Aort nedir? Aort yırtılması (anevrizma) nedir?

İlerleyen yaşlarda gelebilecek ani ölüm nedenlerinden biride Aort yırtılması (anevrizma) adındaki ölümcül bir damar tıkanıklığıdır. 2016 yılında ünlü oyuncumuz Oya Aydoğan’nın ani ölüm sebebi olarak belirlenmişti. Bu yazımızda Aort yırtılması yada aort anevrizma nedir? Aort yırtılması yada Aort anevrizması nasıl anlaşılır? belirtileri nelerdir? Kimler risk grubunda? Aort diseksiyonu nedir? sorularının cevabını kısaca inceleyeceğiz.

Aort damarı nedir?

Aort, insan vücudundaki en büyük atardamardır. 

Kalbin sol karıncığından çıkar ve önce yukarı uzanarak bir kavis yapar, burada kollara ve beyne dallar verir. Kavis
aşağıya döner ve karına doğru uzanır. Bütün iç organları besleyen dalları verir.

Kısacası Aort damarı oksijenlenmiş kanı tüm vücut parçalarına sistemik dolaşımla ulaştırır.

Göğüs boşluğu içindeki parçasına torasik aorta, batın içinde kalan kısmına ise abdominal aorta denir.

Aort genellikle beş segment veya parçaya bölünür.

• Asendan aort: Aort ark’ı ile kalp arasındaki bölümdür.
• Aort arkı: Ters U gibi görünen zirve noktasıdır.
• Desandan aort: İliiyak arterlere bölünen aort arkından bir bölümdür.
• Torasik aort: Diyaframın üstündeki desandan aortun yarısıdır.
• Abdominal aort: Diyaframın altındaki desandan aortun yarısıdır.

Aort, insan vücudundaki en büyük atardamardır.

Aort anevrizması nedir?

Aort duvarının zayıf olduğu alanlarda gelişen bir balonlaşmaya, aort anevrizması denir. Bu balonlaşmaya, aortun içinden pompalanan kanın basıncı neden olur. Bu balonlaşma zamanla giderek artar ve çevre organlara bası yaparak şikâyetlere neden olur.

Daha tehlikelisi ise, damar duvarının basınca dayanamayıp yırtılmasıdır. Bu çok şiddetli bir kanamaya ve çoğu zaman ölüme neden olur. Bunun dışında, balonlaşmış damar duvarında pıhtı oluşur ve bu pıhtıdan kopan parçalar çeşitli organlara giden damarlarda tıkanıklığa sebep olabilir.

Örneğin koroner damarları tıkarsa kalp krizine, beyin damarlarını tıkarsa felce yol açar.

Aort yırtılması yada Aort anevrizması nasıl anlaşılır?

Aort yırtılması belirti vermeyebilir.

Anevrizması olan hastalarda hiçbir belirti olmayabilir. Bazı hastalarda tanı başka amaçla yapılan tıbbi araştırmalar sonunda konur.

Belirti veren hastalarda ise anevrizmanın yerine göre karın ağrısı veya sırt ağrısı görülebilir.

Yırtılan bir anevrizma genellikle ani ve şiddetli bir ağrıya, ve anevrizmanın yeri ve kanama miktarına bağlı olarak şuur kaybına veya şoka yol açar. Yırtılmış anevrizma acil tedavi gerektirir.

Anevrizma tanısı ultrasonografi ve /veya bilgisayarlı tomografi ile konur.

Aort yırtılması yada Aort anevrizması kimlerde olabilir?

İleri yaş erkekler önemli risk grubudur. Damar hastalıklarının genel risk faktörleri olan sigara kullanımı, diyabet hastalığı, ateroskleroz, ailesel yatkınlık ve en önemlisi hipertansiyon, anevrizma riskini arttırır.

Aort anevrizmasının çapı tedavi planında önemlidir. 5,5 santim üzerindeki anevrizmaların tedavisi cerrahidir. Açık cerrahi
uygulanabileceği gibi, kapalı (endovasküler) girişimler de tercih edilebilir. 5,5 cm’nin altındaki anevrizmalarda
6-12 aylık dönemlerde BT yani bilgisayarlı tomografi ile takip gereklidir.

Aort diseksiyonu nedir?

Aort duvarı katmanlardan oluşur. İç tabakanın yırtılması ile katmanlar arasına giren yüksek basınçlı kan tabakaları birbirinden ayrılarak ilerler.

Yırtılan bölgelerden iç boşluklara kanayarak ölüme neden olabilir.

Ayrıca aorttan ayrılan damarların kan akımını engelleyerek ağır organ yetmezliklerine yol açar. Diseksiyon acil bir durumdur ve açık yada endovaskuler yöntemle cerrahi olarak tedavi edilir.

Ayrıca Bakınız

• Damar Tıkanıklığı nedir, nasıl oluşur? Damar Tıkanıklığı nasıl tedavi edilir?
• Kalp ve Damar Sağlığı için tüketilmesi gereken en önemli 40 süper gıda