Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir?

Botulism (Botulizm) Nedir?

Botulizm ( Latince botulus, “sosis”)  olarak da bilinen botulinus zehirlenmesi nadir olarak gözüken fakat ölümcül bir hastalıktır. Bu hastalığı yapan ise sosis şeklindeki, vücudu zehirleyen, felç yapan ve öldüren  Clostridium botulinum bakterisidir. İnsanlar dahil tüm memeliler, kuşlar ve balıkları da etkilemektedir.

Botulism (Botulizm) ölümcül bir zehirli hastalıktır. “Klostridium botulinum” adlı bakterinin ürettiği “Botulin” adlı zehir bulunan besinleri yiyen insanlarda gelişen ve felçlere yol açan zehirlenme tablosuna “Botulizm” denir. Bu zehirlenmenin Ölüm oranı yüksektir. Klostridium botulinum, oksijensiz , havasız ortamda yaşayabilir. Sporlu bir basilin ısıya duyarlı toksininin etkisi ile oluşan nöyroparalitik-sinirdeki harabiyete bağlı geli­şen felçli bir hastalıktır.

Botulism (Botulizm) Hastalık oluşturan  Klostridium botulinum bakterileri toprakta, bazı hayvanların dışkılarında, meyvelerin ve bitkilerin kirli yüzeylerinde rastlanır.

Botulism (Botulizm) Hastalığını oluşturan Klostridium botulinum bakterilerinin oluşturduğu zehir, bilinen en şiddetli zehirdir. Besinlere bulaşan bu zehirli bakteriler proteinlerin içinde gelişmektedir. Böylece bu besinleri yiyen kimseler besinlerle birlikte bu çok güçlü zehiride almış olurlar.

“Botulin” zehri kasların kasılmasını sağlayan “Asetil kolin” adlı sinir hormonunun, motor sinirlerin (kasları kasılmaya yönelten sinirler] uçlarından salgılanmasını engeller. Neticesinde ise vücuttaki kaslar kilitlenir ve kasılma işlemini yapamaz. Felç geçirme denilebilir. Eğer solunum yapan kaslar kilitlenirse, zehir alan kişi maalesef hayatta kalamaz. Bu süreç ise 2 ile 9 gün içinde açıkça belli olur.

Tüm Botulizm çeşitlerinde yüz felci genellikle yüz kasları ile başlıyor ve bacaklarda doğru yayılır. Ciddi botulizmlerde solunum kaslarında felç olur ve solunum yetmezliğine neden olur.

Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? | Botulizm olan çocuklar göz kapak kaslarını bile zor oynatırlar

Botulism (Botulizm) belirtileri nelerdir? Nasıl anlaşılır?

Botulin zehiri içeren besin maddelerinin yenilmesinden genellikle 12-36 saat sonra ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise 14 gün sonra da ortaya çıkabilir. Hastalık belirtileri yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı gibi sinsi ve pek anlam verilemeyen bir biçimde başlar. Daha sonra kafa sinirlerini İlgilendiren felçler gelişmeye başlar. Bunlar arasında çift görme, gözkapaklarmda “Ptozis” denilen düşmeler, şaşılık, gözbebeklerinde genişleme “Midriasis”, yüz felci, yutma ve çiğneme güçlükleri, dil hareketlerinde bozukluklar, konuşma bozuklukları, ses çıkaramama biçiminde olabilir. Hastanın tükürük salgısı azalır. Hastada inatçı bir kabızlık gelişir. Felçler daha sonra aşağı doğru ilerlerler. Boyun kaslarının felce uğraması sonucu hasta başını dik tutamaz. Omuz ve kaburgalar arası kasların ve diyafragma kasının felce uğramasıyla solunum güçleşir, bazen de ola-naksızlaşır. Solunum güçleştikçe hasta nıoranr. Kol ve bacak kastarında da zamanla güç kaybı ve felç gelişebilir. İdrar tutulur. Hastanın nabzı önceleri 5O’ye kadar düşebilir, ancak daha sonraları 100′ün üstüne çıkar.

