Covid-19 hastalığı süresi bazı kişilerde neden daha uzun?

Covid-19 hastalığı süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişiyor. Covid-19 semptomları ve belirtileri hastalığı geçiren kişilerde Uzun covid döneminde neler yaşıyor? Covid-19 sonrası beyin sisi yaşanır mı? Covid-19 hastalığı süresi boyunca hangi belirtiler daha uzun yaşanır?

Covid-19 hastalığı süresi bazı kişilerde neden daha uzun sürüyor?

Covid-19 geçirmiş hastaların azımsanmayacak bir bölümü hastalık belirtilerinin uzun sürmesinden yakınıyor. Şimdi sağlık yetkilileri, bilim insanları ve doktorlar uzun süren şikayetlerin nedenlerini ve nasıl tedavi edilmesi gerektiğini araştırıyor. Bu duruma “uzun covid” adı veriliyor.

Henüz uzun covid’in resmi klinik bir tanımı yok, ancak aylarca süren belirtilerle yaşamak zorunda kalan hastalar, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk gibi sorunlara uzun süre katlanmak zorunda kalıyor.

Bazı hastalarda kalıcı kalp ve akciğer hasarları da oluşabiliyor. Hatta pıhtı oluşumları ağrılı şişkinliklere ve felçlere yol açabiliyor.

ABD, İngiltere ve İsveç’te 4 milyon covid hastasının kullanmakta olduğu Covid Symptom Study olarak bilinen bir uygulama kanalıyla gelen gelen şikayetleri değerlendiren King’s College London’dan Tim Spector, “Bu uygulamayı kullananlar uzun süren nefes darlığı ve koku/tat kaybından yakınıyor.

Aynı zamanda Tim Spector, Covid-19 hastalığında ciltte kızarıklıklar, ateş, saç dökülmesi, kas ağrıları, ishal ve karıncalanma gibi şikayetler de uzun sürebiliyor” diyor.

Covid-19 ve Beyin sisi (brain fog)

COVID-19’dan sağ kurtulanların kaçının beyin sisi yaşadığını bilmek zor, ancak Chicago’daki Northwestern Medicine’de nöro-bulaşıcı hastalıklar şefi Igor Koralnik, Times’a binlerce olduğuna inandığını söyledi .

Londra’da Nöroloji UCL Kraliçe Meydanı Enstitüsü’nde danışman Michael Zandi, Guardian gazetesine anlattığı çalışmalarda, şimdiye kadar Covid-19 sonrası kişilerde yüzde 20’ye kadar bilişsel kayıplar yaşadığını söylüyor. 120 COVID hastası üzerinde yapılan bir Fransız çalışması, Covid-19 sonrası iyileşmeden aylar sonra yüzde 34’ünün hafıza kaybı yaşadığını ve yüzde 27’sinin konsantrasyon sorunları yaşadığını açıkladı.

Tim Spector, uzun süren bir önemli semptoma daha dikkat çekiyor. Beyin sislenmesi (brain fog) denilen bu durum hafıza kaybı, bilinç bulanıklığı, konsantrasyon bozukluğu, baş dönmesi, sersemlik gibi semptomlara neden olabiliyor. Bu belirtiyi yaşayan kişiler, hastalık sürecini hatırlamıyor, günlük yaptıkları aktivitelerde kafaları karışıyor, kelimeleri unutabiliyor. Kısacası demans (bunama) benzeri bir durum yaşıyorlar.

Bilim insanları, COVID-19’dan sadece hafif derecede etkilenen, daha önce bir kronik hastalığı olmayan insanların da “beyin sisi” yaşadığını belirtiyor. Ancak buna neyin neden olduğunu henüz net değil.

Kimler risk altında uzun covid’in kimlerde ortaya çıkacağı konusunda henüz kesin bir bilgi yok. Bugüne dek hastalığı ağır geçiren özellikle yoğun bakım hastalarında hastalarda görülme sıklığının daha fazla olduğu düşünülüyordu, ancak şimdi hastalığı hafif geçirenlerin de uzun süren belirtilerden mustarip olduğu gözleniyor.

Bu konuda en büyük tehlike sağlık görevlilierinin hasta şikayetlerini ciddiye almamaları ve bu belirtilerin hastanın içinde bulunduğu psikolojinin yarattığı bir sanrı olarak değerlendirmeleri.

Uzun covid ayrıca sürü bağışıklığının gerçekleşme olasılığını tamamen ortadan kaldıran bir diğer olgu.

Uzun covid birkaç sendromun bileşimi olabilir mi? Şimdi doktorlar nefes darlığı, kas ağrısı, yorgunluk, beyin sisi, kanda pıhtılaşma, organ hasarı gibi farklı semptomları içeren uzun covid’in nedenlerini araştırıyor.

Uzun yatış ve invaziv (girişimsel) tıbbi müdahaleler sonrası kas zayıflığı, beyin sisine benzer bilişsel sorunlar, anksiye bozuklukları, depresyon ve travma sonrası stres sendromu uzun tedaviler gerektiren hasarlardır.

Rakamlarla “uzun covid”

• İtalya’da yapılan bir çalışmada COVID-19 nedeniyle hastane tedavisi gören hastaların %88’inde semptomların iki aydan fazla sürdüğü saptanmış.
• Fransa’da yapılan bir diğer araştırmaya göre COVID-19 nedeniyle hastane tedavisi gören hastaların %55’inin 110 gün sonra kendilerini aşırı yorgun hissettikleri görülmüş.
• Covid testleri pozitif çıktıktan 2 ay sonra hastaların %5’inde semptomların devam etmesi bekleniyor
• Hastane tedavisi gören her üç hastadan biri semptomların başlamasından 110 gün sonra bellek kaybı yaşadığını bildirmiş.
• Şu anda 3.8 milyon insanda uzun covid semptomlarının görüldüğü tahmin ediliyor

Ayrıca bakınız

• Covid-19 hastalığını atlatan neden bir daha oluyor?