Anadolu Çoban Köpeği, Akbaş ve Kangal Köpeği olmak üzere dünyaca ünlü 3 tip çoban köpeğimiz var. Kangal köpeği hariç diğer iki köpek, dünya otoriteleri olan FCI, AKC ve TKC büyük köpek kulüpleri ve federasyonları tarafından tanınmaktadır. Bu yazımızda Türkiye’nin dünyaya safkan bir ırk olarak ispatlamaya çalıştığı, Kangal köpeği hakkında bilgiler vereceğiz. Kangal köpeği nedir? Kangal köpeğine neden Sivas Kangal köpeği denir? Kangal köpeği safkan mı? Kangal köpeğinin kökeni neresi? Kangal köpeğinin özellikleri nelerdir? Kangal çoban köpeğinin davranış özellikleri nelerdir? Kangal çoban köpeğinin bakımı nasıl yapılır? Kangal köpeği nasıl alınır? Kangal köpeği nereden alınır? sorularının cevabını vermeye çalışacağız.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Yavru Kangal köpekleri

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri

Sivas ili Kangal ilçesinin adıyla özdeşlemiş olan ve kökeni burası olan, koruyup kollama konusunda yaradılıştan bekçi köpeği olan “Kangal çoban köpeği” Anadolu insanının yüzyıllar boyu koyun sürülerini kötü niyetli kimselerden ve vahşi hayvanlardan korumuş bir köpek ırkıdır. Babiller zamanından beri varlığı bilinir.

Dünya Köpek Federasyonu (FCI), American Kennel Club (AKC), The Kennel Club (TKC) gibi dünyanın en önemli köpek kayıt kurumlarında maalesef “Kangal çoban köpeği” tanınmamaktadır.

Dünya Köpek Federasyonu tarafından tanınan ve Avustralya merkezli “Australian National Kennel Council (ANKC) (Avustralyalı Ulusal Köpek Evi Konseyi)” tarafından, 6. gruba alınmış olup, işçi köpekler grubuna alınarak, faydalı köpekler sınıfındadır. Yeni Zelanda’daki tek yetkili köpek kayıt sistemi olan “New Zealand Kennel Club” faydalı köpekler (utility dogs) grubunda tanımlamıştır.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeği yerine onlara Bekçi köpeği desek daha uygun

Dünyanın en eski ikinci en büyük safkan köpek kayıt kulübü olan United Kennel Club (UKC) ise, bekçi köpekler grubuna “Kangal çoban köpeği” olarak kayıt etmiştir.

Kökeninin Sivas ili Kangal ilçesinden geldiği tahmin edilen Kangal köpekleri yurt dışında Anadolu çoban köpeği olarak bilinir. Yozgat, Kayseri, Çorum, Tokat, Erzurum ve Erzincan’da da saf kanlılarına rastlamak mümkün. Ancak birinci derecede saf Kangal çoban köpeği Sivas veya özellikle Kangal ilçesinde bulunuyor.

Kangal çoban köpeğinin özelliklerine geçmeden önce dilerseniz biraz geçmişinden bahsedelim.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeği normal insan boyunu geçebiliyor

Kangal çoban köpeğinin geçmişi

Orta Asya’daki Kanglı (Kangar) adlı Türk boyunun, göç ederken bu köpek ırkını da Anadolu’ya getirdiği söylenir.[1]

Türkiye evcil hayvan genetik kaynakları üzerine bilimsel çalışmalar yapan Orhan Yılmaz, “Kangal Köpeği / Tarihi-Tanıtımı-Yetiştirilmesi-Islahı” adlı kitabında, Orta Asya’dan göç eden “Kanglı” Türk boyunun at, it ve koyun olmak üzere üç şeyi getirdiklerini yazmaktadır.

2003 yılında I. Uluslararası Kangal Köpeği Sempozyumu sonunda açıklanan bildirgede de Orta  Asya’dan gelen bir köpek ırkı olduğu yazılmıştır.

Samson adıyla 17. yüzyılda Osmanlı sultanları için özel olarak büyütülmüştür. Kangal üzerinde bilimsel araştırmalar yapan Doğan Kartay, Romalıların “aslan” kelimesinin karşılığı olan “samson” kelimesini kullandığını, Osmanlı’da “Samsoncular” denilen birliğin buna atfen olduğunu yazmaktadır.

17. yüzyılda Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Kangal’ı aslan kadar kuvvetli olarak tarif ediyor. Osmanlı İmparatorluğu kurucularının bu köpeği beraberlerinde Anadolu’ya getirdiği ve Osmanlının Avrupa’ya yayılmasıyla çoğu Avrupa çoban köpeğinin de bu ırktan türediği sanılıyor.

Kangal çoban köpeğinin bu kadar önemli olması, onun asırlardır süre gelen safkan bir ırk olarak kalışıdır. Geçimini topraktan ve hayvancılıktan kazanan Anadolu halkı onun koruma gücünden ve sadık oluşundan devamlı yararlanıp, asla onu terk etmemiştir. Kurtlara karşı savaşabilen dünyanın tek köpek ırkıdır diyebiliriz.

Soğuk ve zor şartlar altında çalışan bu köpeklerin karşılığında alacağı her neyse, sahiplerini koruma içgüdüsünün önüne geçememiştir. Beslenme bakımından da zorluk vermeyen ve kolay bakımları ile her zaman 1 numara kalacağı görülmekte.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeği duruşu ile harika bir güvenlik uzmanı

Kangal çoban köpeğinin özellikleri

Kangallar çok çalışkandır ve işini ciddiye alır. Son derece bağımsızdır. Genelde yiyeceğini kendi bulur, kendine bakabilir. Hiç komut almadan sürüyü yönetir, korur ve kollar. Öyle derinden ve yüksek sesle havlar ki, ne bir tilki ne de hırsız köpeğin yanından bile geçemez. Bağımsız ve inatçıdır, kendi ailesine çok bağlıdır. Çiftçiler için ideal çalışma arkadaşıdır. Süs köpeği değildir, iş köpeğidir ve sahiplenmek isteyenler bu türü çok iyi araştırmalıdır. Kendi ailesi ile bağları kuvvetli olur ama tanımadığı çocuğa pek de dostane değildir.

