Alçı taşının pişirilip, toz haline getirilip 158 derecede pişirilmesinden elde edilen Alçı, kimyasal bir bileşik olan Kalsiyum sülfat hemihidrat’ın ısıtılıp, kurumaya bırakıldığında hızlıca donan, beyaz renkli ince bir toz maddedir. Özellikle yapı malzemesi olarak alçı tavan ve oda bölmelerinde kullanılan alçı, kemik kırıklarında kaynaşması sabit tutulması için çokça kullanılır. Hayatımızda devamlı bulunan bu madde hakkında bilgi yazısı hazırladık. Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? Alçının zararları nelerdir? Alçı nerelerde çıkarılır? sorularına cevap vermeye çalışacağız.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır?

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Cehennem deresi üstü Alçı taşı madeni

Alçı Nedir? | Alçının Özellikleri Nelerdir?

Alçıtaşı, Jips olarak da bilinen, kalsiyum sülfat dihidrat (CaSO4  2 H2O) yapısında olan bu mineral taşının toz haline alçı denir. Kristalleri iyi gelişmiş 2 sertlikteki Alçı Taşının türüne selenit, lifli parlak türüne ise atlas taşı denir.

Alçı, alçı taşı denilen kalsiyum sülfat dihidratın (CaSO4 . 2H2O) yani Alçıtaşının, toz haline getirilip 190 derece sıcak suyun, buharlaşma ile suyun % 75’i gidene kadar ısıtılması ile oluşur.

Doğada bulunan düşük yoğunlukta bir taştır. Alçı taşının işlenmesi ile elde edilen alçının bugün dünyanın birçok ülkesinde ev ve iş yerlerinin duvar ve tavan kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır.Aynı zamanda tıp sektöründe de kullanımı yapılmaktadır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Diş protezlerinde alçı kullanılır

Alçının insan yaşamını tehdit etmeyen 2 özelliği yanmaz ve dayanıklı olmasıdır. İnsan yaşamı içinde zehirli yada toksin olmayan alçı taşından elde edilen alçı, bitki ve hayvan yaşamını etkilemeden hatta iyileştirme özelliği ile, ev ve iş yerlerinde şekillenme ve dekor amaçlı kullanılmaktadır

Alçının ham maddesi olan Alçı taşı deniz tuzundan çökelmiş veya an hidritinin yüzey veya yeraltı sularınca hidratlaşması sonucunda meydana gelir. Alçı taşı yada alçı ham olarak çimento üretiminde geciktirici, gübre, kağıt ve dokuma malzemelerinde dolgu maddesi olarak kullanılmaktadır. Alçının kavrulmasıyla, mermer sıvası ve çimento gibi malzemelerin yapımında kullanılır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Pürüssüz şekiller ve heykeller yapılabilir

Alçının Tarihçesi Nedir?

Alçının tarihteki ilk defa  8.800 yıl önce (M.Ö. 6800 ile 5700) dünyanın bilinen en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Konya Çatalhöyük’te görülmüştür.Yapılan Arkeolojik Kazılarda Çatalhöyük evlerinin zemin ve duvarları ile duvar resimlerinde alçının kullanıldığı görülmüştür.

Milattan sonra Anadolu’da ve Mezopotamya’da Sümerler, Asurlar, Selçuklular ve Osmanlılar, diğer bilinen uygarlıklardan Aztekler, Mısırlılar, Yunan ve Romalılar tarafından inşaat malzemesi olarak günümüzdeki kalıntılardan kullandıkları görülmüştür.

Avrupa tarihinde ihtişamlı Rönesans Dönemi mimarlığının beklentisini veren alçının, daha kolay kullanışı ile sanat ile birleştirilmiştir. Bu dönem mimar ve ressamları alçının kullanımına özen gösterip, iç yapı ve dış yapılarda kullanmış, özellikle korniş bölgeleri ve sütunlarda işlemelerde ilk defa kullanmıştır.

Meşhur 1666 yılındaki Londra yangını ile Alçıdaki malzemenin yanmadığı görülünce, kullanımı artmaya başlamıştır. Bu felaket sırasında ahşap yapıları koruduğu gözlenen alçının kullanımı ilk defa  Paris’te zorunlu hale getirilmiştir. Böylece artık ismi Paris alçısı lakabı takılmıştır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Harika tavan ve duvar dekorları yapılabilir

1700′ lerden itibaren alçıtaşının toprak ıslahında, özellikle de sebze, yerfıstığı, pamuk, patates gibi ürünlere kalsiyum ve kükürt sağlayıcı doğal gübre olarak kullanımına başlanmıştır.

18. yüzyılda Fransız kimyacı Lavoisier  ilk defa alçıyla ilgili  bilimsel çalışmayı yayınladı. Bundan sonraki yüzyıllarda tüm dünyaca kabul edilir hale gelip, 100’den fazla ülkede 100 milyon tonun üzerinde alçı taşı tüketilmektedir.

Bizde ise Osmanlı Devleti, günümüze dek kalan birçok kervansaray, han, hamam, konak, yalı ve saraylarda kullanılmış. Alçının nem çekme özelliği özellikle rutubetli yapılarda dikkat çekmektedir.

