Salatalık toplumda bilinen diğer adıyla hıyar, çoban salatamızın ve sandviçlerin ana ögesidir. Her sabah vazgeçilmeyen kahvaltı ana birimi salatalık şimdilerde onun yerini alan ve toplumun şişmanlamasına neden olan poğaça ve börek kombineleri ile mücadele etmektedir. Bu yazımızda aslında salatalığın beslenmede ne kadar önemli olduğunu bilimsel çalışmalarla anlatmaya çalışacağız. Salatalığın insan sağlığı üzerinde bilinmeyen 8 müthiş faydası nedir? Salatalığın içinde neler var? Salatalığın besin analizi nedir? Salatalık yiyerek kilo verilir mi? Salatalık kaç kalori? Salatalığın yararları nelerdir? sorularının cevabını bulabileceksiniz.

Salatalığın insan sağlığı üzerinde bilinmeyen 8 müthiş faydası

Salatalık kadar çekici bir besin kaynağı bulmak zordur. Bu düşük kalorili yiyecek, yüksek miktarda su içermesinin yanı sıra son derece önemli besin değerlerine sahiptir.

Her ne kadar birçok insan salatalığın sebze olduğunu düşünse de aslında salatalık meyve kategorisine girer. İçinde çekirdekleri olan salatalık, çiçek veren bitkilerin yumurtalığında büyür.

Salatalık, aynı zamanda kabak ve karpuzun da içinde bulunduğu Cucurbitaceae bitki ailesinin bir üyesidir.

Dünyanın En Sağlıklı Yiyecekleri listesine göre marketlerde bulunan salatalıklar, bahçe salatalığı, yani Cucumis sativus’un yararlarına geçmeden önce içinde hangi besin maddeleri var bir göz atalım.

Salatalığın içinde neler var? Besin analizi

Salatalık, flavonoidler, lignanlar ve triterpenler gibi bitkisel gıdaların (koruyucu ya da hastalık önleyici özelliği olan bitki kimyasalların) bulunduğu önemli bir kaynaktır.

Dünyanın En Sağlıklı Yiyecekleri’ne göre bu kimyasallar antioksidan, iltihap önleyici ve kansere karşı koruyucudur.

Beslenme ve Diyetetik Akademisi’nden beslenme uzmanı Angela Lemond, besin değeri yüksek yiyecekleri belirleyerek neyi tüketmemiz, neyi tüketmekten vazgeçmemiz gerektiğini öneriyor.

Örneğin salatalığın besin değeri en yüksek bölümleri, beta karoten içerdiği bilinen kabuğu ve çekirdekleridir. Lemond, beta karotenin bağışıklığa, deri ve göz sağlığına faydalı bir antioksidan olduğunu, aynı zamanda kansere karşı da koruduğunu ekliyor.

Orlando Florida’dan diyetisyen ve besin uzmanı Megan Ware, salatalığın düşük kalorili olmasının yanı sıra karbonhidrat, sodyum, yağ ve kolesterol seviyelerinin de düşük olduğunu belirtiyor.

Bir kase doğranmış, soyulmamış salatalıkta yalnızca 16 kalori var (soymanız durumunda 15 kaloriye düşüyor). Bir kâse salatalık, günlük potasyum ihtiyacınızın %4’ünü, günlük lif ihtiyacınızın %3’ünü ve günlük C vitamini ihtiyacınızın %4’ünü karşılıyor.

Salatalıkta aynı zamanda düşük miktarda da olsa K vitamini, magnezyum, potasyum, manganez ve A vitamini de bulunuyor.

Salatalığın faydalarının içinde en öne çıkan 8 faydasını ayrı ayrı ele alacağız.

1. Sıvı deposu:

%95’i sudan oluşan salatalık, özellikle yaz aylarında vücudun su ihtiyacını karşılamak için son derece ideal bir besin. Eating Well dergisine göre susuzken bir kase doğranmış salatalık yemek, neredeyse bir bardak su içmek ile aynı derecede etkili.

