Evrenin ilk molekülü bulundu

Evrenin sırları bir çok bilim insanını peşinden koşturan harika oluşumlarda saklı. Bilim insanları halen o büyük patlamadaki karanlık maddenin peşinde. Evrenin oluşumu ile ilgili araştırmalar devam ederken Evrenin ilk molekülü bulundu. Nasıl mı?

Evrenin ilk molekülü

Yaklaşık olarak 13,8 milyar önce büyük bir patlama oldu ve hiç durmadan da genişlemeye devam eden bir evren oluştu. Patlama sonrası bilim insanlarına göre her şey hidrojenle başladı, şöyle: İlk patlamadan yaklaşık 380.000 yıl sonra ilk nötr atomlar –hidrojen, helyum ve lityum- oluştu.

Bir süre sonra evren yine çok önemli bir değişim yaşadı ve ilk kimyasal bileşimler ortaya çıktı. Nötr helyum atomları
hidrojenin protonlarıyla reaksiyona girerek, helyum hidrit iyonlarını biçimlendirdi (HeH+).

Evrendeki tüm kimya bu iyonla başladı diyor Max Planck Radyoastronomi Enstitüsü’nden Rolf Güsten. Fakat genç evrenin evrimi açısından büyük önem taşımasına rağmen, helyum hidrit iyonlarını yıldızlararası uzayda belirli bir şekilde tespit etmek mümkün olmamıştı. Her ne kadar kimyacılar bu istikrarsız molekülü 1925 yılında laboratuvarda oluşturmuş olsalar bile.

Ancak helyum hibritin evrende doğal koşullarda da oluşup oluşmayacağı yetersiz kanıtlar yüzünden kesin olarak bilinmiyordu. Gerçi bu molekülün izlerine Süpernova kalıntısı SN 1987A ve uzaktaki bazı kuasarlarda bulunmuştu ama hiçbiri kanıtlanamamıştı.

Ve astronomlar bu ilkel molekülü sonunda tespit edebildiler. Güsten ve ekibi bu keşfi uçak teleskopu SOFIA’nın yardımıyla yaptı.

SOFIA, helyum hibritin tayf çizgisini 2,01 terahertzte belirlemeye izin veren bir spektrometreye sahip. Dünyamızın alt atmosferi bu ışını geçirmediği için teleskop uçağı 13 ila 15 kilometre yükseğe çıkmış. Astronomlar teleskopun gözünü yaklaşık olarak 3000 ışık yılı uzaklıktaki NGC 7027 bulutsusuna doğru yönlendirmişler.

Ölmekte olan bir yıldızın kalıntıları olan bu bulutsu, son derece kızgın ve çok parlak bir Beyaz Cüce ve göreceli olarak sağlam bir gaz kılıfından oluşuyor.

Bu gaz kılıfında, modellere göre helyum hibritin oluştuğu koşullar hüküm sürüyor.

Ve SOFIA’nın terahertz spektrometresi gerçekten de uzun süredir aranan helyum hidritin sinyalini NGC 7027’nin gazlarında buldu. 149 mikrometre dalga uzunluğundaki helyum hibritinin tayf çizgisi belirgin bir şekilde görülmüş.

Beklenildiği gibi molekül, bulutsunun kuvvetli ışınlı gaz bulutunun kızgın iç kenarında oluşmuştu. Bulgu öte yandan evrendeki moleküllerin oluşumu ve bozuluşuyla ilgili mekanizma tahminlerinin de doğru olduğu kanıtlaması açıdan önem taşıyor.

Ayrıca bakınız

• Hızla genişleyen ve sınırı bilinmeyen Evren nasıl oluştu? Evren nasıl işler?
• Evreninin sırlarını yeni nesil uzay teleskobu JWST cevaplayabilecek mi?
• Evrenin soğuması beklenirken Evrenin ısınması giderek artıyor