Dövme yaptırmanın insan sağlığına olan 5 zararı

Romantik duygular, hayaller, vatanseverlik, dini semboller yada sevilen bir kişinin kendi derisine yapılan işaret ve desenlere dövme diyoruz. 20. yüzyıldan sonra gittikçe artan bir trend olan dövme yaptırmanın aslında ciddi zararları da yok değil.  Özellikle kalıcı dövme yapılırken iğnelerle deriye verilen zarar hakkında bir çok bilimsel tespit yapıldı. Bu yazımızda bilimsel olarak Dövme yaptırmanın insan sağlığına olan 5 zararı nedir? Dövme yaptırmanın yararı var mı? Dövme yapmak zararlı mı? Dövmeli kişiler güneşlenebilir mi? Neden sarı renk dövmeler çok zararlı? sorularının cevabının yanında Dövmenin tarihçesine kısaca anlatıp, Dövme nedir? Dövme yaptırmak 3 büyük dine göre günah mı? Dövme yaptırmak caiz mi? gibi soruların cevabını da ek olarak anlatmaya çalışacağız.

Dövme yaptırmanın insan sağlığına olan 5 zararı

Dövme yaptırmayı düşünenler yazımızı okuduktan sonra bir kez daha düşüneceklerini tahmin ediyoruz. Çünkü kalıcı dövme yaptırdıktan sonra ciddi sorunlar sağlığınızı tehdit edebilir.

Dövmenin zararlarına geçmeden önce dilerseniz kısaca dövmenin tarihçesine bir bakalım.

Dövme nedir? Dövmenin tarihçesi nedir? Dövme neden yapılır?

Dövme insan derisi üzerine yapılan figür, yazı ve desenlerin ortak adıdır.

Dövme 20. yüzyıldan sonra patlayan bir trend fakat neredeyse 5 bin yıl önce de yapılıyordu. En eski bulunan mumyaların bazıların da dövme yapıldığı görüldü. Milattan Önce 2000’lerde Antik Mısırlılarda toplumdaki konumunu belli eden bir işaret olarak yapılıyordu. Örnek zengin yada fakirlerin arasındaki hiyerarşiyi göstermek için.

Sadece Mısırlılar değil, Britonların, Galyalıların ve Trakların da dövme yaptırdıkları görülüyor. Fakat Antik Yunan ve Romalılar dövmenin barbarların yaptığını düşündüğünden, kölelere ve suçlu kişilere yaptırmışlardır.

Yahudilik dininde dövmenin yasaklanmış olduğu biliniyor. Fakat Yahudi baskısı ile İsa’nın öldürülmesi sonrası haç ve isimleri Hristiyan dini mensuplarında bir tepki olarak yapılmaya başlamıştır. Hristiysanlığın Avrupa’ya yayılması sonrası unutulmuş fakat 18. yüzyıldan sonra Amerika kıtasını bulup da yaşayan yerlilerde de dövme gördükten sonra tekrar yapılmaya başlandı. Bundan sonra da Polinezyalılarda da dövmenin kullanıldığı görüldü. 20. yüzyılda ise denizcilerin başlattığı dövme bir anda yükselmeye başladı.

Avrupa dillerinde, dövme karşılığı olan tattoo sözcüğünü Tahiti dilindeki tautau kelimesinden almıştır.

Bunun haricinde Hintliler, Japonlar ve Afrika’nın kabilelerinde de süsleme amaçlı kullanılan dövme, kötü ruhlardan kurtulmak, nazara karşı koyma ve toplumdaki (köle, efendi, ergen, işçi, asker) vurgulamak için kullanıldığı bilinmektedir. Bu yüzden batıl inanç ve toplumu bölen bir simge olması Musa, İsa ve Muhammed peygamber döneminde yapılmaması öğütlenmiştir. Çünkü Allah’ın dininde yardım sadece ondan dilenilir ve sadece ondan istek, talep edilir. Eğer Allah ile kul arasına kişi yada simge konulursa, Allah’a ortaklık koşmak ile aynı statüde sayılır. Buna şirk denir yapana da Müşrik denir.

Dövme sivri uçlu kemik, boynuz ya da çelik iğne deriye hafifçe batırılır ve açılan delikler boyayla doldurulur. Açılan deliklerden boyaya batırılmış iplik geçirilerek de dövme yapılabilir.

Günümüzde modern yöntemler ile yapılan dövme ise, yukarıda bahsedilen yöntemlere nazaran daha az acır ve sağlık açısından daha az zararlı olan boyar maddeler ile yapılır. Dövme yapımında kullanılan makineler sayesinde yüksek devirle girip çıkan iğne düzeneği deri üzerinde bir kalemle çizim yapılıyormuş gibi rahat ve daha az hatalıdır.

