Kahvaltıda acı yemek, küveti doldurup müzik söyleyerek banyo yapmak, dövme yaptırmak, şiir okumak, evde çıplak gezme, araba kullanırken telefonda konuşma, e mail atmak, dekorasyon işlerini sevmek, bronzlaşmaya çalışmak, selfie çekmek, hafta sonu partiler planlamak gibi daha bir çok gündelik hayatta yaptığınız aktiviteler olabilir. Bazen yapılan testler de bazı gündelik alışkanlıkların kişiliği gösterdiği belirlendi. Hatta konuşurken kullandığımız kelimeler de ruh halimizi yansıtıyor. O zaman gün içinde yapılan davranışlarla yada duyduğumuz kelimelerle kişilik testi yapılabilir mi? Kişilik insan da ne zaman oturur? Nasıl değişebilir? Kullandığımız kelimeler kişiliğimizi belli eder mi? Sosyal medya ve e postalar kişiliği nasıl belli eder? Yazımızda hem yapılan araştırmalar hemde uzmanların görüşlerini sizlerle paylaşacağız.

Gün içinde yapılan davranışlarla kişilik testi yapılabilir mi?

Psikologlar genelde kişilik yerine “Mizaç, tabiat, huy” kelimelerini kullanmayı tercih eder.

Kişiliklere biçim veren bir çok etkenin olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan en dikkat çekenler genetik kodlar, edinilen arkadaş ve çevresi, aile yaşantısı gibi daha bir çok şey söylenebilir. Fakat yapılan araştırmaya göre küçükken çekingen olan kişilerin, büyüdüğünde de aynı olduğunu gösteriyor. Bilim insanları edinilen bu kişiliklerin bebeklik dönemine kadar inebileceğini düşünüyor. Bu konuyla ilgili size bir araştırmanın sonuçlarını paylaşacağız.

Gün içinde yapılan davranışlarla kişilik testi yapılabilir mi? Kişilik oluşumu ile bilinçaltı da şekillenir

Kişilik nasıl oluşur?

1950’li yıllarda 133 Anne doğum sonrası bebeklikten 30 yaşına gelen kadar olan gözlemlenmiş. bebeklikte hareketli olmaları, ruh halleri ve nelere dikkat ettiklerine önem gösterdiler. Gruplara ayrıldıktan sonra toplamda 9 farklı kişilik grubuna ayrıldıklarını gördüler. İşte günümüzde Psikologların tarif ettiği çocuk kategorileri genelde buradan geliyor. Örneğin  ağırbaşlı, kolay, zor, çekingen, utangaç gibi bir çok kategori artık son 10 yılda çok değişti. Çocuk küçükken oluşan huyların bağlantısı büyükken de değişmez  tam da kanıtlanmasa da aralarında bir bağ olduğu gözüktü. Özellikle 3 yaşında kolay yada zor kategorisinde olan çocukların büyüdüğünde de aynı özellikleri gösterdiği görüldü.

Son 10 yılda yapılan bu eski araştırma da bulunan 9 kategori artık 3 grup olarak tanımlanmakta.

1. “Çabayla kontrol”: Küçük çocukların kendini dizginleyebilmeleri ve bir işe odaklanmadaki yeteneğini ifade eder (örneğin, çok sevdiği yiyeceği görünce, ona karşı direnme gösterme);
2. “Negatif duygulanma”: Sinirlenme ve korkma gibi birbirine negatif duygu derecesini ifadeleme;
3. “Dışa dönüklük”:  “Hareketli, sevecen, sosyal ve konuşmaktan kaçınmayan” kişileri ifade eder.

Bir başka araştırma ise 2007’de Çek Cumhuriyeti’nde yayımlandı. 12 ile 30 aylık çocukların bazı özellikleri ile 40 yıl sonraki özellikleri arasında apaçık benzerlikler görüldü.

Hayat boyunca edinilen kişilikler bir bütün olarak görüldüğü için, zaman içinde değişim geçirmesi normal olarak görülüyor. Bu kişiliklerin hangi andan sonra değiştiği zaman da pek kestirilemiyor.

Eğer Kişilik ne zaman oluşmaya başlar sorusunu sorarsanız, uzmanlara göre bebeklikten çocukluk dönemine geçişte başladığı söylenir. Üç yaşından sonra edineceği her huy onun kişiliğinin bir parçası olarak şekillenmeye başlayacaktır.

