Bilim insanları ROBO1 Matematik genini buldu

Beyin hala saklı bir kutu. Beynin sağ yarısı sayısal işlemlerde etkili olduğunu biliyoruz. Fakat sağ beyinde herkes de aynı işlememesi bilim insanlarının yıllardır araştırdığı konuydu. Son beyin araştırmaları, bunun nedenini açıkladı. ROBO1 geni taşıyan kişilerin Matematik konusunda daha hızlı hareket ettikleri görüldü. 

Bilim insanları ROBO1 Matematik genini buldu

Matematik yetisi beynimizin derinliklerinde kenetlenmiştir. Özel olarak kümelerde, sayıların büyüklüklerinde ve sıfır sayısında ateşlenen devreye, bölgelere ve nöronlara sahibiz. Bu konuda özellikle de beynimizin sağ yarısı önemli bir rol oynuyor.

Matematikçilerde beynin reaksiyonu daha güçlü. Onlarda birbirine bağlı bölgeler, matematik problemleri üzerine düşündüklerinde aynı anda devreye giriyor.

Peki ama bir insanın matematik konusunda yetenekli olup olmamasında etkili olan ne? ‘Matematik yetisi genlerin ve çevrenin karmaşık bir etkileşimiyle biçimlenmektedir’ diye açıklıyor Max-Planck Bilişim  ve Sinir Bilimleri Enstitüsü’nden Michael Skeide. Araştırmaya göre matematik yetisi yüzde 60 oranında genetik donanıma uzanıyor. Bu yüzden de matematik yetisi genelde aileden geçiyor.

Her çocuk matematik sever diyemeyiz

Peki ama matematik yetisi hangi genlerle tetikleniyor ve beyni ne şekilde etkiliyorlar?

Bu sorunun yanıtını bulmak isteyen araştırmacılar, yaşları 3 ila 6 arasında değişen 178 çocuğun kalıtımında tahmin edilen matematik genlerinde, 1 veya daha fazla 18 tekli nükleotid varyantı bulunup, bulunmadığını kontrol ettiler.

Daha sonra ise manyetik rezonans tomografisiyle çocukların beynindeki ve matematik yetisiyle ilintili özel bölgelerdeki gri beyin maddesinin hacmini ölçtüler. Birkaç yıl sonra çocukların 6 ila 9 yaş arasında gerçekleştirdikleri standart matematik testlerinin sonuçlarını değerlendirdiler.

Sonuçlara göre incelenen genlerin 9’unda beyin hacmi veya matematik geni arasında önemli bir bağlantı ortaya çıkmadı.

10. gen incelemesinde durum farklı çıktı: ROBO1 matematik geni

Ama onuncu ROBO1 geninde durum farklı. ROBO1 geni taşıyan çocukların sağ parietal kortekslerinin arkasındaki gri beyin maddesinin hacmi önemli ölçüde daha yüksek. ‘Bu bölgeye komşu beyin bölgesi de (intraparitale Sulcus) bu geni taşıyan çocuklarda daha gelişkindi’ diyor araştırmacılar. Bu beyin bölgeleri sayıların işlendiği merkezler olarak bilinir.

Boyutların tanınması matematik problemlerinin çözülmesinde de temel dayanak oluşturur, bu beyin bölgelerindeki hacim farklılıklarının niçin bazı çocukların kümeleri daha iyi görebildiklerini açıklıyor.

ROBO1 geni etkisi okul çağında da kendini gösteriyor. Bu gen varyantına sahip çocuklar ikinci sınıfta, standart matematik testlerinde daha başarılı oldular. Matematik yetileri ayrıcı matematik bölgelerindeki daha büyük beyin hacimleriyle de bağlantılıydı.

ROBO1’un korteksteki nöronların büyümesinde de etkili olduğu sanılıyor. Uzmanların görüşüne göre tüm bunlar ROBO1 geninin bireysel matematik yetisinde önemli bir rolü olduğu anlamına geliyor. Matematikte başarılı olmak için hem yetenek hemde çalışkanlık istiyor.

Sonuçlar öte yandan matematik yetisinin erken çocukluk döneminde kendini belli ettiğini yani çocuğun matematik problemlerini çözmesinden çok önce ortaya çıktığını da kanıtlamakta. Çünkü bazı çocukların beyinlerde daha o zamandan itibaren belirgin bir matematik merkezine sahipler.

Çocuklar aileleri ve öğretmenleri tarafından da teşvik edildiklerinde matematik yetileri çok daha iyi gelişebiliyor. (Neurobiological origins of individual diff erences in mathematical abilitiy, PLOS Biology, 22.10.2020.)

Ayrıca bakınız

• Matematik nasıl doğdu? İlk yazı nasıl bulundu? Matematiğin tarihçesi