Dövme neden zararlıdır?

Dövme giderek yaygınlaşan, ancak sağlık açısından birtakım çekinceleri de beraberinde getiren bir uygulama. Dövmenin olumsuz etkilerini araştıran ve “dövmelere bayıldığını” söyleyen New York Üniversitesi deri hastalıkları uzmanlarından Dr. Marie Leger, dövme tutkunlarının kendilerine dövme yaptırmadan önce bu uygulamanın çekincelerini bilmeleri gerektiğinin de altını çiziyor. Dövme yaptırmadan önce şunları bilmenizde yarar var.

Dövme yaptırmanın insan sağlığına olan 5 zararını listeleyelim.

1. Mikrop kapma

Sağlık koşullarının elverişsiz olduğu bir ortamda uygulanan dövmenin kişinin mikrop kapmasına yol açabileceği hiç de şaşırtıcı bir gerçek olmasa gerek. Nitekim Leger, dövmeyi yapan kişiden tutun da yararlanılan mürekkebe dek uzanan, çok çeşitli kaynaklardan mikrop kapılabileceğini belirtiyor.

2012 yılında New York’un kuzey kesiminde küçük çaplı bir deri enfeksiyonları salgını yaşandığını ve bu salgının mikobakteri adlı bakterileri içeren bir parti gri mürekkepten kaynaklandığını dile getiren Leger, enfeksiyonlara yol açan Mycobacterium chelonae türü bakterilerin deride aylarca süren kaşıntılı ve sancılı döküntülere yol açabileceğine dikkat çekiyor.

Leger, dövmelerden kaynaklanan enfeksiyonların büyük bir çoğunluğunun bakterilerle ilintili olmalarına karşın, dövmenin mantarlara ve viral enfeksiyonlara da yol açabileceğini, kimi insanlarda siğillerin bile oluşabileceğini belirtiyor.

Öyle ki, dövme yapılan yerde kızarıklıklar ya da şişlikler meydana gelir, ya da akıntılara tanık olunursa derhal bir uzmana başvurmak gerekiyor.

2. Alerjiler

Leger, dövmenin alerjilere de neden olabileceğini belirtiyor. Gerçekten de, dövme yaptırmadan önce hiç bir alerjisi olmayan kişilerin ikinci ya da üçüncü kez dövme yaptırdıklarında alerjik tepkiler verebilecekleri görülüyor.

Leger, yıllar önce kırmızı bir dövme yaptıran bir kadının on yıl sonra ikinci kez dövme yaptırdığında hem eski
dövmenin hem de yenisinin kırmızı kesimlerinde kaşıntılar meydana geldiğine ve bunların daha da kızardıklarına dikkat çekiyor.

Leger dövmeye bağlı alerjilerin kolay kolay geçmediğini, deriye uygulanan topikal steroidlerin ya da steroid içeren iğnelerin kimi zaman soruna çözüm getirilmesine yardımcı olduklarını, ancak çok daha ciddi durumlarda zarar gören derinin cerrahi işlemlerle alınması gerektiğini belirtiyor.

3. Belirtilerin gizlenmesi

Derinin dövmelerle kaplanması birtakım sağlık sorunlarının gözden kaçmasına ve erken bir dönemde tanı konup iyileştirilmesine engel olabilir.

Dövmeler nedeniyle melanomlar, bazal hücreli karsinomlar ve yassı (skuamoz) hücreli karsinomlar gibi birtakım dri kanserleriyle ilgili belirtilerin gözden kaçırıldığı yönünde raporlar var.

2013 tarihli bir raporda, melanomu ancak dövmesi lazerle silindikten sonra ortaya çıkan bir adamın durumundan söz ediliyor ve kanserli bölgenin daha önce siyah mürekkeple örtülü olduğu için görülemediği belirtiliyor.

Dövmeler deri hastalıkları uzmanlarının kanserli olabilecek ben ve lekeleri belirlemek amacıyla uyguladıkları “cilt
taramalarını” güçleştirebiliyor.

Leger, bu tür hastalıklarda erken tanı konmasının son derece önemli olduğuna parmak basıyor.

4. Güneşte kalmak

Derinin güneş ışınlarının olumsuz etkilerinden korunması her zaman önemlidir. Ancak dövmeler aşırı miktarda güneşte kalmanın yaratabileceği olumsuz etkileri daha da arttırabiliyor.

Dövme yaptıran kimi insanlar güneşe çıktıklarında dövmelerinde kabartılar ve kaşıntılar meydana gelebiliyor.

