Bir gece yatarken göğsünüze acayip bir ağırlık çöker ve sizi öldürecekmiş gibi nefesinizi kesmeye çalışır. Halk dilinde buna “Al Basması yada Karabasan çökmesi” olarak tanımlanmaktadır. Fakat bilim bu sıra dışı olayın aslında bir uyku felci yada uyku esnasında ağırlık çökmesi de denmektedir. sizlere bilimsel olarak bu konuyu açıklayacağız ve Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir? Uyku felci neden oluşur? sorularının cevabını vermiş olacağız. Dünyada Karabasan hikayeleri ve yaşanmış uyku felci olaylarının nasıl çarpıtıldığını göstereceğiz.

Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir?

Bilinç altı ile uyanıklık aracında her zaman yaşanmayan bir an vardır. Uzmanlar bu anın korkunç halüsinasyonların görüldüğü zaman olarak adlandırmaktadırlar. Bir çok kişinin başına gelen bu durumda, uyanırsınız ama üzerinizde korkunç bir ağırlık olduğunu görürsünüz. Hareket edemez ve ses bile çıkmaz. Bilimsel olarak halüsinasyonların yada rüyaların gerçek dünyayı ele geçirmesi ile yaşanan bu duruma geçici uyku felci denmektedir. Uyku bozukluğu yani Parasomni’nin türlerinden biridir.

Bilinç altının bir oyunu olan Halüsinasyon felç hissiyle birleşip sanki yatakta üzerimize biri çökmüş gibi zannetmemizi sağlamaktadır. Uyku başlangıcında  yada uykudan çıkarken meydana gelen Uyku felci bedenin geçici olarak felç geçirme hareket edememe durumudur.

Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir? | The Nightmare, 1781’de Henry Fuseli tarafından çizilen tabloda uyku felcinin sebebi

Uyku Felci Nedir?

Halk arasında gözle görülmeyen Karabasan adındaki bir varlık tarafından, göğüse bastırması ve sıkıştırması durumuna Karabasan çökmesi denmektedir.

REM uykusu sırasında yani rüyaların ve bilinçaltının etkisinin başladığı, derin uyku döneminde bildiğiniz gibi göz kapakları hızlı hareket eder. Sanki gerçek hayatta gibi sadece göz kapaklarınız kapalı ama göz hareket eder. REM ‘in anlamı “Hızlı göz hareketi” İngilizcesi “Rapid eye movement'”in baş harflerinden almıştır. Bu durumda kişinin hayatındaki yaşam tarzına göre kısa süreli felç haline geçmesidir. Yani uyandığınızı zannettiğiniz anda aslında sizi REM uykusu bırakmamaktadır. Uyku ile Gerçek hayatın birbirini kilitlediği andır. Normal bir REM’de kötü bir rüya görürken kendinizi zorlamanızla bu kabustan çıkma şansı vardır. İşte eğer kötü kabustan halen çıkamadığında, bir nevi istem dışı felç oluşur. Tabi uyku felci anında kişinin korkması şok etkisi de yarattığından, bir an önce bu felçten kurtulmak için hareket etmeye çalışır. Beyin devre dışı olduğu için o anda iskelete bağlı kaslara hükmedilemez. Buda sanki üstünüzde bir ağırlık varmışcasına hissini oluşturur. Hatta bazen oda içinde farklı türden varlıklar gördüğü de söylenir. Bu arada Bilinç açıktır ve her şey hatırlanır.

Sadece Türkiye’de değil bir çok ülkede Uyku felci bir çok isimle karşımıza çıkabilir. Her tarihte ve her kültürde Uyku felcinin farklı efsanelerini görebilirsiniz. İlk resmi kaynak ise İsadan Önce 400 yıllarında Çin’de yazılmış bir kitapta görülmüştür.

Çin Kültüründe bunun ruhu çalmaya çalışan bir hayalet olduğu söylenir. Hindistanda ise aydınlığa erişmeye çalışan kişilere Hindu şeytanların saldırmasıdır. Almanya’da ise Cadı Basması, Rusya’da ise ev halkını cezalandırmaya gelen “ev ruhu domovol” olduğu söylenir. Norveç masallarında ise  kötü cinlerin insanların göğsüne oturup oklar sokmaya çalıştığı söylenir. Japonlar ise bir metale bağlanma büyüsü şeklinde anlatılır.

Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir? | Bir çok ülke masallarında uyku felcini şeytani varlıklar tarafından yapılmakta

Fizikçiler bunun bir REM uykusunun döngü etkisi olduğunu söyler

2016 yılında Rusya’nın Moskova şehrinde yaşayan bir kadın Pokemon Go oyun mudavimiydi. Her gün Pokemon avına çıkar ve tamamıyla oyunun etkisine girmişti. Bir gün gece oyunu oynarken uykuya dalar ve gecenin ilerleyen saatlerinde uyanıyor. Ama o da ne üzerinde gerçek bir Pokemon karakteri oturmuş ona bakıyordu. Çok ağırdı ve kaldıramıyordu. Belli süre kavga etmeye yeltendi ve ardından kaçtığını söyledi. Kadın olayın etkisi ile sabah kalkıp Polise şikayet dilekçesi verdi.

Hatta bazı şikayetlerde Uzaylı hikayeleri de görülmekte. Özellikle ABD’de uzaylılar tarafında kaçırılacaklarını ve zor kurdukları söylenir durur.

Araştırmalara göre görsel izlenen, video yada oynan oyunlar bilinç altına işlenebildiği kanıtlanmıştı. 2000 yılında Harvard Tıp Fakültesi bir araştırma yaptı. Uykuya dalmadan önce sürekli oynatılan Tetris adlı video oyununu oynayanların uykusunda düşen bloklar gördüklerini söylemişlerdi. Başka oyunlarda da aynı tip sonuçlarla karşılaşıldı.

Bu verilerden hareketle, uykunun, uyanıkken oluşturulan hafızanın pekiştirilmesi işlevi gördüğü sonucuna varıldı. Yapılan deneylerde, yeni bir şey öğrendikten hemen sonra uyuyanların bunları sonra daha iyi hatırladığı görüldü.

Uyku Felcini devamlı yaşayan kişilerin tedavisi için kesinlikle Hastanelerin Psikiyatri kısmına gidilmelidir. 

Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir? | Rem döngüsünden çıkılamadığın da Uyku felci görülür

Uyku felci nasıl oluşur?

REM zamanı gördüğünüz Rüyada bazen sizi kovalayan bir yaratık varsa, uykudan uyanır uyanmaz hemen koşmaya çalışırsınız. Beyin aslında REM uykusu ile bilinç altını düzeltmeye çalışırken, hafıza depolarına yer açmaya çalışırken, İnsanların yaşantısındaki karmaşık düzenden dolayı arıza verir. Aslında bu bir hastalıktır. Mükemmel tasarım olan insan beynin sırrı hala çözülmeye çalışılmaktadır.

Uyanıkken yeni bir şey öğrendiğinizde, ardından uykuya daldığınızda onu daha iyi hatırladığınızı ispatlayan deneyler, REM uykusunun hafıza için yeni yerler açtığı ve depoladığını göstermiştir.

Uyku felcinin tam tersi olan başka bir rahatsızlık olan Uyurgezer hastalığını bir düşünün. REM uykusundan kalkıp hala rüya halindedir, bilinç kapalı olmasına rağmen, gözler açık ve gezer vaziyette günlük yaptığı işleri bile yapabilmektedir. Örneğin uyurgezerlik anında, araç süren ve yemek pişiren bir sürü vaka görülmüştür.

İlgili Link: Uykuya dalarken birden düşme hissi ile uyanma: Hipnik Seğirme nedir?

Uyku felci ise, derin uykuya hemen girme zamanına göre değişir. Kimileri kafayı yastığa koyduğunda, rüya görmeye başlar. Fakat bir çok insan 8 saatlik uyku saatinin son 1 yada 1,5 saati içinde derin uykuya girer.  Fakat maalesef düzensiz uyku, REM uykusu dönemini bozmakta ve beyinde arızalara neden olmaktadır. İşte bu arızalardan biri de Uyku felcidir.

Karabasan Çökmesi yada tıbbi adıyla Uyku felci nedir? | Uyku felcinin ana sebebi düzensiz uykudur

Bunu en güzel ispatlayan çalışma ABD’de yapıldı. Bir deneyde Araştırmacılar, devamlı rem uykusu döneminde uyandırılan kişinin belli süre sonra uyku felci haline sokmayı başardılar.

Uyku felci hakkında çok derin araştırma yapılmamıştır. Ama yaşanan olaylarda, bunu yaşayan kişilerde bazı ortak durumlar görülmüştür. Uyku Felcinin nedenlerinin bazıları şöyledir;

• Devamlı sırtüstü uyumak,
• Uyku düzensizliği,
• Devamlı şekerleme uykusu yapmak,
• Çok stresli olmak
• Daha önce yaşamadığınız bir ülkeye yerleşmek yada bir ile taşınmak,
• Antihistamin kullanmak, uyku ilaçları kullanmak,
• Uyuşturucu madde kullanmak,
• Psikolojik yönden sorunlu olmak,
• Uykuya aç karnında yatmak.

Uyku felci, dünya nüfusunun yarısının başından geçtiği düşünülmektedir.