Kuş beyni tıpkı insanlardaki gibi nöro mimari yapıya sahip

Kuş beyinli dendiğinde bunu bir hakaret olarak kabul ederiz. Ama bilimsel çalışmalar Kuş beyni, İnsan beynine benzediği görüldü. Nasıl mı? Okumaya devam edin.

Kuş beyni tıpkı insanlardaki gibi nöro mimari yapıya sahip

Daha önce kuzgunların özellikleri ile ilgili yazımızda, karga ailesinden olan kuzgunların zeki kuşlar listesinde olduğu anlatmıştık. Beyin yapısı olarak kuşlar daha da incelenmeye başlandı.

Memeli hayvanların beyninde hafıza, planlama ve problem çözme süreçlerinin gerçekleştiği bölge olan neokorteks yapısı kuşların beyninde bulunmazken bu görece yüksek zekâ belirtilerinin kaynağı ne?

Bazı kuşların alet kullanabildikleri, soyut kavramları anladıkları ve hatta Monet ile Picasso’nun resimlerini ayırt edebildiklerini gösteren araştırmalarla, kuşların bilişsel becerileri oldukça ilgi çeken bir konu haline geldi. Peki, memeli hayvanlar beyninde hafıza, planlama ve problem çözme süreçlerinin gerçekleştiği bölge olan neokorteks yapısı kuşların beyninde bulunmazken bu görece yüksek zekâ belirtilerinin kaynağı ne?

Bochum Ruhr Üniversitesi’nden araştırmacıların Science Bilim dergisinde yayınlanan yeni çalışması, kuşların beyninde memeli neokorteksine benzer, mikro devrelerden oluşan bir yapı bulunduğu ortaya çıkardı. Aynı gün yayınlanan başka bir çalışmada ise Tübingen Üniversitesi’nden araştırmacılar, söz konusu yapının bulunduğu bölgenin düşünme becerisiyle ilişkili olduğunu keşfetti.

Baykuşlar akıllı kuşlar listesinde

Kuşlarda zekâ ve belki bilinci mümkün kılan beyin yapısı

Memelilerin ve kuşların beyinleri arasında genel bir karşılaştırma, ortak hiçbir noktaları olmadığına işaret etse de kuşlar ve memeliler birçok ortak bilişsel beceriye sahip olduğunu belirten araştırmacılar, kuşlarda algılamayla ilgili süreçlerin gerçekleştiği ön beyin bölgesini araştırmaya karar verdiklerini ifade ediyor.

Kuşlarda beynin bu becerileri nasıl ortaya çıkardığını öğrenmek için yapılan çalışmada 3 boyutlu polarize ışık görüntüleme teknolojisi kullanılarak üç güvercin beyni mikroskobik ölçekte incelendi. Bu yüksek çözünürlüklü görüntüleme yöntemi, memeli neokorteksine en çok benzeyen yapı olan ve palyum adı verilen ön beyin bölgesindeki mikro devrelerin incelenmesine imkan verdi. Korteksin sahip olduğu altı katmanlı yapıdan yoksun olsa da, palyumun uzun fiber hatlarla birbirine bağlanmış kendine özgü bir yapısı olduğu ifade ediliyor.

Kuşların palyum görüntülerini fare, maymun ve insan kortekslerinin görüntüleriyle karşılaştıran araştırmacılar, kuşlardaki fiber hatların oluşturduğu düzeneğin, memeli kortekslerindekine oldukça benzer bir yapıda olduğunu keşfetti.

Araştırmacılar ayrıca, birbiriyle uzaktan akraba olan iki kuş türünün, güvercinler ve baykuşların beyinlerindeki nöronlar arasındaki bağlantıları da incelediler. Anestezi altındaki kuşların beyinlerini çıkarıp kristal enjekte eden bilim insanları, algılama becerisiyle ilişkili bölgelerde memeli neokorteksinde bulunanlara benzer mikro devreler keşfetti.

Beyindeki yapıların kendilerinden ziyade yapılar arasındaki bu bağlantıların, yani nöro mimarinin, kuşların bilişsel açıdan nasıl memeliler kadar yetenekli olduklarını açıkladığı belirtiliyor. Kuş ve memeli beyinleri çok farklı görünse de, beyindeki bölgelerin birbirine benzer şekilde bağlanıyor.

Papağanlar akıllı kuşlar listesinde

Peki ya bilinçli kuşlar?

Bazı zihinsel becerilere sahip olan kuşlar ne gördüklerinin ve yaptıklarının farkında mı? Tübingen Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu sorunun cevabını öğrenmek için leş kargalarının (Corvus corrone) beyinlerini inceledi. Zekâ seviyeleri nedeniyle “kanatlı maymunlar” olarak da anılan bu kargaların, nedensellik bağı kurabildiklerini gösteren çalışmaların olduğunu belirten araştırmacılar, benzer deneylerle bilincin varlığına dair bir çıkarım yapma- nın oldukça zor olduğunu ifade ediyor. Araştırmada, primatlarda bilinç belirtisi olarak kabul edilen belirli ani nöron aktivitelerinin kargalarda da gerçekleştiği görüldü.

İlk olarak, bir ekranda gösterilen belli işaretlere hareket ederek, diğerlerine sabit kalarak tepki vermek üzere 1 yaşındaki iki leş kargasını eğiten araştırmacılar, verdikleri tepki sırasında nöronal sinyallerini kaydetmek için kargaların beyinlerine elektrotlar yerleştirdi. İşarete tepki verildiğinde nöron aktivitesi- nin başladığını tespit eden bu çalışmanın, kargaların gördükleri işareti bilinçli olarak algıladıklarına işaret ettiği ifade ediliyor. Kargaların tepkisine uyumlu olarak ateşlenen nöronlar palyum bölgesinde bulunuyor.

Araştırmacılar kuşlar ve memelilerdeki bilişsel yapı taşlarının yaklaşık 320 milyon yıl önceki son ortak atalarından almış olabileceklerini ekliyor ve farklı evrimsel süreçlerden geçmiş olmalarına rağmen algısal/bilişsel yeteneklerinde hala bu seviyede benzer olmasını şaşırtıcı buluyor.

Ayrıca bakınız

• Kargagiller ailesinin en zeki kuşu Kuzgunların bilinmeyen özellikleri