B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur?

B5 Vitamini diğer adıyla Pantotenik Asit suda çözünen, B kompleks Vitamin ailesinin bir üyesidir. Yağ ve şekerin enerjiye dönüştürülmesindeki tetikliyeci görevi nedeniyle önemli bir vitamindir. Ham olarak dışardan alınan, fakat bir çok vitamin gibi yapım aşaması Bağırsaklarda tamamlanarak, doğal olarak vücut tarafından vitamine dönüşen,  B5 Vitamini (Pantotenik Asit) hakkında geniş bir bilgi yazısı hazırladık.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur?

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) suda Eriyen vitamindir. Çok geniş bir şekilde konumuzu soru başlıklarıyla anlatmaya çalışacağız.

Sorularla B5 Vitamini Konu Başlıklarımız;

• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) vücuttaki fonksiyonları nedir?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Eksikliğinde ne olur?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Fazlalığında ne olur?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) fonksiyonlarını bozan unsurlar nelerdir?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) diğer vitaminlere etkisi var mı?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Gıda Kaynakları nelerdir?
• B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Günlük Gereksinimi ne kadardır?

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini Faydaları

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir?

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), Biokimyasal  olarak 1930-1940’lı yıllarda araştırılarak gereksiniminden dolayı, B kompleks Vitamin ailesine katılmıştır. B5 Vitamini (Pantotenik Asit), maya, kuşlar ve kemirgenler de dahil olmak üzere, çeşitli organizmalar için gerekli bir büyüme faktörüdür.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), Yunanca kökü Pantos, “her yerde” anlamındadır. Hemen hemen her türlü gıda da dahil olmak üzere neredeyse evrensel bir doğa varlığını yansıtır.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Metabolik olarak aktif formu, koenzim A veya CoA dır. Pantotenik asit ilk 1919 yılında Roger J. Williams tarafından keşfedilmiştir. Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizması için gerekli B grubu vitaminlerden biridir. Sinir sisteminin, bazı hormonların çalışmasında ve yağların sentezinde etkindir.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini Özellikleri

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Suda eriyen bir vitamindir. B5 Vitamini ısı ve asitli ortamlarda kolayca yok olur. Besinlerin içerdiği B5 vitamininin yarısı pişirme sırasında ve yarısından fazlası da yiyeceklere yapılan ek işlemlerde (rafine gibi) kaybolur. Pantotenik asit suda erir, besinlerin pişme suyuna geçer, asit ve alkalilere karşı duyarlıdır

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), Bağırsaklardaki bakteriler tarafından sentezlenir.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), karbonhidrat, protein ve yağların metabolik aktivitelerinde anahtar rol oynar, bu nedenle hücre ve dokuların korunması ve onarılması ile ilgili önemlidir. Hayati bileşimlerin oluşumunda önemli faktördür.Kolesterol, oksijen taşıyan kan hücresi pigmentleri, hücre zarı öğesi, antikorlar ve büyüme, stres, seks hormanları gibi . Bir dizi enzim reaksiyonundan sonra kullanıma hazır hale gelir ve dokulara taşınır.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), Sağlıklı sinir sistemi ve deri için böbrek üstü bezlerini uyararak kortizonun üretilmesini sağlar. Diğer bir önemli rolü de yağ asitlerinin sentezi ile ilgili enzimin organik asit taşıyıcı proteinlere katılımıdır.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini Kaynakları

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) vücuttaki fonksiyonları nedir? B5 Vitamini ne işe yarar?

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) büyük değeri biyokimyasal reaksiyonlarda son derece önemli bir rol oynayan “Koenzim-A”nın yapısında yer almasından ileri gelmektedir. Sitrik asit siklusunda oksal asetik asidin, sitrik aside dönüşümünde, suksinil Koenzim A (CoA)’nın suksinata dönüşümünde, piruvik asidin dekarboksilasyonunda, yağ asitlerinin ß-Oksidasyonunda, bazı amino asitlerin aktivasyonunda ve diğer bir çok önemli metabolik reaksiyonlarda Koenzim A (CoA)‘nın rolü vardır. Koenzim A (CoA) formunda bulunan B5 vitamini, şeker, nişasta ve yağların enerji tahliyesinde gereklidir.

