Türkiye tarihindeki sekizinci cumhurbaşkanı olan Turgut Özal kimdir? Turgut Özal ne zaman, nerede doğmuştur? Turgut Özal’ın siyasi hayatı ve öğrenimi nasıl gelişmeler göstermiştir? Turgut Özal’a suikast girişimi nasıl gerçekleştirilmiştir? Turgut Özal ne zaman öldü? sorularının cevabını detaylı makalemizde bulabileceksiniz.

Turgut Özal Kimdir? Biyografisi ve Hayatı

Malatya’nın Ünlüoğullarından olan ve banka memuru görevini yapan Mehmet Sıddık Özal’ın oğlu olarak dünyaya gelen Turgut Özal, kısmen kürt kökenlidir. Annesi Hafize Hanım ise ilkokul öğretmenidir.

1927 yılında Malatya’da doğan Turgut Özal, çocukluk yıllarında sürekli pilot olma hayali ile dolup taşmıştır.

Ancak bu hayalini gerçekleştiremedi. Çünkü Silifke’de yaşarken binmiş olduğu eşeğin üzerinden düştü ve kolunu kırdı. Ve bir kolu diğerinden kısa kaldı. Bu sebeple pilot olma hayali de suya düşmüş oldu.

Turgut Özal’ın Öğrenim Yılları ve Özel Hayatı

Türkiye’nin sekizinci cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, dört yaşında iken ailesi ile birlikte Bilecik’in Söğüt ilçesine taşınmıştır. Turgut Özal, ilk öğrenim yıllarına Bilecik ilinde başlamıştır.

Ancak babasının memur olması nedeni ile sürekli il değiştirmek zorunda kaldıkları için orta öğrenimini Mardin ilinde tamamlamak zorunda kalmıştır. Sonrasında lise eğitimine başlayacaktı ancak Mardin ilinde lise yoktu. Bu sebeple Konya Lisesi’ne devam etmek zorunda kaldı. Bu süre zarfında kardeşi olan Korkut Özal da kendisine eşlik etmiştir. Ve yeniden okul değiştirmek zorunda kalarak, Kayseri Lisesi’nde eğitimini tamamlamıştır. 

Türkiye’nin sekizinci cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, üniversite öğrenimine de İstanbul Teknik Üniversitesi’nde devam etmiştir. Elektrik Mühendisliği bölümünü burslu olarak kazanan Turgut Özal, 1950 yılında üniversiteden de mezun olmuştur. Üniversite tamamlanmıştı.

Artık iş hayatına girmek için Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde göreve başlamıştır. Turgut Özal, 1952 yılında mühendislik alanında uzmanlık eğitimi alması için Amerika Birleşik Devletleri’ne Texas Tech Üniversitesi’ne gönderilmiştir.

Türkiye’nin sekizinci cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, Türkiye’ye dönüş yaptıktan sonra Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde yeniden çalışmaya başladı. Ancak bu sefer pozisyonu değişti ve Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve atandı. 

Turgut Özal, 1952 yılında ailesinin isteği üzerine Ayhan İnal ile kısa süreli bir evlilik olayı yaşamıştır. Sonrasında çalışmakta olduğu Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde sekreter olarak görev yapmakta olan Semra Yeyinmen ile evlenmeye karar vermiştir. Turgut Özal’ın Semra Hanım çiftinin Zeynep, Ahmet ve Efe adında üç çocuğu bulunmaktadır.

Turgut Özal Kimdir? Turgut Özal’ın Biyografisi ve Hayatı | Çok renkli yaşamı olan Turgut Özal’ın hem kendisi hem ailesi gazete başlıklarından hiç düşmedi

Turgut Özal’ın Askerlik Yılları ve Siyasi Hayata Girişi

Turgut Özal, 1961 ve 1962 yıllarında Milli Savunma Bakanlığı’nda Bilimsel Danışma Kurulu üyesi olarak askerlik görevini tamamlamıştır. Askerlik görevinden sonra da Devlet Planlama Teşkilatı’nın kuruluşunda büyük katkılarda bulunmuştur.

Sekizinci cumhurbaşkanı Turgut Özal, aynı zamanda da Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde eğitim vermeye de devam etmiştir.

Turgut Özal, bunların yanında Başbakanlık Teknik Uzmanlar Kurulu Üyesi olarak ta bir süreliğine görev yapmıştır.

Turgut Özal, 1967 ve 1971 yılları arasında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevinde bulunmuştur.

Türkiye’nin sekizinci cumhurbaşkanı olan Turgut Özal, birçok devlet görevinde bulunmuştur. Para ve Kredi Kurulu’nda, Ekonomik Koordinasyon Kurulu’nda, AET Koordinasyon Kurulu’nda başkanlık görevlerinde bulunmuştur. 

1971 ve 1973 yılları arasında Turgut Özal, Dünya Bankası’nda danışman olarak görev yapmıştır. Turgut Özal, Türkiye’ye dönüş yaptıktan sonra da birçok kuruluşta çalışmıştır.

Turgut Özal, 1979 yılında Başbakanlık Müsteşarı görevine atanarak bu görevi de layıkı ile yerine getirmiştir. Bu süre zarfında aynı anda Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı görevini de vekaleten yerine getirmiştir.

Sonrasında Özal, Türkiye ekonomisini liberalleştirmek için konmuş olan hedefler doğrultusunda 24 Ocak kararları diye bilinen büyük çaplı programın hazırlanmasında çok önemli bir rol oynamıştır.

Anavatan Partisi Genel Başkanı olan Turgut Özal, Kenan Evren’den sonra Cumhurbaşkanlığı için kendisini aday olarak görmektedir ve bu nedenle 17 Ekim 1989’da adaylığını açıklamıştır. İlk iki turda seçilemeyen Özal, üçüncü turda salt çoğunluğu elde ederek Türkiye Cumhuriyeti’nin sekizinci Cumhurbaşkanı olmuştur.