Botulism (Botulizm), hastalığına yakalananlardaki ölüm oranı % 25-40 arasındadır. İlk iki haftada tehlikeyi atlatanlar da 1-2 hafta sonra iyileşme başlar ve tüm belirtiler 2-6 haftada yavaş yavaş kaybolur. Botulizmden kuşkulanıldığında daha fazla zehirin sindirim kanalından emilmesini önlemek amacıyla hastanın kusturulması ve % 2-5′lik bikarbonat çözeltisiyle midesinin yıkanması gerekir. Lavmanla bağırsaklardaki kalıntı zehirlerin de atılmasına yardım edilmelidir. Damar içine 100 bin ünite antitoksin serum zerk edilmelidir. Bu serumun olabildiğince erken zerk edilmesi gerekir. Hasta kesin bir yatak istirahatine alınmalı ve hiçbir sakinleştirici ilaç verilmemelidir. Solunumu durmuş hastalara hemen yapay solunum yaptırılmalıdır. Yapay solunum aygıtları ile sağlık kuruluşlarında bu sağlanabilir. Eğer bu önlemler alınırsa hastanın ölümü gerçekleşmeyebilir. Fakat aynı yerde yada aynı yemekleri yiyen başka kişiler varsa, belirti olsun olmasın hemen koruyucu olarak 100 bin ünite antitoksin serum zerk edilmelidir.

Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? | Konservelere dikkat edin!

Konservelere dikkat!

Klosiridium botulinum bakterisi özellikle et ve sebze konservelerinde üreyebilir. Bu konservelerin hazırlanışında eğer temizlik kurallarına gerektiği gibi uyulmamışsa, sözü geçen bakteri konservelere bulaşır ve bunu yiyen kişilerde zehirlenme gelişir.

Avrupa’da en çok et konservelerinde, Amerika Birleşik Devletleri’nde ise sebze konservelerinden Botulism (Botulizm) olma oranı çok yüksektir. Türkiye’de ise sucuk ve pastırma sevilen 2 gıda olmasına rağmen, içeriğine yüzde 10’nun üstü tuz katılmasından dolayı Klosiridium botulinum bakterisinin gelişme oranı çok düşüktür. Özellikle bu ürünleri çok tüketenler Botulism (Botulizm) belirtilerini bilmelidir.

Konservelerin mikroptan arındırılmasıyla, Botulism (Botulizm) hastalığına yakalanma olaylarının önüne geçilebilir. Taze besin maddelerinde ise Botulism (Botulizm) gelişmez. Evde hazırlanan konserveler, tam anlamıyla mikroptan arındırma yapılmaz ise Botulism (Botulizm) tehlikesi yükselir. Klostridium botulinum bakterileri üreme sırasında gaz oluşturduğundan konserve kutusu şişikse içindeki besinin botulizme yol açma olasılığı var demektir. Bu konservenin yenmemesi gerekir.

Her türlü konservenin de yenmeden önce en az 15 dakika kaynatılmasında yarar vardır. Böylece (eğer varsa) konservedeki zehirler etkisizleştirilmiş olur. Kuşku duyulan besinlerin hiçbir biçimde tadına bakmak bile tehlikeli olabilir.

Okumadan geçme: Kışa hazırlanırken vazgeçemediğimiz konserveler tehlikeli mi?

Botulism (Botulizm) Hastalığına nasıl yakalanılır?

Botulism (Botulizm) Hastalığı Zehirin (toksin) alınış yoluna göre dört değişik şekilde görülür.

