Beyinde oluşan hasarlar ve ilerleyen bozukluklar beyin performansını giderek düşürmeye başlar. Bu durumun bilimsel açıklaması Demans yani Bunama. Bunamanın en yaygın olan şekli Alzheimer hastalığıdır. Yapılan son araştırmalarda ileri Bunamanın önü kesilmesi mümkün olduğu görüldü. Bu yazımızda Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yollarını detaylı inceledikten sonra Bunama hakkında en çok sorulan, Bunama nasıl oluşur? Bunama hastalığı kaç yaşında başlar? Bunama hastalığının belirtileri nelerdir? Bunama Hastalıkları nelerdir? Bunama hastalığı genç yaşta olur mu? Demans yani Bunama genetik mi? Bunamadan nasıl korunmalı? sorularının cevaplarını uzmanların destekleri ile vermeye anlatacağız.

Aynı zamanda yazımızda 2017 yılında yapılan araştırmada Haftada en az 3 kez Spor yapmak bunamayı ilerletmiyor! İster yürüyüş ister koşu ister spor branşları yada kardiyo tercihlerinden birini yaparak hem erken gelecek bunamayı hemde ileri seviyedeki bunama hastalığından korunmak mümkün. Yapılan araştırmanın detaylarını yazımızın sonunda bulabileceksiniz.

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Çağın hastalığı demans yani bunama

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları

Yetişkinlerin yaşlarına kadar inebilen ve yaşlılık zamanlarında gelebilen en kötü hastalıklardan sayılan Alzheimer hastalığının başlangıç hali Bunama yani Demans nedir?

Bunama nedir? sorusuna verilecek en basit cevap, beyin işlevlerinin gittikçe bozulmasıdır. En çok etkilenen bu işlevler, hafıza, dikkat, konuştuğumuz dil ve problemleri çözebilme kabiliyeti.

Bunama özellikle yaşlılar için ciddi sorunlardan biridir. Çünkü beyin fonksiyonları artık yavaş yavaş düşüşe geçmiştir. Yaşlılık zamanının keyfini adeta yerinden söker. Geçmişi ve anıları hatırlayamamak, gelen kişileri yada tanıdıkları hatırlamamak, alacağı ilaçları unutmak gibi unutmak üzerine gelişen bir rahatsızlıktır.

Kullandığımız hafıza aynı daha basit olarak Bilgisayarda kullanılan RAM belleği gibidir. Yani hali hazırda çalıştırılan program RAM’de geçici olarak depolanır ve siz programı tıkladığınızda yada işlem yaptığınızda hızlıca size tepki verir. Hafıza dediğimiz bu işlevsel fonksiyonun daha organik ve mükemmeli beyinde var. Öğrenilen her şey, tanıdığınız kişiler, ezberlediğiniz dil gibi işlemler hepsi hafızada yer alan bölümlerdir. Beynin hafıza ile arasında sinir hücrelerinin birbirleriyle haberleşmesi süreci çok fonksiyonel ve halen sırları olan sistematik doğal bir işlevdir.

Demans yani Bunama hastalığı beyin işlevini bozan bir hastalık olduğunu demiştik. Demans yani Bunama belirtisi özellikle Unutkanlık ile belli eder. Fakat yanlış anlaşılan Unutkanlık normal yaşlarda hatta genç yaşlarda da görülebilen bir beyinsel işlevdir. Beyin bazen yaşadığı sevgi, keder, korku gibi olumsuz anıları unutmalı ve yaşamanı sürdürmeli. Bunun farkında olduğu içinde unutkanlık normaldir.

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Bunama yaşa bağlı bir hastalık değildir

Demans yani Bunama belirtilerinde unutkanlık ise çok farklıdır. Mesela giyinmek gibi, yemek yeme gibi günlük yapılan işlevler, sorun çözme yerine daha çok sinirlenme ve kişilik değişmeleri görülebilir. Dil yani Lisan konuşmasında kekemelik ve artık kelimeleri hatırlayamama bile gözükebilir. Yani pili bitmeye başlayan akıllı telefonun ekranının kararmaya başlaması gibi düşünebilirsiniz. Güç moduna çeker ve size minumum enerji verir.

Peki Demans yani Bunamanın nedeni yaşlılık mı? yada Bunama hastalığı kaç yaşında başlar?  Sorusu akıllara geliyor. Yaşlılarda yada bir yaş vererek şu yaşta bunama gözükür demek bilimsel bir hatadır.