2014 yılında Danimarka’da yapılan bir araştırma kapsamında uzmanlar güneş banyosu yapan dövmeli kişilerle söyleştiklerinde bunların %42’sinin birtakım olumsuz etkiler yaşadıklarına tanık oldular.

Bu kişilerin yarıdan çoğunun şişme, kaşıntı ve kızarıklık gibi güneşte kalmaya bağlı birtakım sıkıntılardan yakındıkları
görüldü.

Dövmede sarı mürekkebin güneş ışınlarının etkisiyle deride kaşıntı, kızarıklık ve kabartılara yol açabileceği biliniyor. Leger bu durumun sarı mürekkebin içindeki kadmiyumdan kaynaklandığına, ancak başka renklerde mürekkeplerin de birtakım sorunlar yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Söz gelimi, Danimarka’da yapılan araştırmada deriyle ilgili olumsuzlukların en çok siyah, kırmızı ve mavi mürekkepli dövmeler yaptıranlarda yaşandığı görülüyor.

5. MRI-kaynaklı yanıklar

Dövmesi olanlar manyetik titreşimli görüntüleme (MRI) uygulamasından geçmek zorunda kaldıklarında birtakım sorunlarla karşılaşabilirler. Örneğin, 2011 tarihli bir olgu sunumunda siyah dövmesi MRI taraması sırasında “yanan” bir futbolcudan söz ediliyor.

Leger, söz konusu olgu sunumunun dövmeler ve MRI taramalarıyla ilgili bir uyarı niteliğinde olduğunu belirtiyor. Sunumda yanıkların dövme mürekkebinin içindeki demirde oluşan elektrik akımlarından kaynaklandığına dikkat çekiliyor.

Leger,siyah mürekkebin demir oksit içerdiğini belirterek, bu yüzden dövmelerinde siyah mürekkebin ağırlıklı olduğu kişilerin MRI çektirdiklerinde birtakım güçlüklerle karşılaşma olasılıklarının da çok yüksek olduğunun altını çiziyor. Ne var ki, kırmızı mürekkepler de demir içerebiliyorlar.

Dövme yaptırmak günah mı? 3 dine göre dövme yaptırmak yasak mı?

Muhammed peygamber döneminde de dövme yaptırmanın amacı batıl bir inanç olup, tılsım, nazarlık gibi koruyucu olması ve toplumdaki alt üst ilişkilerini göstermesinden dolayı kesinlikle izin verilmemiştir. Onun akılcılığı ve toplumu değiştirme çabasını, batıldan uzaklaştırmaya çalışıp, sosyal bir yaşam alanı oluşturmak için elinden geldiğini yaptığını bilmekteyiz. Adeta Mekke gibi bir şehirde devrimler yaparak, çok büyük zorluklar çektiği de tarih kitaplarında anlatılır.

Dövme ile ilgili herhangi bir ayet bulunmamaktadır. Fakat Diyanet, Nisa süresi 119. ayetini örnek göstermektedir.

Nisa süresi 4:119 “Onları saptıracağım, onları kuruntularla oyalayacağım, hayvanların kulaklarını yarmalarını (böylece etlerini haram etmelerini) emredeceğim, Allah’ın yaratıklarını değiştirmelerini emredeceğim.” Kim Allah yerine şeytanı dost ve egemen edinirse apaçık bir kayba uğramıştır.

Burada Allah’ın yarattığı şekilde insanın fiziksel olarak değiştirilmesinden bahsedilmektedir. Dövme değilde, çocukların sünnet edilmesinin acaba bu ayetle dinde yer olmayacağı söylenebilir mi?

Dövme yaptırmak ile ilgili ayet yokken, tabi ki hadisler araştırılmaya başlanmış. Hadisler de ise bir çok mezhebin dövme konusunda kendilerine kaynak bulmuşlar. Muhammed Peygamberin bir hadisinde dövme yapanların ömür boyunca lanetlendiği, gusül yani boy abdestlerinin de kabul olmayacağı, hatta ömrü boyunca kurana dokunamayacağı söylenmiş. Ömür boyu cünup olan dövmeli kişilerin cehennemi boylayacağını söylemektedir.

Hatta Şafi mezhebinin imamı İmam Şafi’nin dövmeli bir kolum olsaydı kesip atardım demesi de hayret vericidir. Fakat İslamı kendi anlayışlarına göre şekillendiren Sünni mezhepler dövmenin günah olduğunu hatta lanetlenmiş olduklarını da söylemektedir. (Buhari, Libas, 83–87; Müslim, Libas, 33)

Aklını ve mantığını kullanan biri Muhammed peygamberin böyle bir yaptırım, bu tip yaklaşımlara gitmeyeceğini bilir. Bu yüzden her devir insanı kendi düşüncesini onun hadisi gibi gösterip toplumu dinle kandırmıştır. Bu yüzden hadislerin yüzde 90’ı peygamberin ölümünden 200 sene sonra yazılmaya başlamıştır.