1. Klasik besin zehirlenmesi şeklindeki botulizm konserve gıdalarında bakteri­lerin üreyerek zehirini oluşturması ve hazır toksinin bu gıdalarla alınması sonucu olu­şur.
2. Bebek botulizmi: Bebeklerin sindirim kanalında etkenin lokalize olmasına bağlı toksin oluşmasıyla gelişir.
3. Yara botulizmi: Yaralanma sonucu etkinin yara yerine bulaşarak çoğalması ve toksin oluşturmasıyla gelişir.
4. Nedeni bilinmeyen botulizm olguları: Botulism (Botulizm)’den  önceleri sosis yendikten sonra gelişen kaslarda güçsüzlük ve solunum yetmezliği ile kendini göstermesi ile so­sis zehirlenmeside denmiştir. Besin zehirlenmesi şeklinde görülen botulizm esas ola­rak evde, usulüne uygun olarak hazırlanmamış konserve gıdalarının tüketimi sonu­cunda oluşur. Etkenin sporları çevrede (toprak, göl ve ırmak suyu, bazı hayvan dışkı­larında ve çeşitli bitkiler üzerinde) bol olarak bulunur. Gıda botulizminde etkenin toksini gıda içinde hazır olarak alınıp ince bağırsaktan emilip lenfatik sistem yoluyla kan dolaşımına hızla nöyromuskuler (kas-sinir) kavşaklarda otonamik sinir lifleri ve ganglionlarına bağlanır.Sinir hücresi içine alınır ve geriye dö­nüşü olmaksızın asetilkolin salgılanmasını durdurur. Etkenin alınması ile belirtilerin ortaya çıkması en az 6 saat, en çok 10 gündür. Ortalama 1-3 gündür. İnkubasyon süresi ne kadar kısa ise hastalığın ağırlığı ve ölüm oranı o denli fazladır. Klinik olarak kaslarda yukarıdan aşağıya doğru inen güçsüzlük, gövde ve kol bacak kaslarında güç­süzlük ve felçlerle belirgin bir hastalıktır. Ateşi ve duyu kaybı olmaksızın simetrik nörolojik belirtilerin olduğu bilinci açık hastalarda mutlaka akla gelmelidir. Kranial si­nir tutulmaları gözlerden başlar bulanık görme çift görme ve konuşma bozukluğu, yutkunma güçlüğü, tükrük salgısında azalma, mukozalarda kuruluk, yorgunluk hissi ve baş dönmesi görülür.

Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? | Klosiridium botulinum (C. botulinum) bakterisi

Botulism (Botulizm) Hastalığından nasıl korunulur?

Botulism (Botulizm) Hastalığının baş rol oyuncusu olan Klosiridium botulinum (C. botulinum) bakterileri, toprakta bulunur ve böylece sebze ve meyveler kirletebilir. C. botulinum bakteri gelişmek ve büyük ölçüde anaerobik ortamda çarpın, çünkü enfeksiyon riski yanlış konserve veya işlenmiş gıdalar ile oluşur. Ana-konserve gıdalar daha yaygın gıda kaynaklı botulizm kaynağıdır. Şişikse ve kötü koku varsa yememeli.Bir yaşın altındaki bebeklere iyi saklanmamış  bal yetişkinler için bir sağlık riski olmaz, ancak bebeklerin Botulism (Botulizm) hastalığına  neden olabilir. Botulism (Botulizm) Hastalık C. botulinum bakterileri  yaygın bir kaynak olduğu gibi, bal veya bal içeren yiyecekler yememelidir.Ayrıca bebek mamaları tarihi geçmiş açık ortamlarda beklemiş kavonozlarda dikkat edilmelidir. Tipik reçete geniş spektrumlu antibiyotikler, Botulism (Botulizm) Hastalık C. botulinum bakterileri  karşı etkili değildir, çünkü kişi antibiyotik alır bile Yara botulizmi gelişebilir.Yaralanmarda toprak kirliliğinden temizlik yara botulizm riskini azaltır.

Botulizm basınçlı pişirme ile içindeki sporların öldürülmesi ya da 121 ° C (250 ° F) 3 dakika boyunca otoklavlanarak önlenebilir.

Botulism (Botulizm) Tedavisi nasıl olur?

Botulism (Botulizm) ‘de yakın bir solunum takip desteği başta olmak üzere destekleyici tedavi yöntemleri hayat kurtarıcı olabilir. Tedavide ikinci önemli konu antitoksik botulinum serumlarının uygulanmasıdır. Korunmada en önemli nokta konserve gıdalar yeneceği zaman mutlaka pişirilmelidir. Konserve kutusunun üstü kabarmışsa, hiç açmadan atılmalıdır. Yara botulizminde yara yerinin iyice temizlen­mesi önemlidir. Bebeklerde olan botalizminden korunmada 12 aylıktan küçük bebeklere bal ve­rilmemesi önerilmektedir.

Botulizm tedavi edilmediği takdirde, geçici kollar, bacaklar, gövde ve nefes yardımcı kasları felç edebilir. Felci genellikle birkaç hafta içinde yavaş yavaş geliştirir. Ciddi botulizm hastalığı, solunum yetmezliği olur ki vantilatörleri hastanın ağzına dayasanız bile nefes alması zorlaşır.

Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? | Botulizm olan kişilerde kas sistemi düzgün çalışmaz

Botulizm hakkında yapılan Bilimsel Araştırmalar

Tufts Üniversitesi ve Thomas Jefferson Üniversitesi’nden araştırmacılar, botulizm tedavi etmek ve önlemek için geliştirilmiş bir şekilde, nadir fakat ciddi bir paralitik hastalık bulmak için yola çıktık. Botulizm adı verilen bir bakteri tarafından üretilen botulinum nörotoksin (BoNTs), Clostridium botulinum bakterisini türetir. Normalde yüz kasları ile başlar ve felç botulizm kurşun her türlü bacaklarda doğru yayılır. Ciddi durumlarda, bu solunum kaslarında felç olur ve solunum yetmezliği neden olur.

Botulizm tipleri yada çeşitleri genelde 3 farklı şekilde görülebilir. Gıda kaynaklı botulizm, bağırsak botulizm (bağırsaktaki bakteri çoğalması) ve yara botulizm (bakteri bir yara kirliliği) üç temel tipi vardır. Belirtileri şiddetli hale gelmeden önce ajan yani her türlü antitoksin ile etkili biçimde tedavi edilebilir. Tedavi genellikle hastalığa karşı kendini savunmak için antitoksin üretmek için hayvan vücudunun tetikleyen BoNTs bir inaktif formu ile büyük hayvanların immunizing tarafından üretilir. İnsanlar için kullanılabilir bir forma antitoksin imalat işlemi, pahalı bir iştir ve ürünün sınırlı bir raf ömrüne sahiptir.

Farelerde yeni bir antitoksin stategy test, araştırma ekibi, dört farklı küçük antitoksin bağlayıcı bir havuz, dört sitelerinde toksin bağlı olmak ve BoNT sadece gelen farelerin korumak için tek bir antikor (enfeksiyon önleyici protein) yön verebilecek şekilde bulundu. Önemli olarak bu kombinasyon tedavisinin daha hızlı ve daha ekonomik üretmek için, aynı zamanda stoklamak için daha kolay olacaktır.

Ek geliştirmeler bu metod ile diğer bakteriler için hazırlıklar devam etmektedir.

Botulism (Botulizm) nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl Tedavi edilir? | Botulizm olan kişilerde iyileşmeyen yaralar oluşur

Botulizm Hastalığının en trajik örneği ABD’de görüldü

Amerikan Gıda Şirketi Castleberry , 2007 Haziran ayında başlayarak, 8 kişi üretilen konserve gıda ürünleri yiyerek botulizm zehirlenmesine sebep olmuştur. Castleberry şirketi yaptığı araştırmada, görülen bitkilerin besin kutulara dolduran kazanların altı, belirli bir hat üzerinde ciddi üretim sorunları olduğu tespit edilmiştir. Pişirme alarmları kırık, sızan su vanaları ve yanlış su kullanımında çalışmayan uyarıcı sinyallerin olmadığı tespit edilmiştir. Şirketin tamamen kötü yönetimi kontrolsüzlüğü, kırık pişirme alarmları, sızan su vanaları ve yanlış sıcaklık cihazları hastalık bakterilerinin üremesine sebep olmuştur. Kurbanların hepsi hastaneye yatırılıp ve mekanik ventilasyon yerleştirildi.

Castleberry Gıda Şirketi salgını 30 yıldan beri ABD’de ticari konserve gıdalarda botulizm ilk örneği olmuştur.

Amerika 1971 Bon Vivant Gıda Şirketi, 2 Temmuz 1971 günü, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), New York’ta bir adamın öldüğünü öğrendikten sonra bir kamu uyarısı yayımladı ve Bon Vivant vichyssoise çorbası içtikten sonra botulizm hastalığına kapıldığını duyurmuştu.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Sepulveda J, Mukherjee J, Tzipori S, Simpson L, Botulinum nörotoksinin Shoemaker C. Etkili Serum Gümrükleme Küçük Antitoksin Bağlama Ajanlar bir Havuzu kullanma Elde. Enfeksiyon ve Bağışıklık . 2010 Şubat
• ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından hazırlanmış Clostridium botulinum hakkında bilgiler (ing.)