2 bin yıldan fazla doğal bir şifa kaynağı olarak işlem gören Maydanoz (Petroselinum crispum), bir portakaldan 3 kat daha fazla C vitamini, ıspanaktan daha fazla demir içerdiğini biliyor muydunuz? Yazımızda sizlere Maydanoz hakkında tüm bilgileri sunmaya çalışacağız. Maydanoz nedir? Maydanoz neden yenmeli? Maydanoz insan sağlığına etkileri nelerdir? Maydanozun tarihçesi nedir? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir? Maydanoz nerede yetişir? Maydanoz nasıl saklanır? Maydanoz nasıl yenmeli? Maydanoz diyabete karşı korur mu? Maydanoz kansere karşı korur mu? sorularının cevabını bulabileceksiniz.

Maydanoz neden yenmeli? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir?

Maydanoz yaşamı sağlıklı hale getirebilecek süper besinler grubundaki en etkili yeşil bitkilerdendir. Maydanoz diğer bitkilere nazaran evde rahatlıkla yetiştirebileceğiniz kolay bir bitki. Maydanoz tohumu alın ve bir saksıya ekin, sonrası çok basit. Sadece maydanoz değil, fesleğen, roka, nane ve dereotu gibi bitkileri de taze taze tüketmek istiyorsanız her mevsim taptaze tüketilebilir.

Peki neden Maydanoz tüketmeli? Konumuza girmeden önce dilerseniz Maydanozu biraz tanıyalım.

Maydanoz, kereviz ve havucu da içeren ve kendi adıyla anılan maydanozgiller familyasındandır. Latince adı Petroselinum “kaya” anlamına gelen ve bitkilerin yetişmek için tercih ettikleri yerlerin kayalık bölgeler olduğunu anlatan, Yunanca petra (kaya) ve selinon (maydanoz) sözcüklerinden türemiştir. Ekilebilen değişik türleri olsa da en bilinen iki türü, kıvrık yaprak (Prıspum) olarak da bilinen kıvrık yapraklı ve düz yaprak (P. neapolitanumj olarak da bilinen geniş yapraklı İtalyan’dır.

Kıvrık yapraklı maydanoz genelde süsleme için kullanılır. Maydanozun tabaklara hem şıklık, hem garnitür hem de işlevsel bir görevle konulduğunu biliyor muydunuz? işlevi yemekten sonra ağızda oluşan güçlü kokuları yok etmek yani ağız kokularını giderme için yenmelidir.

Maydanoz neden yenmeli? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir? | Maydanozu yaprakları, sapı ve kökleri ile beraber yenmelidir

Maydanoz Nedir?

Maydanoz (Petroselinum crispum), yeşil renkli, damarlı bir bitki türüdür. Yaprakları baharat olarak kullanılmaktadır.

Köklerinden uzayan sapları, Ağustos ile Eylül aylarında, beyaz renkli çiçekler açan, 30 ila 100 cm boylarında, iki yıllık otsu bir bitkidir. İlk yılında maydanozun yapraklarının rozete benzer olduğunu, bir sonraki yılda ise saplarının güçlenip uzadığını görebilirsiniz. Nemli ve sulak topraklarda büyümeyi seven, gövdeleri dik, tüysüz, köşeli, içi boş ve çok dallı, yaprakları saplı, parçalı ve koyu yeşil renklidir. Çiçekleri şemsiyeye benzeyen Maydanozun yaprakları tüysüz, yeşilimsi, kendine has bir kokusu vardır.

Maydanozgiller familyasından olup ismini  buradan alan Maydanozun; tohumları ufak ve esmerdir. Meyvelerinin içeriğinde uçucu bir yağ ile apiin adlı bir glikozit vardır. Kökünde, biraz uçucu yağ, müsilaj ve apiin vardır. Yaprakları, sapları ve kökü ile birlikte yenmesi gereken bir bitkidir.

Maydanozun Tarihçesi

Maydanozun kökeni 2000 yıldan eskiye gider. Akdeniz bölgesinde ortaya çıkmıştır. Crispum’ün türünden Romalı bilgin yaşlı Plinius tarafından söz edilmiştir. Yunanlılar aşçılık ve tıbbi alanlarda kullanılması ve sembolik öneminden dolayı maydanoza değer vermektedirler. Mücadelelerde ve sporlarda galiplerini, ölümlerde kahramanlarım her zaman maydanozla süslerlerdi.

Maydanoz, aynı miktardaki portakalın 3 katı kadar C vitamini, ıspanaktan daha fazla demir; yüksek miktarda A vitamini ve K vitamini içermekte; saplarıyla birlikte tüketildiğinde, ödem söktürücü etkisiyle vücuttaki fazla suyun atılmasına yardımcı oluyor. Tabii, nefes tazeleyici etkisini unutmamak gerek! Birkaç dal maydanoz, her türlü ağız ve nefes kokusunun giderilmesine yardım ediyor.