Vücudumuzun sıvı ihtiyacının %20 ila 30’unu besinler yoluyla aldığımıza göre salatalık gibi besinlerin ne kadar faydalı olduğu aşikâr. Ayrıca salatalıkta bulunan yüksek sıvı miktarının yanı sıra vücudun su ihtiyacını karşılamada yardımcı olan magnezyum ve potasyum gibi önemli besin kaynakları da mevcut.

Cleveland Clinic’e göre salatalıkta bulunan iltihap karşıtı bileşenler, vücut atıklarının atılmasında ve derideki kaşınmanın ortadan kaldırılmasında da yardımcı oluyor.

2. Kanser önleyici

Salatalıkta, kanser önleyici özellikleri bulunan iki bitkisel gıda bulunmaktadır: Lignanlar ve cucurbitasinler.

İlaç şirketleri son yıllarda cucurbitasinleri yakından incelemekte, bu bitkisel gıdaları kanser ilaçlarında kullanabilmeyi amaçlamaktadır.

Ayrıca Journal of Cancer Research dergisinde yayınlanan 2009 tarihli bir araştırmada cucurbitasinlerin pankreas kanseri hücrelerinin büyümesini önlediği görüldü.

Salatalıkta da bulunan cucurbitasin B’nin insan vücudundaki pankreas kanseri hücreleri üzerindeki etkisinin incelendiği araştırmada cucurbitasinin, yedi pankreas kanseri hücresinin gelişimini %50 oranında azalttığı, aynı zamanda pankreas kanseri hücrelerinin apopotoz yani “intihar” oranını da arttırdığı görüldü.

3. Deri Sağlığı

Ware, bölgesel olarak uygulandıklarında salatalıkların serinletici ve yumuşatıcı etkisinin şişkinlikleri, kaşıntıyı ve iltihabı azalttığını açıkladı.

Gözlere konan salatalık dilimleri sabah şişkinliğini alırken aynı zamanda etkilenmiş bölgelere uygulandığında güneş yanığını hafifletmede ya da tamamen iyileştirmede de kullanılabilir.

Ware aynı zamanda sağlıklı bir cilde sahip olmanın bol sebze tüketimi ile de bağlantılı olduğunu ekledi.

4. Kemik sağlığı

Maryland Üniversitesi Tıp Merkezi’ne göre geçtiğimiz yıllarda K vitamininin kemik sağlığı için son derece önemli olduğu ortaya çıktı. Bir kase salatalık, tavsiye edilen günlük K vitamini ihtiyacımızın yaklaşık %19’unu karşılıyor.

Nutrition dergisinde yayınlanan bir incelemede K vitamininin kırılma riskini azalttığı, D vitamini ile birlikte kemik yoğunluğunu arttırdığı ve kalsiyum dengesini olumlu etkilediği görüldü. İnsan vücudu K vitaminini kemik oluşumunda kullanıyor. K vitamininin etkilerinin, en çok kadınlar için önemli olduğu görüldü.

American Journal of Clinical Nutrition dergisinin 2003 yılında yaptığı geniş çaplı bir araştırmada düşük K vitamini seviyesinin kadınlarda kemik yoğunluğunun azalmasına sebep olduğu görülürken, erkeklerde aynı durumla karşılaşılmadı

5. Antioksidanlar

Lemond, antioksidan seviyesi yüksek olan yiyeceklerin vücudunuzun sağlıklı çalışmasına yardımcı olduğunu söylüyor. Antioksidanlar ayrıca yaralanma ve kansere karşı da etkili.

Salatalıkta C vitamini, beta karoten ve manganezin yanı sıra iltihap karşıtı özelliği olan flavonoidler, triterpenler ve lignanlar da bulunuyor.

C vitamininin bağışıklık sistemi için ne kadar faydalı olduğu bilinen bir gerçek.