Turgut Özal, Celal Bayar‘dan sonra ikinci sivil Cumhurbaşkanı olmuştur.

83 ve 87 seçimlerinde tek başına iktidar olan Turgut Özal’ın ANAP’ı 87 seçimlerinde yasaklı siyasilerin (Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan, Türkeş) de siyasete geri dönmesiyle bir önceki seçime göre daha düşük oy almış ve Özal için çalkantılı bir döneme geçilmiştir.

Anap Kongreleri ve Turgut Özal’ın Rolleri

ANAP İkinci Büyük Kongresi’nde kendisine başarısız bir suikast girişiminde bulunulmuştur ancak parti içinde kendisine aleyhte yaşanan gelişmeler, 1989 yılında yapılması planlanan yerel seçimleri erkene almak için düzenlenen referandumda ‘hayır’ çıkması, muhalefet partilerinin güçlenen muhalefet hareketleri, sendikaların işçi eylemleri ve toplu iş sözleşmelerindeki kazanımları gibi gelişmeler Turgut Özal’ın iktidardaki gücünü zayıflatmıştır.

Bu gelişmeler esnasında Cumhurbaşkanlığı için çelişkili açıklamalarda bulunan Özal, nihayetinde 17 Ekim 1989’da adaylığını açıklamıştır, Turgut Özal’ın güvencesi Meclis’teki grubunun çoğunlukta olmasıydı.

Muhalefetteki sosyal demokrat Halkçı Parti ile Doğru Yol Partisi’nin boykot ettiği Cumhurbaşkanlığı seçimleri üçüncü turun sonunda belirlenecektir.

İlk iki oylamada üçte iki çoğunluğa ulaşamayan Özal, yasa hükmü gereğince üçüncü turda salt çoğunluğa erişerek Türkiye Cumhuriyeti’nin sekizinci Cumhurbaşkanı olmuştur (Katılan 285 vekilin 263’ünün oyunu almıştır.).

Bu seçime bir diğer ANAP milletvekili olan Fethi Çelikbaş da katılmış ancak sırasıyla 18,17 ve 14 oy alabilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı seçimi turları yapılırken muhalif liderler tarafından yapılan açıklamalarda Cumhurbaşkanı’nın tarafsız olmayacağı, meclisin ve toplumun büyük bir kısmının temsil edilmediği yani halkın iradesinin yansıtılmadığına dair söylemler yer almıştır. İlk kez bir Cumhurbaşkanlığı seçimi boykot edilmiş ve ikinci kez sivil bir Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı vefatı nedeniyle yalnızca dört yıl sürmüştür.

İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünü bitiren Turgut Özal, burslu olarak gittiği ABD’de ekonomi alanında ihtisas yaparken aynı zamanda siyasal muhafazakarlık ile iktisadi modernizmin bir arada durabileceği fikrini de benimsemeye başlamıştır.

Türkiye’ye döndükten sonra çeşitli görevlerde bulunan Özal’ın kariyerindeki önemli noktalardan biri de Devlet Planlama Teşkilatı’na Müsteşar olarak atanmasıdır. Sol tabanlı DPT’nin kadrosunda yaptığı değişiklikler 71 Askeri Muhtırası sonrası Dünya Bankası’nda çalışmasına neden olmuştur.

Turgut Özal’ın Son Dönemleri ve Ölümü

Burada edindiği ‘özel sektör’ deneyimi ve iş dünyası ile kurduğu bağlantılar kendisine yeni bir müsteşarlık yolu daha açmıştır ve darbe öncesi 24 Ocak kararları olarak bilinen iktisadi reformların öncüsü olmuştur.

Demirel tarafından kendisine verilen Başbakanlık Müsteşarlığı daha sonra darbe hükümetinde Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı olarak karşılık bulmuştur.

1983 Genel Seçimleri’ne kurduğu Anavatan Partisi’nin lideri olarak katılan Özal, seçimden galip çıkmıştır.

1989 yılında geldiği Cumhurbaşkanlığı süresince ANAP Partisi’nin yönetiminde söz sahibi olmaya devam eden Turgut Özal, gerek parti içinde belirlenen genel başkan seçimlerine müdahale etmesiyle gerekse iç ve dış politikalardaki müdahaleci tavrı parlamenter sistemin bir tür fiili yarı başkanlığa çevrildiği yönünde eleştiriler getirilmiştir.

Cumhurbaşkanlığını sembolik ve protokollere eşlik eden tarafından ziyade iç ve dış siyasette aktif rol aldırması, tarafsızlık ve meşruiyet tartışmalarının devam etmesi, başkanlık sistemine geçilmesi gerektiğine dair söylemlerin bulunmasıyla Özal farklı bir Cumhurbaşkanı profili çizmiştir.

Bir dizi yurt dışı gezisinden sonra 17 Nisan 1993’te görevi başındayken vefat etmiştir. 

Malatyalı ünlüler listesinde en çok hatırlanan Turgut Özal’ın ölüm nedeni olarak zehirlendi iddiası ile defalarca mezarı açılmış, her defasında bir sonuç çıkmamıştır.

Onu hatırlayanların çoğu yaptığı en zarar verici konuşmayı bilir. Türkiye Cumhuriyet’i tarihine kara bir hatıra bırakan “Benim memurum işini bilir” cümlesi ile devlet işlerinde rüşvete onay vermesi, halen günümüzde devlet içinde çözülemeyen rüşvet çatlağının kırılma noktasıdır.

Ayrıca Bakınız

• Türkiye’nin Cumhurbaşkanları’nın Hayatı ve Biyografisi