Apartman dairesinde yaşayamaz. Diğer köpeklere göre daha az egzersiz yapsa da olur ama bolca yürüyüş ve günlük koşusunu yapmaya ihtiyacı vardır. Sıradan “git, yakala ve getir” oyunu ilgisini çekmez. Eğer ilgilenmesi gereken bir hayvan sürüsü yoksa kızak ya da el arabası çekmek veya bir şeyin izini sürmek onu tatmin eder. Bu köpek için en elverişli yaşam alanı çiftliktir. Açık havada koşturmak tam ona göredir. Adeta koruyup kollamak için yaratılmıştır.

Güvenilir bir lider ile çok kolay eğitilir fakat ilk kez köpek bakacak olanlara göre değildir. İnatçı ve baskın karakterli olduğu için güçlü ve istikrarlı bir kişi ancak üzerinde otorite kurabilir. Koruma içgüdüsü asla eğitilemez fakat davranışları kontrol edilebilir. Bir yabancı görünce havlamasına engel olamazsınız ama ne zaman susacağını öğretebilirsiniz. Kapıyı aralık bırakırsanız bütün evi ele geçirir.

Kangal köpeğine genelde Kangal çoban köpeği denir ama ona en çok yakışan bekçi köpeği denmesidir. Sahibine karşı çok sağlam bir sadakatı vardır. Sadece sahibi değil sahibinin etrafında onun değer verdiği her şeyi de kapsama altına alır. Yabani hayvanlara karşı adeta bir koruma gibidir.

Evliya Çelebi’nin, Seyahatnâme’sinde kangal köpeğinden bahsederken, “aslan kadar güçlü, korkusuz” ve “cüsseli” olduğunu anlatır.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeği adeta dağların aslanı

Kangal çoban köpeğinin Davranış özellikleri

Oldukça güçlü koruma içgüdüsü olduğu için hem sürüyü hem de aile bireylerini sahiplenir. Etrafta tanımadığı insanlar olduğunda, eğer kontrol edilmezse, saldırganlaşır. Başka insanlarla erken yaşta sosyalleşmeyi öğrenirse saldırganlığın giderek artması önlenebilir.

Kangal köpeği, kimin güvenilir olduğuna ve kimin olmadığına kendi karar verir. Eve gelen misafirler, köpekle tanıştırılmadan önce onu sevmeye kalkışmamalıdır. Evin çocuklarını sahiplenir ama yabancı çocukları tehdit olarak algılar. Sürüye ait olmayan her hayvanı uzaklaştırır. Komşunun köpeği kendi bölgesine girerse ciddi biçimde yaralar hatta öldürebilir. Geceleri havlamasıyla ünlüdür. Bir ses duyduğunda tetikte olur ve yüksek sesiyle komşuları uyandırabilir.

Eğer doğru eğitilemezse, canı sıkıldığında yıkıcı olabilir. Güçlü çenesi ve iri vücuduyla mobilyaları parçalayabilir. Bu köpeğin sorumluluğunu almak ciddi bir iş yüküdür.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeği sahibi için kendini feda edebilecek kadar sadıktır

Kangal çoban köpeğinin bakımı zor mu?

Kangal köpeğinin her gün egzersize, kısa koşu yada uzun yürüyüşlere ihtiyacı vardır. Eğer bir arazi sahibi iseniz bu bir rahatlık olabilir. Serin ve ılık havalarda dışarıda kalabilir ama sert kış günlerinde kapalı bir barınağa ihtiyacı vardır. Tüylerinin bakıma ihtiyacı diğer köpekler gibi değildir. Hafta bir tımarlanarak ölü derilerinden ve dökülen kıllarını temizlenebilir.

Bir Kangal köpeğine sahip olmak isterseniz Sivas Valiliği size yardımcı olacaktır. Aşağıdaki numaralardan veteriner kontrollü ve aşıları yapılarak güvenli bir kangal köpeği yavrusunu “Kangal Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği” üretim çiftliğinden alabilirsiniz. Daha fazlası için aşağıdaki numaraları arayınız.

Koruyup kollamak üzerine yaratılmış bir köpek ırkı: Sivas Kangal Köpekleri | Kangal Çoban köpeğine sahip olmak isteyenlerin Sivas Kaymakamlığı ile iletişime geçebilir

Kangal Köpeği Başvuru Adresi ve Telefonlar

• Adres : Kangal Kaymakamlığı Kangal / SİVAS
• Tel : 0 346 457 10 01
• Faks : 0 346 457 25 65

Kangal Köpeği Çiftliği ve İrtibat

• Danışma : 0 346 457 15 36
• Çiftlik : 0 346 457 26 56
• Faks : 0 346 457 17 66

Ayrıca bakınız

• Alman Kurdu olarak bilinen Alman Çoban Köpeğinin harika özellikleri

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

1. A Letter to FCI by the President of the Turkish Kennel Club Kangal.ca
2. Kangal dog New Zealand Kennel Club
3. Jennifer FLOYD. “A Viewpoint on the Anatolian Shepherd/ Kangal/ Akbash Debate.” Anatolianworld.com. Shahbazin Anatolians