İstanbul °C
Dövme nedir? Dövme nasıl ve neden yapılır?
Dövme tarihine bakıldığında aslında eski bir iletişim yolu olduğu görülüyor. Kimilerine göre tehlikeli bir çetenin, kimilerine göre isyanın göstergesi, kimilerine göre de aşkın, sevginin yada aşırılığın işareti. Dövme nedir? Dövme nasıl yapılır? Dövme neden kalıcı? Dövme nasıl kalıcı olur? İlk dövme ne zaman, kim yaptı? Dövmenin zararı ve dövmenin yararı nelerdir? Dövme silinebilir mi? sorularının cevabı yazımızda.
Dövme nedir, neden yapılır?
Dövme, insanlığın keşfetmiş olduğu en eski iletişim yollarından biridir. Dövme stillerine bakıldığında ilk tarihinden itibaren bir çeşit insan damgalama da kullanılmış. Dekoratif vücut damgalama olarak eski dönemlerden beri kullanılmakta. İlk dövmenin Peru’da (Güney Amerika) yaşayan bir kabilede kullanıldığı tahmin edilmektedir.
Geçmişinin milattan önce 10 binlere dayandığı düşünülse de bildiğimiz kadarıyla dünyanın en eski dövmesi bundan tam 5268 yıl önce yaşamış olan buz adam Otzi’ye aittir. Otzi’nin sahip olduğu 60 küsur dövmeye bakılacak olursa, bu dövmelerin bazılarını Otzi’nin kendisi değil de bir başkasının yapmış olduğu görülebilir.
Eğer Otzi’ye yapılan bir işçilik ise ona dövmecilik de diyebiliriz. Dövmecilik, ustalık seviyesinde motor beceriler gerektiren ciddi bir iş olmasının dışında, en temel içgüdülerimizi dürtükleyebilen etkili bir sanat dalıdır.
Peki ama insanlar neden dövme yaptırırlar?
Hayata baş kaldırmak gibi hissettiren acıya katlanma durumu, hem yaşadığını hissetmek hem de yapma denileni yapmak gibi bir şey herhalde. Ancak, insanların binlerce yıldır dövme yaptırıyor olmalarının asıl sebebiyse tabii ki mesaj kaygısıdır.
Aslında birçok farklı ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkan dövmeler, gören kişiye anında bir mesaj verebiliyor olmasından ötürü çok sık tercih edilmiştir.
Örneğin; eski çağlarda yaşamış olan insanların bile derdine yandığı “belirli bir zümreye ait olma ihtiyacı” dışa vurumcu bir ifade şekline dönüşerek kabile dövmelerini ortaya çıkarmıştır. Pul koleksiyonu yapmak gibi bir hayalin peşinde koşan koşarak genç yaşta başarısızlığı tadan 90’lar jenerasyonu bir türlü büyütemediği o plak koleksiyonuna selam çakarcasına artık dövme biriktirir hale geldiler.
Birazcık daha ardinal hormonu için yapmayacağı şey olmayan insanoğlu, sahip olduğu duygusal acıları, fiziksel acılarla bastırabileceğini keşfettiği gün başka bir hormon olan Endorfin’in esiri olmuştur.
Kimileri için sırf kafa dağıtma amacıyla bile tercih edilebilecek bir çeşit bağımlılık haline gelen dövme, hem yapan hem da yaptıran için benzersiz bir deneyim sunuyor diyebiliriz.
Deri dökülüyorsa dövme neden silinmez? Kalıcı dövme nasıl olur?
Hayvanlar gibi insanların da deri döktüğünü biliriz. Bir insan her saat 40 bin deri hücresi kaybeder. Günlük olarak insanın döktüğü deri 1 milyonu deri hücresidir diyebiliriz.
Dökülen deriler etrafa saçılır ve toz dediğimizde aslında bunların öbekleşmiş halidir. Dövme deriye yapılıyorsa döküldüğünde neden yok olmaz?
Dövme yapmada kullanılan boyalar buna pigment diyoruz, üstdeki derinin daha altındaki tabakaya iğneler ile yerleştirilmektedir. Üst deri dökülüp tekrar kendini yenilese de dövme sabit kalır.
Tarih boyunca çeşitli uygarlıklarda bunu başarabilmek adına farklı yollar denemiştir. Deri altına elle sokulan iğne ile yapıldıysa da Thomas Edison’ın oyma makinasından ilham alınarak icat edilmiştir ve elektrikle çalışmaktadır.
Günümüzün dövme sanatında kullanılan iğneler ise hızlı girdi çıktı yaparak dakika da 3 binlere kadar deriye boya enjekte edebilmektedir. Tıpkı bir lazer yazıcının çıktı aldığı gibi düşünebilirsiniz. Dövme modeline göre bu enjekte dövme hızı tabiki ayarlanabilir.
Dövme yapmak zararlı diyenlerin asıl endişesi işin tıbbi açıklamasında gizli. (Dini olarak dövme yaptırmanın kabul görmemesi de aslında vücuda zarar verecek bir olasılığı bulunmasından kaynaklıdır.)
Tıbbi olarak daha ayrıntılı öğrenmek için açıklarsak, dövme boyası derinin epidermis tabakasını delerek dermis denilen alt deri tabakasına kadar iğne yardımı ile enjekte edilir. İşte dövmenin zararı burada devreye girebilir. Çünkü dermis alanına direk giren bu iğneler eğer mikrop barındırırsa bu bölgede yani dermisteki kan damarları, sinirler, salgı bezlerini kullanarak vücuda rahatlıkla sızabilir.