B5 vitamini, Koenzim A (CoA) formunda yağ olarak depolanan enerjinin serbest bırakılması için önemli olmasına rağmen, yağ oluşturulması için eşit derecede önemlidir. B5 Vitamini yağ (yağ asitleri) ve kolesterol sentezinde Koenzim A (CoA) formu için gereklidir. Sphingosine olarak adlandırılan sürekli olarak, hücrelerin içinde kimyasal mesajları teslim yer alan yağ benzeri bu molekülü, aynı zamanda kendi sentezi içinde B5 vitamini gereklidir.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini günlük alınan tüm doğal besinlerde bulunur

Yağların üretimini desteklemek için B5, genellikle iki kimyasal değişikliklere gerekir. İlk gerekli değişiklik Koenzim A (CoA) formu dönüştürmedir. İkinci değişiklik, asetilasyon adında Koenzim A (CoA) formunu Asetil CoA’ya B5 geri çevirir. Sonra asetil CoA  B5 vitaminine  çevrilerek Bu dönüşüm, hücre içerisinde sürekli olarak meydana gelen bir süreçtir.

B5 vitamini yağ üretiminde çifte görev yapar. Acteyl CoA formunda, asetil CoA asetil kısmı için temel yapı taşı yağ kimyasal yapısı nedeniyle yağ içererek yardımcı olur.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit), Stresi giderici  bir vitamin olarak,  depresyon ve anksiyete tedavisinde faydalıdır.  Bağırsakların çalışması, safra, D vitamini ve  kırmızı kan hücrelerinin  yapımında rol alır.

Pantotenik asit cilt yaralarının iyileşmesini hızlandırır. Pantetin adı verilen bir türevi günde 300 mg  dozunda kan kolesterolünü düşürür. Bu nedenle kolesterol düşüren statin  türü ilaçlar ile (Lipitor, Zocor, Ator, Tarden gibi) birlikte kullanılabilir.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini somon balığında çokça bulunur

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Eksikliği

B5 Vitamini (pantotenik asit) eksikliği nadir görülür ve özellikle bağırsaklardan gıda emiliminin  bozulduğu durumlarda oluşur.

B5 Vitamin Pantotenik asit eksikliğinde depresyon, kişilik değişimleri, kalp hastalığı, sık enfeksiyon, yorgunluk, karın ağrısı, uyku bozuklukları, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü ve kramplar olur. Özellikle bacaklarda ve ayaklarda  yanma oluşur ki buna ‘’yanan ayak sendromu’’ denir.

B5 Vitamini (pantotenik asit) yetersizliğinde insanlarda kusma, karın ağrıları ,kasılma nöbetleri, yorgunluk gibi belirtiler saptanmıştır.

Laboratuvar hayvanlarında yapılan deneylerde büyüme geriliği, kısırlık, sinir sistemi bozukluğu, saç renginde değişme, deride yaralar, ince barsak ülserleri, saç dökülmesi şeklinde bulgular vardır.

B5 Vitamini (pantotenik asit), karbonhidrat ve yağlardan enerjiyi serbest bırakmak için gerekli olduğundan, eksikliği genellikle, düşük enerji ile ilgili belirtilerle ilgilidir. Bu belirtiler, yorgunluk, halsizlik ve güçsüzlük duyumları içerir. Eğer Ayaklardan başlayan  yanma ve ayaklarda ağrı çekim ile birlikte uyuşma ve karıncalanmada başlaması, B5 eksikliğine işaret eder. Yanan ayak sendromu olarak bilinen bu sorun, Diğer B vitaminleri (B1 ve B3 gibi), azaltmaya yardımcı olurken, yanma hissini sonlandıran B5 vitaminidir.