Genç yaşta yaşanan unutkanlıklardan dolayı da Genç yaşta bunama olur mu? sorusu da ilginç tezatlardan biridir. Genç yaşta en sık görülen Depresyon, Dikkat eksikliği, Kaygı durumları, Stresli yaşam koşulları, Uykusuzluk, Açlık, Bir işi öğrenirken birden fazla şeyle uğraşmak, Öğrenme ve hafızada tutma tekniklerini yeterince bilmemek, kansızlık yada anemi, kan şekeri değişiklikleri, vitamin eksiklikleri, tiroid hastalıkları gibi rahatsızlıklar, unutkanlığın nedenlerinden olabilmektedir.

Unutkanlık başladıysa bunu Bunama ile karıştırmamalı ve hemen tıbbi bir tedavi yolu için Nöroloji servislerine gidilmelidir.

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Unutkanlık her yaşta olan bir beyin fonksiyonudur

Bunamanın nedeni olan Beyin yaşlanmasının sebepleri nedir?

Hafıza ile ilgili sorunu olan herkesin beklemeden tedavi alması gerekmektedir. Mesela çok fazla mı düşünmeye başladınız? Hafızanın eskisi kadar iyi değil mi? Geçmişte yaşanılan şeyleri hatırlayamıyor musunuz? Arkadaşınız sizi tanıyor ama siz onu hatırlayamadınız mı? Odaklanma konusunda ve karar verme de çok geç kalıyor musunuz? Beyin yaşlanması dediğimiz sonuçların habercisi olabilir.

Beyin yaşlanması yaşa bağlı olmayan bir durumdur Beyin yaşlanmasının sebepleri irsi yani Genetik yatkınlık, Depresyon, stres, Ateroskleroz (damar sertliği), Baş yada Kafa darbeler nedenli travma, Sara yada Epilepsi, Bilgi öğrenmemek ve araştırma yapmamak, Obezite, Hipertansiyon, Hiperlipidemi, Diyabetes mellitus, Sigara, alkolizm, Tiroid hastalıkları, B 12 Vitamini eksikliği (nöroanemik sendrom), Demans yani Bunama (ilerisi Alzheimer vs), Beyin tümörüdür.

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Bunama belirtilerinden biri karar verme de kararsızlık yaşamak

Demans yani Bunamanın Belirtileri nelerdir?

• Mesleki becerileri ve diğer aktiviteleri etkileyen bellek yitimi,
• Tekrarlayan davranışlar, aynı soruları tekrar sorma veya aynı şeyi tekrar anlatma,
• Anlatılan Hikayeleri kaçırma ve olayları takip etme zorluğu,
• Karışıklık, kişilerin yüzlerini ve isimlerini hatırlamakta zorlanma,
• Bilinen ve basit işleri yapmada güçlük,
• Hesap işlerini yapamıyor, hesapların içerisinden çıkamıyorsa,
• Değişime uyumsuzluk, bir şeyi neden yaptığını unutma ve panik olma hali,
• Konuşurken ilgili kelimeleri söyleyememek,
• Bilinen yerleri bulmakta zorlanıyor ve artık kayboluyorsa,
• Günlük işleri eskisi gibi kolay yapamama,
• Kişisel eşyaları devamlı kaybetme,
• Ruh halinde birden bire oluşan değişiklikler,
• Apati: Kayıtsızlık, moralsizlik ve güvensizlik.

Demans yani Bunama ve Alzheimer nasıl tedavi edilir?

Nöroloji Uzman Dr. Barış Topçular, ‘bunama’nın (demans) tek bir hastalık sonucu değil, farklı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıktığını söyledi. Demans hastalarında zihinsel fonksiyonlarda günlük yaşamı etkileyecek derecede bozulmalar yaşandığını hatırlatan Dr. Topçular, ‘Bu beraberinde problem çözme, planlama, davranışların kontrolü gibi yetenekleri bozarken kişilik özelliklerinde de değişikliklere yol açar. Bellek bozukluğu demans seyrinde en sık ortaya çıkan yakınmadır.

Her unutkanlık demans yani bunama anlamına gelmez, stres, zihinsel yorgunluk, uykusuzluk, alınan çeşitli ilaçlar da unutkanlığın nedeni olabilir. Demans sendromunda ilerleyici unutkanlık yanı sıra dil bozukluğu, planlama eksikliği, davranış değişikliği gibi ilave yakınmalar da görülebilir.

İlgili Link: Bunama hastası olan kişileri takip etmenin yeni yolu: Parmak barkod

Alzheimer hastalığı demans yani bunama sendromunun en sık nedenidir. Bunun yanı sıra beyin damar hastalıkları (inme, felç), Lewy cisimcikli demans gibi farklı hastalıklar da bunama hastalığı kategorisine girebilir.