Dövme nasıl kalıcı olur?
Dövme nasıl kalıcı olur? sorusunun cevabını şöyle açıklanabilir. Dövmenin her iğne darbesi vücuda delik açarak zarar verdiğini düşünürsek, vücudun bağışıklık sistemi devreye girerek o iğne ile açılan yara deliklerini korumaya çalışırlar ve onarıma geçerler. Burada yapılan onarım işi, aslında kalıcı dövmenin başlangıç sebebidir.
Dilerseniz kalıcı dövme olayının biraz daha bilimsel açıklayalım.
İmmün sistem hücreleri yani bağışıklık sistemi hücreleri Lenfositler, Monosit-makrofajlar, Granülositler, NK hücreleri, Mast hücreleri ve bazofiller, Dentritik hücreler olarak toplamda 6 gruba ayrılır. Dövme konusunda vücudun koruyucusu bu sistemdeki Makrofajlardır. Makrofajlar, ölü dokuları temizler, doku onarımında rol alırlar.
Makrofajlar dövme iğnesi dermis tabakasına girdiğinde hemen alarm durumuna geçer. İnflamasyonu başlatan ve düzenleyen sitokinleri üretirler. Enjekte edilen boya yabancı madde olduğu için bu boyayı yok etmeye çalışır. Makrofajların fagositik etkinliği mannoz reseptörleri, scavenger (çöpçü) reseptörler, kompleman aktivasyon ürünleri ve antikor reseptörleri ile artar.
Yani boyaları yerler ve bunları lenflere götürüp attırmak ister. Fakat lenflere gidemeyen makrofajlar burada kalır ve boya içinde hapsolur. Diğer taşınamayan boya tabakaları dermiste kalır ve jel olarak kalır. Bazı kalan boyalar fibroblast deri hücrelerince tutulur ve kalıcı dövme böyle oluşur. Aslında yapılan iş, mikro seviye de bir intihar sayılabilir. Sizi korumaya çalışan hücrelerin harakiri yapmaları. Tabi dövme yapan kişinin bu pek de umrunda olmaz, havalı görünsün yeter.
Peki bu boyaları yiyen hücreler sonsuza kadar böyle mi yaşıyor? Tabi ki hayır. Bu hücreler zamanla ölüyor ve bu artıkları temizlemeye çalışan genç hücreler de orada kalıyor ve bu kişi ölene dek böyle devam ediyor. Tabi her tekrarlayışta lenfe giden genç makrofajlar çok küçük de olsa boyaları yok etmeye çalışır. Bu yüzden dövmeler giderek solarlar.
Dövme yapıldığında deri tabakasındaki kızarıklık ve üst deriye sızan boyalar 2 ila 4 hafta içinde tamamen yok olur. Özellikle bu zamanda güneş ışınlarından yada UV ışınlarından kaçmak gerekir. Hatta sonrasında da dövmeli insanların güneş kremini bolca sürmeleri gerekir. Çünkü ışınlar bu boyaları parçalayabilir.
Peki, insanlar neden dövme yapmayı tercih ederler?
Evvel zaman içinde birçok farklı teknik kullanılarak icra edilmiş olan bu meslek bugünlerde, teknolojinin de yardımıyla altın çağını yaşıyor desek yalan olmaz.
1900’ler de yeni bulunan dövme makineleri, bir sektörün doğuşunu başlatmıştır. Dövmecilik ciddi paralar kazandıran iyi bir sektör olarak her geçen gün yeni ustalar türetmiştir.
Bu sayede birçok Türk sanatçı arasından da “ver elini Hamburg” diyip Avrupa’ya açılan ya da ben geldim kraliçem diyip Birleşik Krallığa kaçan ve hatta birbirinden artist dövmecilere ev sahipliği yapıyor olmasına karşın Amerika’ya bile kapak atabilen başarılı bir yeni nesil var karşımızda.
Daha şimdiden dövme yapan robotların bile tehdidi altına giren dövmecilik mesleği daha ne kadar süre icra edilir bilinmez ancak hala etten ve kemikten oluşan insanlar kendilerine iğne batırılmasından pek sıkılacağa benzemiyor.
Bu vesileyle asırlardır bir türlü aydınlatılamayan şu meseleyi de açıklığa kavuşturalım. Evet arkadaşlar; dövme yaptırmak acıtıyor. Kimisinin canı çok acıyor, kimisinin ki az. Hatta acının şiddeti uygulanan bölgeye göre de değişebiliyor. Ayrıca, her ne kadar “yasaklanmış” olsa da kalıcı dövmeler; deri üzerinde suyun alta ulaşmasına engel olacak bir tabaka oluşturmadığı için malum konuyla ilgili engel de teşkil etmiyor.
Sebebi her ne olursa olsun dövme yaptırmak benim için her daim keyif veren bir şey olmuştur.
Dövme silmek yada dövme sildirmek mümkün mü?
Günümüzde artık özel lazerler ile dövme sildirmek mümkün. Lazerler farklı dalgalar ile içerideki boya parçalarını daha da parçalayabilirler. Bu boyalar giderek daha küçük parçalara bölündüğünde, genç makrofajların işi daha da kolaylaşır. Fakat bu iş uzun bir süreç alır ve buna katlanmak için sabırlı olmanız gerekmektedir.
Ayrıca bakınız
YORUMLAR