B5 Vitamini (pantotenik asit) Yetersizliği halinde deney hayvanlarında yapılan araştırmalarında , sindirim kanalı bozuklukları gastrit, enterit, cilt lezyonları görülür. Özellikle adrenal korteks ve hemoraji ve nekroz ile birlikte tuza karşı artan bir iştah görülür. Sonuçta korteks iflasa sürüklenir görev yapamaz hale gelir.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini Mantarda çokça bulunur

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Fazlalığı

B5 Vitamini (pantotenik asit), fazlalığı hafif ishale neden olabilir.Bilinen başka bir zararlı etkisi yoktur. Fazla dozda alınırsa idrarla atılır.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Fonksiyonlarını Bozan Unsurlar

B5 Vitamin Pantotenik asit işlevini bozan sebeplerin başında Kötü beslenme yanı sıra, sindirim problemleridir.

Kötü sindirim ve B5 eksikliği arasındaki bu bağlantı için nedeni genellikle gıdalarda bulunan B5 CoA formu içerir. Doğru sindirim, bu CoA formu, B5 vitamini serbest ve ince bağırsağın vücuda emilir izin gereklidir.

Alkol, dokulardaki vitamin B5 miktarının azalmasına sebep olduğundan alkoliklerde vitamin B5’ten yararlanamazlar. Sigara ve tütün kullanımı B5 vitamininin emilimini azaltır. B5 vitamini perkinson hastalığının etkilerini azaltabilir. Perkinson ve Hemofili hastaları B5 vitamini takviyesi kullanmadan önce doktora danışmalıdırlar.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini Tatlı Patateste fazlasıyla bulunur ama Türkiye’de satılmamaktadır

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Diğer Vitaminlere Etkisi

Hayvan çalışmalarında, dikkat edilen sonuçlarda B5 vitamini diğer B12, folik asit, biotinin vücudun biyokimyasal yollara uygun kullanımı için gereklidir. Ayrıca C vitamini, B5 eksikliğini  önlemeye yardımcı olur.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B5 Vitamini ve diğer vitaminler bakımından da bolca olan yeşil sebzeleri sofranızdan eksik etmeyin

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Gıda Kaynakları

Tüm hayvansal ve bitkisel besinleri tüketmekle yeteri kadar B5 Vitamini (pantotenik asit) alımı sağlanır. Fakat uluslararası besin değerlendirmelerine göre en iyi kaynağı crimini ve shiitake mantarlardır.

B5 Vitamini (pantotenik asit) kaynakları arasında , dana ciğeri ve karnabahar iyi seviyelerde bulunmakta sonrasında  salatalık, avokado, kuşkonmaz, brokoli, kereviz, şalgam, domates, yoğurt, yumurta, tatlı patates, lahana, pazı, biber ve mısır da bulunmaktadır.

Bağırsaklardaki bazı bakteriler B5 vitamini  yaparlar ve  bu vitamin bağırsaklardan emilerek faydalı olur. Yanlış beslenme ve zararlı madde tüketimleri eksikliğe neden olur.

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Günlük Gereksinimi

Bu vitamin genelde  tüm besinlerde bulunduğu için yetersizlik belirtileri pek sık görülmemektedir. Sağlık Bakanlığınca tavsiye edilen günlük ihtiyaç 4-7 mg kadardır.

Ulusal Bilimler Akademisi Tıp Enstitüsü tarafından 1998 yılında B5 vitamini için yeterli Emme (AI) düzeyleri yada günlük alınması gereken miktarlar aşağıdaki gibidir;

• 0-6 ay için: 1,7 miligram
• 6-12 ay için: 1,8 miligram
• 1-3 yaş için: 2 miligram
• 4-8 yaş için: 3 miligram
• 9-13 yaş Erkeklerde ve Kadınlarda: 4 miligram
• 14 yaş ve üzeri Erkeklerde, Kadınlarda : 5 miligram
• Gebe kadınlarda herhangi bir yaş: 6 miligram
• Herhangi bir yaş emziren kadınlarda: 7 miligram

B5 Vitamini (Pantotenik Asit) Nedir? B5 Vitamini nelerde bulunur? | B Vitaminleri için semiz otunu çiğ olarak salatalara yada yoğurda karıştırarak tüketiniz.

Kaynaklar  ve Dış Bağlantılar

• Prof. Dr.Metin Özata-Vitamin Rehberi
• T.C Sağlık Bakanlığı, Yrd. Doç. Dr. Gülhan SAMUR
• Ankara Universitesi Ecza Fakültesi Vitaminler Dökümanı