Maydanozun içinde bulunan bir “flavonoit” olan Apigeninin çeşitli kanser türlerine karşı koruyucu olduğu gösterilmiştir.

Maydanoz tüketerek elde edilebilecek faydaların en başında, Vitamin deposu olması ve vücut direncini artırır, ödem söktürücü olup, ağız kokuları ve nefesteki kötü kokuları yok eder, özellikle anti-kanserojen olup Kansere karşı koruyucudur.

Maydanoz nerede yetişir? Maydanoz, dünyanın her yerinde yetişir. Dünya piyasasında Maydanoz satan ve ilk sırada olan ABD’de çoğunlukla ticari amaçla Kaliforniya ve Florida’da yetişmektedir ama mevsime göre diğer şehirlerde de kolayca bulunabilir. İtalya’nın güneyi, Cezayir ve Tunus’un Akdeniz sahillerinde çokça bulunur. Ülkemizde de Maydanoz rahatlıkla üretilebilmektedir.

Maydanoz neden yenmeli? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir? | Maydanozla aynı aileden gelen kerevizde çok şifalı bitkilerden biridir

Neden Maydanoz Yemeliyim?

Maydanoz C vitamini, iyot, demir ve birçok diğer mineralin kaynağıdır. Maydanoz soya fasulyesiyle eşit miktarda etkili olası kanser önleyici özelliği olan fitoöstrojen faaliyetine sahiptir. Maydanozdaki birçok uçucu yağ ve fitokimyasalın kanser önleyici nitelikleri vardır.

Maydanozda içinde A, K, C, E, tiamin, riboflavin, niasin, B6 vitamini, B12 vitamini, pantotenik asit, kolin, folatlar, kalsiyum, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum, çinko ve bakır bulunmaktadır. Aynı zamanda miristisin, limonen, öjenol ve alfa-tüjene gibi çok iyi uçucu bileşiklerin kaynağıdır. Maydanozun yapraklarında enerji kaynakları olan karbonhidrat, yağ ve protein içerir.

Maydanoz, Türkiye’de şeker hastaları tarafından kullanılan şifalı otlardan biridir. Yüksek klorofil yoğunluğu nedeniyle nefes ferahlatıcı ve çay özelliği açısından değerlidir. Maydanoz genelde idrar söktürücü olarak da kullanılır.

Şimdi maydanozun faydalarını 6 adımda anlatacağız.

Maydanoz neden yenmeli? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir? | Maydanozu evinizde bir saksı içinde çok rahat yetiştirebilirsiniz

1. Maydanoz diyabete karşı korur mu? Maydanoz kansere karşı korur mu?

Bu konu ile ilgili Türkiye’de ciddi araştırmalar yapılıyor. Bir test çalışmasında maydanoz şeker hastası farelere verildiğinde GSH (hücre koruyucu) seviyelerini artırırken, kan glikozunu azalttığı gözlemlenmiştir. Maydanoz ekstresinin aynı zamanda şeker hastalığı tedavisine oranla, glibornuride, şeker hastalığına yol açan karaciğer toksinine karşı koruyucu etkileri olduğu bulunmuştur. Diyabetik beslenme yapılıyorsa maydanoz kesinlikle eklenmelidir.

İlgili Link 1: Diyabetin kontrolünde beslenme nasıl olmalıdır? Diyabet tedavisi nedir?

2. Maydanoz kansere karşı korur mu?

Maydanozdan ayrılmış bir fitokimyasal olan miristisin, farelerdeki tümörlerde etkili bir inhibitördür. Kanserden korunmak ve genç kalmak için bol bol maydanoz yiyin. (Kaynaklar kısmında bunla ilgili araştırma notlarını görebilirsiniz.)

3. Maydanoz Romatoid Artritlere karşı etkili mi?

Maydanoz ayrıca romatoid artritlere karşı da etkili olmuştur. Bitkide bulunan C vitamini ve beta-karoten gibi bileşikler, artritin kontrol edilmesine yardımcı olan anti-enflamatuar özelliklere sahiptir. Düzenli olarak tüketilmesinin, artrit semptomlarına bağlı olan ürik asit giderme sürecini hızlandırdığı gözlemlenmiştir.

İlgili Link 2: Hamsiyi kılçığıyla yemenin ne yararı vardır?

4. Maydanozun doğal bir Anti-inflamatuar mı?

Maydanoz geleneksel olarak Akdeniz bölgesinde diş ağrısı, çürükler, böcek ısırıkları ve nemlendirici olarak kullanılmıştır . King Saud Üniversitesi’nde yapılan ön çalışmalara göre maydanoz, anti-inflamatuar ve anti-hepatotoksisite özelliklerini göstermektedir. Anti-hepatotoksik özellikler karaciğerin temizlenmesine yardımcı olurken, anti-inflamatuar özellikler iç iltihapları azaltır.