Nisa süresinin 119. ayetinde hayvanların kulaklarının kesilmesinden bahsedilmekte. Yani Allah’ın emretmediği bir buyruğu, şeytan kişiye empoze ederek, etinden yararlanacağı hayvanının kulağını kestirerek ona sanki başka bir Allah’ın emriymiş gibi dayatmasından ve bu oyuna düşen kişi Allah’ın emriymiş gibi hayvanın kulağını keserek sonrasında hayvanı boğazlamaktadır. Yani Allah böyle bir şey talep etmemiştir etseydi bunu ayetle emrederdi. Yani burada farklı bir Allah’ın direktiflerine göre hayvan kesilmiş. O zaman şeytan amacına ulaşmış ve kişi kanmıştır. O halen Kuran Allah’ına inandığını zannederken aslında hayvanın kulaklarını kesin diyen başka bir Allah’a yönelmiştir.

Dövme yaptıran kişi tılsım, koruyucu, nazarı engellemek, melek kanadı gibi dini figürler, bereket yada kötülükten kurtulmak için ayet yazdırmak gibi amaçlarla yaptıysa bu şirk demektir. Yani Allah’dan yardım istemeyip, bir başka şeyden yardım istemiştir. Bir nevi Türbeleri ziyaret edip, ölülerden yardım dilemek gibi. Fatiha Süresi 1:5 “Ancak sana tapar, ancak senden yardım dileriz.” öğretisine tamamen terstir. Yapılan yanlışları anladıktan sonra Kuran’ın Allah’ından af dilemekten başka gidip de dövme sildirmek gibi acı verici şekilde cezalandırıcı yöntemlerini seçmek de Akıl dini olan İslam’a terstir.

Bununla ilgili Diyanet İşleri Alo Fetva Hattı tarafından yayınlanan bir fetva ise zurnanın son deliğidir. “Caiz değildir. Vücudunuza yapacağınız şekiller hele hele yılan gibi figürler yasaktır günahtır.”

Yahudilik ve Hristiyanlık dövme yaptırmada ne emrediyor?

Yahudi inancı ise bu konuda Sünni Mezhep imamları ile aynı görüşte. Hahambaşı Genel Sekreteri Yusuf Altıntaş “Beden üzerinde dövme yapmak/yaptırmak Musevi inancı mensupları açısından Musevi dininin temel ilahi metni olan Tora/Tevrat metinlerinde bir tanrısal buyruk olarak men edilmiş bulunmaktadır.” demiştir.

En mantıklı yaklaşım Türkiye Ermenileri Patrikliği Başpiskopos Aram Ateşyan tarafından söylenmiştir. Açıklaması şöyle;

Bu Hıristiyanlıkta tartışmalı bir konu olmaya devam ediyor. Ancak putperestlik tehlikesi yoksa Hıristiyanlık bu konuyu bir sorun yapmamıştır. Örneğin Jeruşalim’e (Kuddüs) hacca giden Hıristiyanlar, anı amacıyla ellerine, kollarına ya da omuzlarına haç işaretini dövme olarak yaptırırlar. Bazen de kutsal isimleri vücutlarına dövme yaptıran Hıristiyanlara rastlanır. İncil’de yazdığı gibi, “İmana dayanmayan her şey günahtır”. (Romalılar 14.23) Bir imanlı bu tür tartışmalı konularda şu soruları sorarak kendi için doğru yanıtı bulmalıdır. Neden dövme yaptırmak istiyorum? Dövme yapmanın bende ne önemi olabilir? Yapılan dövmenin şekli imanımla ne ölçüde örtüşür ? Sağlık bakımından riskler almaya değer mi? Bedenime yapılan dövmelerin bende gurur ve gösterişi arttırması imana uygun mudur? buna benzer sorularla imanlı Hıristiyan kendi cevabını eminiz ki kendi bulacaktır.

Umarız dövme yaptırmak konusunda aklınızdaki soruların cevabını verdiğimizi düşünüyoruz. Yorumlarını ve paylaşımlarınızı her zaman bekleriz.

Ayrıca bakınız

• Dövmeler biyolojik gösterge olarak kullanılabilecek
• Sırt derisini üzerindeki dövme ile 150 bin euroya sattı!
• Dövme nedir? Dövme nasıl ve neden yapılır?