Bunun en güzel örneğini ise, 2003 yılında İngiltere’nin Londra şehrinde bulunan Psikiyatri Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya bağlayabiliriz. Yaklaşık olarak bine yakın 3 yaşında çocukta 5 ayrı kategori yapıldı. Utangaç, çekingen, uyumlu, kendine çok güvenen, ağırbaşlı olarak ayrıldı. Aradan 23 sene sonra tekrar bir kontrol yapıldı. Kendine çok güvenen çocukların daha fazla dışa dönük olduklarını, utangaç olan çocukların ise daha az dışa dönük oldukları görüldü.

Gün içinde yapılan davranışlarla kişilik testi yapılabilir mi? | Dışa dönük kişiler eğlenmeye zaman ve para harcıyor

Günlük yapılan davranışlar kişiliği nasıl belli eder?

Psikolojide kişilik nedir sorusuna cevap olarak, yaşayacağı hayatı nasıl biçimlendireceğine bağlı yaptığı kalıcı davranışlardır.  Yetenek ve özellikleriyle  yaşadığı toplumda gösterdiği etkiler ve yaptığı her şeyin kendine has ve benzeri görünmeyen gösterimlerin bir bütününe kişilik denir.

Psikolojide kişilik, nasıl bir hayat yaşanacağını sunduğundan önemle incelenir. Bunlara örnek olarak, “kendine iyi bakan” kişilerin, fiziksel sağlığı da iyidir. Böyle kişilerle daha uyumlu ilişkiler görülebilir. Kişilik gruplarından “Dışa dönük” olarak adlandırılan insanlar daha pozitiftir. Fakat “sinirli” insanları gördüğünüzde onların ruh hallerinin ne kadar da sorunlu olduklarını görebilirsiniz. “Açık Fikirli” kişiler ise daha çok para kazanma fırsatı doğuyor iken, “Uyumlu” olarak nitelendirdiğimiz, hani her şekle girer diyoruz ya, daha çok arkadaşa sahiptir.

Fakat yeni yayınlanan Personality and Individual Differences (Kişilik ve Bireysel Farklıklar) dergisinde görülen beş temel kişilik kategorilerinde ayrılan insanlarla yapılan testlerde hayli şaşırtıcı sonuçlar göründü.

Dergideki araştırma ABD’nin Oregon eyaletinde yaş ortalaması 51 olan, büyük çoğunluğu beyaz, 800 kişiyle birebir görüşüldü. Yapılan kişilik analizi 100 farklı sıfatın (çekingen, nazik, düzenli, rahat, zeki, sanatçı ruhlu vb.) içinden seçilerek belirlendi.

Fakat bu kişilerle 4 yıl önce bir test daha yapmışlardı. 4 yıl önce sorulan soru ise, son yıl içinde hangi aktiviteleri yaptınız. Liste çok kabarıktı yaklaşık 400 seçenek vardı. Peki 4 yıl önce alınan cevaplardaki aktiviteler, bu yıl yaptıkları kişilik özellikleri testi ile nasıl uyacaktı? şimdi bunu görelim.

Elde edilen 5 kategori dalını önce bir hatırlayalım;

Psikolojide beş kişilik özelliği kategorisi:

1. Dışadönüklük – içedönüklük
2. Güvenilirlik/ sorumluluk – sorumsuzluk
3. Yumuşak başlılık/ uyumluluk – uyumsuzluk/ antagonizm
4. Duygusal dengelilik – nevrotiklik (sinirlilik)
5. deneyime açıklık (Açık fikirli)- tutuculuk

Gün içinde yapılan davranışlarla kişilik testi yapılabilir mi? | Her zaman selfie çeken Kim Kardashian

1. İçe dönük ve Dışa dönük Kişilikler

Dışa dönük kişilikler, sosyalleşmeyi seviyorlar, sosyal mekanlarda dolaşmayı ve harcamayı çok seviyor, küvetine sıcak su doldurup yatmayı çok sever, hafta sonu partilerin planlayıcısı, araç kullanırken telefon kullanmayı seviyor, evin dekorasyonuna çok önem veriyor, ayrıca her zaman bronz gezmek için devamlı para harcamak gibi işleri  yaptıkları görüldü. Aynı zamanda dövme yapmayı da çok severler.

İçedönüklerle dışadönüklerin kelime seçimide birbirinden farklıdır. Dışa dönüklerin daha soyut ve “rahat” bir dil kullanırken içe dönüklerin daha somut kavramlarla konuştuklarını gördüler. Yani içe dönük insanlar daha spesifik davranıyorlar.

Dışa dönük: “Bu makale mükemmel”
İçe dönük: “Bu makale çok bilgilendirici”

Araştırmalarda ayrıca içe dönüklerin kullandıkları dil bakımından daha temkinli olduğu, ‘belki’ gibi kelimelere, belirli olaylara veya nesnelere daha fazla gönderme yaptıkları ve miktar belirten kelimelere yöneldikleri görüldü.