Nörolojik muayene ile demans yani bunama sebepleri tıbbi ortamlarda bulgulara bakılır. Beyin görüntülemesi (tomografi ya da MR) beyin anatomisi ile ilgili bilgi verirken beyin damar hastalıkları, beyin tümörleri veya kafa travması gibi demansa neden olabilecek durumların varlığını araştırır. Mental durum testleri veya nöropsikolojik testler, bellek, dil, problem çözme gibi bir çok işlevi ayrıntılı olarak değerlendirir ve etkilenme düzeyleri hakkında bilgi verir.

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Hafızayı korumak için spor şart

Daha sonrasında ilaç tedavisi ve psikolojik desteklerle hastalığın durumuna göre yardım sağlanır.

Fakat demans yani bunamanın ilerlemiş versiyonu Alzheimer hastalığının kesin çözümü yoktur. Sadece yapılan tedavilerle etki mekanizması özellikle zihinsel fonksiyonlarda rol alan beyin hücrelerinin ölümünü yavaşlatmak üzerine kurulmuştur.

Alzheimer hastalığının dünyada bilinen kesin bir tedavisi olmamakla birlikte bu konuda çok sayıda umut verici çalışma sürmektedir.

Prof. Dr. Kemal Arıkan ise Demans gibi nörodejeneratif bozukluklarda görülen kognitif becerilerdeki bozulmaları, doğru şekilde yapılan yeni yöntem TMS etkisiyle iyileştirilebildiğini söylüyor. Bunun için yazımızın en altında web adresi linki görebilirsiniz.

Fakat Demans yani Bunama hastalığına tedavisi için yeni yapılan araştırmalarda ilerlemeyi engellemek için spor yapmanın ne kadar etkili olduğu belirlendi. Dilerseniz araştırmaya geçelim.

İlgili Link: Beynin yaşlanmasını engellemenin altı yolu

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Hafızayı korumak için spor şart

Haftada en az 3 kez Spor yapmak bunamayı ilerletmiyor!

Yeni bir araştırma, haftada en az birkaç kez yürüyüşe çıkarak, yaşa bağlı olarakyaşanan bunama yada hafıza kaybı gibi tedavi olanaklarının zor olduğu soruna karşı fiziksel olarak iyileşme görüldüğü belirlendi.

Araştırma, ileri demans yani bunama olan Alzheimer’dan sonra gelen 2. olan bunama türü olan vasküler bilişsel bozukluğu ile ilgiliydi. Vasküler bilişsel bozukluğunun sebebi ise, kan damarlarındaki tahribat sonucu beyne giden kan akışının yetersiz kalmasıydı.

Vasküler bilişsel bozukluk, hiper tansiyon yani en çok yüksek tansiyon ile  kalp rahatsızlıklarıyla ilişkili olduğu biliniyor. Hastalığın ilk basamağı ise, beyin işlevlerinin yeterli olmamasıydı. Vasküler bilişsel bozukluk, beynin özellikle karar verememe, hafızada kayıplar, sinirsel hareketlilik ile görülmeye başlıyordu.

Beyinsel işlevsizlik az olunca, daha çok efor sarfeden beyine daha çok kanı çekmeye çalışarak açığı kapatmak istiyor. Bu yüzden bilimsel olarak kan basıncını azaltarak, yaşanan semptomlar hafifletilebilir düşüncesi denendi.

Sonuç başarılıydı. Çünkü Spor yaparak, egzersiz ile kan basıncı düzenli hale getirilip. Kalk ve damar sağlığı iyileşmeleri görülebiliyor.

• Ayrıca Bakınız 1: 50 yaş sonrası beyni korumak için neler yapmalı?
• Ayrıca Bakınız 2: Erken bunamayı tespit edebilen mobil oyunu: Sea Hero Quest

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Demans yani bunama hastaları için spor şart

Bunama hastalarında Deney nasıl yapıldı?

Demans yani Bunamanın ileri seviyesi hastalıklarından Alzheimer’ın daha ilk basamaklarında sıklıkla yapılan hafif koşu ve hızlı yürümenin pozitif etkisi önceki araştırmalarda görülmüştü. Acaba demans yani bunama hastalarında daha ileri geçilmeden sporun etkisi görülebilecek miydi? Alzheimer’dan sonra gelen 2. gelen bunama türü olan vasküler bilişsel bozukluğunda spor testi nasıl sonuçlanırdı?

İngiltere’nin saygın dergilerinden biri olan İngiliz Spor Hekimliği Dergisi’in Nisan 2017 sayısında tamda buna uygun bir deney haberi vardı.

Kanada’nın British Columbia Üniversitesi bir grup araştırmacı, Bunamanın ileri vakalarından biri olan vasküler bilişsel bozukluğunun başlangıç seviyesine inerek, yetişkin yaşlarda da görülmeye başlayan bu hastalığın en erken yaşı olan, 38 yaşındaki kişilerde denemelere başladı.