Current Pharmaceutical Design dergisinde yayınlanan başka bir araştırmada ise triterpen cucurbitasin ile özellikle kanser hücrelerinde düşük iltihap seviyesi arasında bir bağlantı bulunduğu görüldü.

Journal of Ethnopharmacology dergisinde yayınlanan, triterpenlerin bağışıklık sistemi üzerindeki etkisine dair yapılan incelemede ise triterpenlerin iltihaba karşı faydalı olabileceği gördüldü ve gelecek araştırmaların yolu açıldı.

6. Kalp sağlığı

Ware’in yaptığı açıklamaya göre bol sebze meyve tüketmenin kalp hastalıkları, diyabet, felç ve obezite gibi sorunlarla karşılaşma riskini azalttığı biliniyor.

Salatalıkta bulunan potasyum da bu konuda son derece faydalı. Bir kase dilimlenmiş salatalık, insan vücudunun günlük potasyum ihtiyacının yaklaşık %4’ünü karşılıyor.

Aynı zamanda bol potasyum kaynağı olan muz gibi meyvelerden aldığınız kaloriden de çok daha düşük kalorili. Birçok araştırma, salatalık tüketiminin hipertansiyonu azalttığını da ortaya koyuyor.

Today’s Dietitian’a göre salatalık kan damarlarının gelişmesini sağladığından aynı zamanda tansiyonu da düşürüyor.

Sindirimle ilgili ise Fitoterapia’da yayınlanan 2013 tarihli bir inceleme, içinde hem su hem lif bulunduğundan salatalığın kabızlığa karşı etkili olduğunu söylüyor.

Tufts Üniversitesi de, evde mayalama işlemiyle turşu yapılan salatalıkların sindirime çok daha yardımcı olduğunu ekliyor. Bunun sebebi, salatalık turşusunda bulunan probiyotik bakterilerin sağlıklı bir sindirim gerçekleştirilmesini sağlaması ve faydalı bağırsak florası oluşturması.

7. Kilo verme | doğal yağ yakıcı

Düşük kalorili meyveler grubuna giren salatalıklar, diyet listelerinin vazgeçilmezidir.

Obesity dergisinde yayınlanan 2011 tarihli bir araştırmada bol su tüketiminin orta yaşlı ve yetişkin insanlarda daha çok kilo kaybı sağladığı görüldü.

Yemeklerden önce 500 mililitre su içen katılımcıların, diğerlerine göre ortalama 2 kilo daha fazla verdiği görüldü. Salatalık gibi su yoğunluğu fazla olan yiyeceklerin atıştırılmasıyla günlük su alımı kolaylıkla arttırılabilir.

8. Beyin sağlığı ve hafıza

Antioxidants & Redox Signaling dergisinde yayınlanan 2013 tarihli bir incelemede, salatalıkta bol bulunan fisetinin farelerde sinir hücrelerini koruduğu, hafızayı geliştirdiği ve Alzheimer riskini azalttığı görüldü. Aynı incelemede fisetin ile kanser riskinin azalması arasında da ümit verici bir bağlantı bulundu.

Salatalığın insan sağlığı üzerinde bilinmeyen 8 müthiş faydası | Salatalık turşusunu yaparken organik olan salatalıkları kullanmalı

Fazladan Bilgi

Turşulama nedir? Salatalık turşusu yararlı mı?

Turşulama, salatalık gibi daha birçok yiyeceğin bozulmasını önlemek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

Dünyanın En Sağlıklı Yiyecekleri’ne göre iki temel turşu çeşidi bulunmaktadır: Bunlar mayalanmış ve mayalanmamış turşulardır. Mayalanmış turşular, tuzlu su ile dolu kavanoza konur.

İngilizce turşu anlamına gelen “pickle” kelimesi, Hollandaca kavanoz anlamına gelen “pekel” kelimesinde türemiştir. Turşu kavanozuna sirke, dereotu tohumu, sarımsak ya da yeşil limon gibi başka malzemeler de konabilir.