Yaşlı kan (Hematopoetik) neden kanseri daha da agresifleştiriyor?

Kanser artık günümüzde normal bir hastalık gibi görülmeye başladı. Kanser gençlerde de gözükmeye başlasa da, yaşlılarda kanser biraz daha zor geçiyor. Yaşlılıkta kanserin neden bu kadar zor geçtiğini ve Yaşlı kan (Hematopoetik) neden kanseri daha da agresifleştiriyor? Metastaz (Metastasis) nedir? sorularının bilimsel kanser araştırmaları ile cevaplarını göreceğiz.

Yaşlı kan (Hematopoetik) neden kanseri daha da agresifleştiriyor?

Hematopoetik yada bilindik adıyla yaşlı kan, kanseri agresifleştiriyor

İlerleyen yaşla birlikte kanser riski de artıyor. Bu bilinen bir gerçek. Yaşam süresince kanserojen çevre etkenleri birikiyor ve hücrenin kendi DNA onarımı tüm mutasyonları ve genetik hasarları yok etmek için yeterli olmuyor. Bunun sonucunda ise hücreler türleşip, kanseri neden oluyorlar. Yaşlı insanlardaki tümörlerin daha agresif büyüdükleri ve metastaz oluşturdukları biliniyordu ancak bunun neden böyle olduğu açıklanamamıştı.

Weill Cornell College ‘de Ana Gomes ile çalışan ekip yaşları otuzun altında bulunan ve yaşları altmışı geçmiş otuz sağlıklı kişiden kan örneği aldıktan sonra, kan örnekleriyle karıştırılmış besleyici çözelti içinde iki kanser dizisi yetiştirdiler.

Sonuçlara göre, genç kanın içindeki tümör hücreleri hemen hemen hiç değişmezken, yaşlı insanların kanındaki kanser hücreleri büyümüş ve değişmeye başladılar. Hücrelerin agresif hale gelerek etraftaki dokulara sızdığı, hareketle birikimler oluşturarak kullanılmakta olan iki kemoterapi ilacına (Carboplatin ve Paclitaxel) karşı direnç kazandıkları saptandı. Hücrelerdeki değişim farelerle gerçekleştirilen deneylerle de kanıtlandı.

Bu da kanda dolaşarak, tümör hücrelerine agresif özellikler kazandıran faktörlerin bulunduğu anlamına geliyor. Bunların neler olduğunu bulmak isteyen araştırmacılar, genç ve yaşlı kandaki 179 metabolizma ürününün içeriğini karşılaştırdılar. Bu şekilde özellikle de yaşlı kan örneklerinde üç metabolitin (metabolizma sonucu ortaya çıkan ara ürünler ve ürünler) daha fazla bulunduğu görülmüş.

Bu maddeler kanser hücrelerden ayrı olarak incelendiklerinde sadece bunlardan birinin agresif değişime uğradığı görüldü: Metilmalonik asit. Bu molekül protein ve yağların indirgenmesi sırasında oluşuyor ve yaşlı insanların kanında yüz misli yoğunlukta bulunuyor.

Söz konusu madde, burada kanser hücrelerinin gen etkinliği üzerinde etkiyerek özellikle de SOX4 genini aktifleştiriyor. SOX4 ise tümörün büyümesine ve metastaz oluşumuna yol açtığı için kötü bir işaretçi. Bu gen birçok agresif kanser türünde anormal şekilde ifade edilir.

Araştırmadan anlaşıldığı üzere yaşlılık sadece kanserli tümörleri tetiklediği gibi kanser hücrelerini agresifleştiren daha fazla metobolit açığa çıkarıyor. Araştırmacılar mekanizmanın açıklık kazanması nedeniyle ilerlemiş kanser için de yeni tedavilerin geliştirilebileceğini düşünüyorlar.

Metastaz (Metastasis) nedir?

Metastaz (Yunancada metastasis, μετά, meta “bir sonraki”, στάσις, stasis, “yer değiştirme” anlamına gelir), kanser bulaşan hücreler bulundukları dokunun dışına direkt veya kan-lenf damarları ile diğer bölgelere sıçramasına denilen kısa isimdir.

Kötü huylu tümör, sadece bulunduğu doku ve organa zarar vermekle yetinmez, yakınlarında bulunan organ ve dokulara  yayılma ile zarar verirler. Ayrıca kanserli hücreler yerleştiği bölgeden başka bölgelere sıçrarken, kan veya lenf damarlarını kullanarak hızlıca yayılabilirler.

Kanserin başladığı doku veya organ, vücuttaki bir başka yapıya bulaştığında kendi tipinde anormal hücreler oluştururlar.Bunu örnekle verdiğimizde daha iyi anlayacaksınız. Mesela akciğer kanseri olan birinde, kanseri yayan akciğer hücrelerinin beyne sıçraması ile beyinde oluşan kansere beyin kanseri denmez, ona  metastatik akciğer kanseri denir.

Ayrıca bakınız

• Kanserde erken teşhis için yeni sağlık teknolojileri
• Kanser hakkında neden çok bilgi kirliliği var?