38 yaşında olmalarına rağmen hasta olan kişiler, sporla alakaları yoktu. Deney başlamadan önce genel sağlığı, hafızaları ve düşünme becerilerini raporlayan bir dizi testler yapıldı.

Daha sonra da dikkat ve karar verme becerilerini ölçen bilgisayar testini yaparken her gönüllünün beyni tarandı. Test sırasında gönüllüler bilgisayarlarında bir okun nereye doğru bakması gerektiğini, tuşlara hızla basarak belirlemeliydi. Bundaki amaç, beynin farklı bölümlerinin bir görev üzerinde çalışırken ne kadar zorlandığını görmek ve sinir hareketlerini saptamaktı.

Bilim araştırmasındaki kişiler, deneydeki bazı kişileri yürüyüş yapmaları için rastgele seçti. son olarak gönüllülerden bir bölümünü yürüyüş yapmaları için rastgele seçti. Seçilmeyenlere ise sağlıklı yaşam eğitimleri verilmeye başlanacaktı.Gözetim altında haftada 3 kez 1 saatlik hızlı yürüyüş yaptırarak, kardiyo seviyelerini yüzde 65 daha yorulmaları sağlandı. Altı aylık süreç başlamıştı.

İlgili Link: Alzheimer ve Beyin Sağlığı testi yapmadan geçmeyin!

Bunama (Demans) nedir? Alzheimer nedir? Belirtileri ve Korunma yolları | Kalp ve Beyin sağlığı için haftada 3 gün günde 1 saat spor şart

Spor yapan bunama hastalarında ilginç değişim!

Bilimsel açıdan eğer bir kişi dikkat eğilimlerinde ve karar verme anında eğer hızlı verdiğinde, beynin daha az çaba gösterip, düşünme kabiliyetlerinin iyi olduğunun göstergesiydi.

Altı ay sonunda Spor yapanlar, ilk deneye başmadan önceki testlere gene girdiler. Beyin taramaları da yapıldı.

Spor yapan kişilerde kan basıncı, yapmayana göre hayli düşmüştü. Asıl önemli olan ise, düşünme ile ilgili, bilişsel testlerde daha iyi performans gösteriyordu. Karar vermelerde artık uzun süre de beklemiyordu. Bu kararları verirken beyin artık çok fazla enerji çekmiyordu. Bundan dolayı da kan basıncı yükselmiyordu.  Alzheimer’dan sonra gelen 2. gelen bunama türü olan vasküler bilişsel bozukluğunda ciddi iyileşmeler görülebilmişti.

Araştırmacılar, hafıza ve diğer bilişsel bozuklukları olanların yürüyüşlerden önce bir doktora danışmalarını ve yalnız başına egzersiz yapmamalarını öneriyor.

Ancak bu çalışmanın yürüyüş gibi basit ve erişimi kolay bir çözüm sunması, ilerdeki araştırmalar için cesaretlendirici bulunuyor.

Sağlıklı bir beyin için neler yapmalı?

Nöroloji uzmanlarına göre aşağıdaki tavsiyeleri dikkate alırsanız, beyin yaşınız genç kalabilir.

• Stresten, kaygı ve üzüntüden uzak kalmaya çalışın,
• Sağlıklı, Yeterli ve dengeli beslenme ile kilo kontrolüne dikkat edin,
• Haftada 5 gün, günde 1 saat spor yapın, en az 20 dakikasını ağırlıklı sporlara harcayın
• Antioksidanları içeren gıdalar alın,
• İyi, kalite uyku ve beslenme düzeni oluşturun,
• Sigara ve alkolden uzak durun,
• Yaşınıza uygun düzenli egzersizler yapın,
• İnsanlarla iletişime geçin, sosyal aktivitelere katılın,
• Sürekli yeni ve kompleks bilgiler edinin,
• Bulmaca, iskambil, satranç gibi yoğun zihinsel aktivite gerektiren oyunları oynayın,
• Kitap okuyun, radyo dinleyin, televizyon izleyin. Bunları yaparken yorumlarda bulunun, tartışmalara katılın.
• Yabancı dilde kelimeler öğrenmeye çalışın,
• Meditasyon, yoga, plates gibi aktiviteler de bulunun,
• Aile ve arkadaş ilişkilerinizi güçlü tutun,
• Emekli olmayın, aktif ve her zaman bir amaç için uğraşın,
• Planlı yaşayın,
• Unutkanlık şikayetleri varsa, kesinlikle ertelemeden uzmana gidin,
• Doktor kontrolüne düzenli gidilmeli ve size sunulan tavsiyelere uyun.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Prof. Dr. Kemal Arıkan | TMS Tedavisi