Cumhuriyet döneminde Kayseri’de 1930’lu yıllarda üretim başlamış. Günümüze dek değişen teknolojilerle halen kullanılmaktadır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Alçıpan panelleri ile tavan döşeniyor

Alçı Nerelerde Kullanılır?

Alçının tarihte 18. yüzyılda pişmiş toprak kapların yapımında kalıp olarak kullanılıyordu. Günümüzde heykel yapımında, ev içi dekor işlerinde, tavan ışıklandırılması ve gizli perdelik, asma tavan yapımı, ev ve iş yerlerinde odaları rahatlıkla bölmede, sağlık sektöründe ise kırıkların tedavisinde sabitleyici olarak kullanılır.

Alçı işinin en güzel örneklerini İspanya’da İslam eserlerinin iç ve dış süslemelerinde ve 19. yüzyılda İngiltere’de yapılan binaların dış süslemelerinde görmek mümkündür.

Alçıyı, tebeşir tozu ve beyazlatıcı maddenin tutkalla karıştırılmasıyla elde edilen beyaz, akışkan bir kaplama malzemesi Oymalı mobilyaların ahşap ve taş yüzeylerin boyanmaya hazır hale getirilmesinde kullanılır.

Alçının su ile karıştırılması sonucu, kimyasal tepkimeyle, hızla suyu buharlaştırır. Çabuk donması ile çok kullanışlı bir yapı malzemesine dönüşür. Dişçilikte ve ortopedik durumlar ile, dekorasyonlarda özellikle kabartma ve süslemenin yanı sıra, sanatsal olarak Heykelcilik de kullanılır. Tarım alanında ise, fazla tuzlu toprağın arındırılmasında kullanılır.

Ham alçının hidratasyonu (su ile girdiği reaksiyonu) çok hızlı olup saflığına bağlı olarak 3-15 dakika sürer. İnşaat sektörünün vazgeçilmesi olan Alçı, kaplayıcı madde olarak, su miktarı çok iyi ayarlanarak kullanılmaktadır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Alçıdan yapılmış dekor tavan

Alçı Nasıl Hazırlanır?

İnşaat sektöründe özellikle kullanılan toz halinde olan alçının, su ile pasta haline getirildiğinde bir kaç dakika içinde sertleşir. Alçı karışımı yaparken yüzde 20 kadar su atılmalıdır. Yani 10 kilo alçıya, 2 litre su atılmalıdır. Eğer su az olursa kırılgan, çok olursa da sürüldüğü yerde çok göz boşlukları oluşur. Alçının içine donmasını geciktiren madde eklenirse kaba veya ince sıva denmektedir.

Düzgün bir zemin sağlayan meşhur Paris Sıvası ilk defa Paris yakınlarında alçı, su ve çimento ile yapılmıştır. Mimarlıkta yapının dışında veya içinde uygulanan ince alçı işçiliği yapılmaktadır. Alçı işinde kullanılan malzemenin bileşiminde genellikle alçı taşı, kireç ve ince kum bulunmaktadır. Bunların miktarları uygulanan metoda göre değişmektedir. Düzgün yüzeyler elde etmek için, süsleme işlerinde kullanılmak amacıyla kullanılmaktadır.

Alçı nedir? Alçı nasıl oluşur? Özellikleri nelerdir? Nerelerde kullanılır? | Alçı panelleri ile bölünmüş ofis odası

Alçı Nerelerde Üretilir?

Alçıtaşı üreticisi ülkeler ABD, Kanada, Fransa, İtalya, Rusya ve İngiltere’dir. Türkiye’nin pek çok bölgesinde Alçı taşı  yataklarına rastlanmaktadır. Türkiye’de özellikle, alçı taşının olduğu maden ocakları, Ankara Şereflikoçhisar, Beypazarı, Ayaş ilçelerinde Niğde’nin Ulukışla, Balıkesir’in Susurluk, Eskişehir’in Sivrihisar, Denizli’nin Honaz ve Erzurum’un Aşkale ilçelerinde bulunmaktadır.

Alçının Zararları | Alçıdan Yapılan Sıva Zararları Nelerdir?

Üretici ve Mimarlar açısından tasarruflu ve kolay bir üründür. Sağlık açısından kullanılan evlerde kesinlikle hava almıyor veya çok az alıyor bu nedenle evin havası çok boğucu ve karbondioksit oranı yüksek oluyor. Solunum yolu hastaları için tavsiye edilmez. Bu tip durumlarda Doktorunuza mutlaka danışın.

Alçıdan yapılmış sıva, Tuğla, beton, brüt beton, gazbeton, bimsblok ve benzeri malzemelerin veya kaba
sıvanın üzerine alçıdan yapılan ve üzerine yapılacak olan kaplamaya kat oluşturan yüzeye sürülür.

Alçı ile Aynı Aileden Taşların Listesi

• Anhidrit
• Apatit
• Datolit
• Dolomit
• Fluorit
• Kalsit
• Kireç
• Montmorillonit
• Nefrit (mineral)
• Putnisit
• Uvarovit
  

  ---

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Maden Teknik ve Arama Genel müdürlüğü Resmi Sayfası
• Kireç nedir? Kirecin Tarihçesi ve Özellikleri nedir? Nerelerde bulunur?