5. Maydanoz kemik sağlığına etki eder mi?

Maydanoz, osteoporoz hastalarına etki eder ve kemik sağlığının korunmasında yardımcıdır. Osteoporoz, oluşması için kemiklerde kalsiyum düzeyinin düşmesi ve homosistein denen bir amino asidinin bulunmamasına bağlı olarak gelişmektedir. Bu amino asit folik asit alımı ile parçalanabilir. Bu yönüyle, süt ürünleri ve sebzeler dışında, maydanoz en iyi kalsiyum kaynaklarından biri olarak kabul edilir. Aynı zamanda homosisteini parçalayabilen uygun miktarda folik asit içerir.

İlgili Link 3:Kemik erimesi nedir? Kemik erimesinin nedeni Bağışıklık Sistemi mi?

6. Maydanoz antioksidan mı?

Maydanozun içinde bulunan vitamin ve mineraller aslında birer antioksidan olup bağışıklık sistemini güçlendirir diyebiliriz. Özellikle içindeki C vitamini, A, K, folat ve niasin gibi vitaminler, bağışıklık sisteminin farklı yönlerine etki ederler. A vitamini, lenfositler veya beyaz kan hücreleri üzerinde doğrudan etki ederek etkilerini arttırır.

Ayrıca Klorofil içerdiği için anti-bakteriyel ve anti-mantar özelliklerine sahiptir diyebiliriz. Kaynaklar kısmındaki 3. bağlantımız da bunla ilgili yapılan çalışmalar, bitkinin antioksidan özelliklerden ve antibakteriyel özellikler içerdiğini göstermektedir.

Bakmadan Geçme: Bağışıklık sistemi kanseri nasıl engelliyor? Her gün kanser mi oluyoruz?

Maydanoz neden yenmeli? Maydanozun yararları ve zararları nelerdir? | Maydanoz limonla birleştiğinde tam bir süper gıda haline geliyor

Maydanoz nasıl yenmeli? Maydanoz nasıl tüketilir? Maydanoz nasıl saklanır?

Maydanozu alırken nelere dikkat etmeliyiz?

• Maydanoz hem taze hem de kuru olarak bulunabilir.
• Solgun ve sarı yapraklı olmayan maydanoz, bayat olduğunun göstergesidir. Canlı ve taze maydanozları seçin.
• Naylon poşetlerde buzdolabında depolamadan önce solmuş yapraklarım koparın.
• Kıvrık yapraklı maydanoz dondurulabilir.

Maydanoz nasıl yenir? nasıl tüketilir?

• Maydanozu derin bir kase suyun içinde yıkayan. Süzün ve aynı işlemi tekrarlayın.
• Süslemeler için maydanozun baş yapraklarım ayırın.
• Tarifler genelde maydanozu yemeklerin başında kullanır. Maydanozun yarısını ayırın ve en iyi lezzeti vermesi için ateşten almaya yakın katın.
• İtalyan düz yapraklı maydanoz, sıcak yemekler için harikadır.
• İnce bulgurdan yapılan bir Ortadoğu yemeği olan tabule’de, maydanoz olmazsa olmazdır.
• Çorbalarda, soslarda, sebze ve tahıl yemeklerinde, et, balık ya da salataları süslemede maydanoz kullanın.
• Doğrudan meyve salatalarında, sebze salatalarında, meyve ve sebze sularında tüketilebilir.

Maydanozun zararları nelerdir? Kimler maydanoz yememeli?

Maydanoz “apiol” isminde bir madde içerir. Bu madde hamilelerde düşüklere sebep olabilir. Hamileler fazla miktarda maydanoz tüketmekten kaçınmalıdır.

Bir uyarı da kan sulandırıcı ilaç kullananlara! Maydanozun içinde bol miktarda “K vitamini“ ve “kumarin” fitokimyasalı, kan sulandırıcı ilaçlarla beraber asla kullanılmamalı. Kan sulandırıcı ilaçlar kullananların, doktorundan yenilebilir bitkilerin listesini istemelidir.

Maydanozun içinde yüksek miktarda oksalat vardır. Bu yüksek konsantrasyon özellikle böbrek taşları ile problem yaşayan insanlar için sorun olabilir.

Cildi hassas olanlar fazla Maydanoz tüketmemeli. Cildi güneşe daha duyarlı hale getirebilir, bu da döküntü oluşmasına neden olabilir.

Okumadan Geçme: Kereviz Nasıl bir bitkidir? Yararları ve Zararları nelerdir? Nasıl yenilmeli?

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

1. FDA’nın bazı bitkilerin bazı hastalıklarda kullanılabileceği ile ilgili makalede, Maydanozun Tümörlerin azalmasında önerilmektedir. Tıklayınız
2. Myristicin: a potential cancer chemopreventive agent from parsley leaf oil
3. Studies on the dual antioxidant and antibacterial properties of parsley (Petroselinum crispum) and cilantro (Coriandrum sativum) extracts. (Bilimsel araştırma)