Dışa dönük: “Hadi bir şeyler yiyelim”
İçe dönük: “Sandviç alabiliriz belki”

Dışa dönüklerin çoğu hızlı yaşamayı sevdiği gibi içki içmeye daha meyilli oldukları ve konuşurken söylediklerinin doğruluğu, birden konuşmaya başlama gibi konularda içe dönüklerden daha fazla risk aldıkları görülüyor.

Toronto Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada ise geçmiş deneyimleri ve geleceğe yönelik hedefleri konusunda yazmaları istenen öğrenciler arasında dışa dönük olanların daha sosyal oldukları için ilişkilere dair kelimeleri daha fazla kullandıkları görüldü.

2010’da Alman psikologların 100 öğrenciyle yaptığı araştırmada içe dönük insanlar bir arada olduğunda sorun çözmeye yöneldikleri, dışa dönüklerin ise çok daha geniş konularda sohbet ettikleri ve sevdikleri şeylerden söz etmeyi sevdikleri görüldü. Bu veriler dışa dönüklerin hayatın tadını çıkarmaya çalışan insanlar olduklarına dair algıyla örtüşüyor.

2. Sorumluluk Duygusu Olanlar

Şaşıracaksınız ama sorumluluk duygusu olan kişiler çok az kitap okuyor. Küfür etmekten ve kalem ucu çiğnemeyi kesinlikle yapmıyor.

3. Yumuşak başlı ve uyumlu insanlar

Evde sorun çıkmaması için elinden geleni yapıp, başkalarının mutluluğu için çabaladıkları görüldü. Bulaşık, çamaşır yıkama, ütü yapma, yemek ve alışverişi yapma, çocuklarla oynama gibi tüm ev işlerinde aktif oldukları görüldü. Fakat diğer taraftan otomobile binerken ve duşta iken şarkı söyledikleri gözlemlendi.

4. Çabuk sinirlenen kişilikler

Sakinleştirici ve anti depresan aldıklarını söylerken, çabuk sinirlendiklerini ve aniden parladıklarını kabul ediyorlardı. Ama bu kişiler günlük hayatta başkalarıyla alay edip, sosyal olmamak için aksi davranışların hepsini yaptığı gözlemlendi. Nörotik insanların genelinde kendi duygularını kontrol edememe özelliği vardır.

5. Açık fikirli ve yeniye açık insanlar

Açık fikirli ve yeniliğe açık insanlar şiir okuma, operaya gitme, esrar içme, sanat eserleri üretme, kahvaltıda baharatlı yiyecekler yeme, ev içinde çıplak dolaşma gibi etkinliklerde bulunuyordu. Bu kişilerin çok azları hariç bir futbol takımını bile tutmuyorlardı.

Açık fikirliler ve nevrotiklerde konuştuklarında belli edebilecek bazı ipuçları veriyor.

Ne kadar açık fikirliler (liberaller duyularla ilgili kelimeleri daha fazla kullanıyor), ne kadar nevrotik özellikler taşıyorlar (skalada yukarıda olanlar duygusal endişe ifade eden kelimelere yöneliyor), sorumluluk duygusu bakımından ise bu duygusu güçlü olanlar daha fazla başarı ve işle ilgili kelimeler kullanıyor.

Duygusal dengesi zayıf nevrotik kişi: “Üzüntüm dünyayı aşıyor”
Açık fikirli: “Sesini duyurman lazım”
Sorumluluk sahibi insan: “Bu konu üzerinde çalışabiliriz”

2010’da Alman psikologların 100 öğrenci ile yaptığı deney de ilginç sonuçlar vermişti. Bu öğrencilere beş kelime verilmiş (uçak kazası, hizmetçi, havai fişek, Ortaçağ, süpermarket) ve yazdıkları kısa hikayede bunların hepsini kullanmaları istenmişti.

Açık fikirli özellikleri ağır basan öğrencilerin yaratıcılıklarını daha iyi kullandıkları, yumuşak başlıların ise daha sosyal bir hisle yazdıkları görüldü. Ayrıca bu hikayeler daha sonra başkalarına okutulup yazan kişilerin özellikleri hakkında yorumda bulunmaları istendiğinde oldukça iyi tahminler ortaya çıktı.

Gün içinde yapılan davranışlarla kişilik testi yapılabilir mi? | Kişilik testleri artık şirket personeli alırken uygulanıyor

Her Kültürde bu kişilik testleri aynı mıdır?

Değişebilir yada aynı da çıkabilir. Bu tip araştırmanın aynısı da mesela Türkiye’de yapılsa sonuç neler olur görmek lazım.

Araştırma yapılırken binlerce günlük yapılan işleri de sınıflandırıp, daha farklı sonuçlara da gidilebilir.

Fakat ülkeler arası ve her ülkede aynı özelliği gösteren Kişilik özellikleri yok değil. Bunlara Karanlık Üçlü tanımlaması yapılmaktadır. Narsistlik (kendini sevme), Makyavelcilik (amacına ulaşmak için her şeyi yapmaya hazır) ve Psikopatlık özellikleri olan bu sorunlu 3’lü kişiliklere dikkat etmek gerekir.

Örneğin, psikopat özellikli kişilikler, şiddet ve saldırganlık içeren davranışların yanında, çok fazla göz temasında bulundukları görüldü. Aynı zamanda bu kişilikler internette trolleme işlerinden acayip keyif alıyor ve devamlı yapmak istiyorlardı.

Eğer gece geç yatmayı zorunlu değil de severek yapılma tercih edilirse, bu Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinden birine sahip olabilirsiniz anlamındadır.

Narsist yani kendine bayılan kişiler, özellikle her gün, bir kaç kez selfie yapıp kendi sosyal hesaplarında paylaşmayı tercih ediyorlar. Spor yaparken, cafe yada restoranlarda yiyecek ve içeçek fotoğrafları, alışveriş halleri, otomobil sürüşleri, akşam yatma öncesi gibi selfie çekmeleri ile kendini belli ederler.

İlgili Link: Spor yaparken fotoğraflarını paylaşım yapanlarda psikolojik problem var!

Diğer Karanlık üçlünün gizli kişiliklerinden biri de Makyavelci olanlardır. Bu kişiliklerin büyük çoğunlu heteroseksüel kadınlardır. Eşleri ile cinsel ilişki sırasında orgazm taklidi yapmayı çok seviyorlar.

Kişilik araştırmalarının devamı geleceği gözüküyor. Çünkü son yapılan kişilik analizlerinde, alınan bilgiler insandaki kişilik yapısının ne kadar farklı özelliklere sahip olduğunu gösteriyor.

Yeni gelişen bilgiler için bizi takip edin. Aşağıdaki sosyal medya hesaplarımızı beğenirseniz, tüm yeni yazılarımızdan haberiniz olacaktır.

Sosyal Medya kişiliği nasıl belli eder?

Texas Üniversitesi’nde yapılan başka bir araştırmada ise yüzbinlerce kelimeden oluşan 700 blog incelenmiş ve kişilerin kullandıkları kelimeler ile kendi kişiliklerini tanımlamaları arasında bir bağ olduğu görülmüştü. Örneğin kendisini ‘uyumlu’ olarak tanımlayan kişiler daha az küfür kelimesi kullanıyordu.

Twitter’da da benzer bir durum söz konusu. Dışa dönükler pozitif duygulara ve sosyal ortamlara daha fazla yer verirken, nevrotikler “ben” gibi kelimeleri daha fazla kullanıyor.

Dışa dönük: “Çok mutluyuz!”
Nevrotik: “Çok iyi zaman geçiriyorum”

Kişilik özellikleri ile kullanılan kelimeler arasındaki bağlantı öyle güçlü görünüyor ki, deneye katılan kişiler tweet’lerine bakarak bir yabancı hakkında doğru tahminlerde bulunabiliyor.

Bizler de günlük yaşantımızda insanların e-posta adresi olarak neyi seçtiklerine, tweet’lerinde ne tür ifadeler kullandıklarına bakarak tahminde bulunuyoruz.

Örneğin e-posta adresinde fazla rakam olanlar daha az sorumlu, esprili adresler ise daha dışa dönük olarak görülüyor, ki bunda doğruluk payı yok değil.

Her konuşmamızda, yazımızda, tweet’imizde kendimizle ilgili önemli bilgileri açığa vurduğumuz düşüncesi, özellikle bu tür bilgileri paylaşmak istemeyenler açısından rahatsız edici gelebilir. Ama bu başkalarının bizle ilgili düşüncelerini değiştirmenin bir olanağı olarak da görülebilir.

Örneğin iş mülakatında ya da hoşlandığınız kişiyle buluşmanızda etkileyici olmak için kelimelerinizi ona göre özenle seçebilirsiniz. Ama bu durumda da amacına ulaşmak için her şeyi yapmaya hazır Makyavelci bir kişiliğe sahip olduğunuz sonucu çıkarılabilir.