Diş matkapları nasıl çalışır?

Hepimiz biliriz diş çürüklerinde dolgu yapılmak istendiğinde, diş çürüğü diş matkapları ile önce o bölge delinerek alınır ve temizlenir. Bir çoğumuzun çekindiği bu tıbbi aletin nasıl çalıştığını merak ediyor musunuz? Diş matkapları nasıl çalışır? Dişlerimiz neden çürüyor? sorularının cevabı için okumaya devam ediniz.

Diş matkapları nasıl çalışır?

Modern diş hekimlerinin kullandığı elektrikli veya hava tahrikli motorlarla çalışan diş matkaplarını, Orta Çağ dişçilerinin hayal etmesi bile imkânsızdı. Diş matkabının motor dışındaki ana parçaları; ergonomik bir başlık, dişliler ve frez denilen, tungstenden yapılan matkap ucu.

Diş matkabı başlığının içinde, güç kaynağından gelen dönme hareketini tungsten matkap ucuna ileten tahrik milleri ve dişliler yer alıyor.

Elektrik motorlu diş matkapları dakikada yaklaşık 30 bintur dönebiliyor. Türbinle çalışan matkaplarda ise kompresör, basınçlı havayı mekanik enerjiye dönüştürerek frezi dakikada 300 bin turdan fazla döndürebiliyor. Bu işlem çok fazla ısı üretiyor. Bu nedenle yüksek hızlı dhazlar soğutucu bir su kaynağına bağlanıyor.

Geliştirilmekte olan yeni teknolojiler (örn. lazerli ve havayla aşındırmalı matkaplar), mevcut matkapların ürettiği ve birçok kişiyi korkutan ısı, gürültü ve titreşimleri üretmeden diş çürüklerinizi ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Bunu başarmak için lazerli matkapta kullanılan yöntem, lazerden gelen yüksek hızlı ışık darbelerini püskürtülen su damlacıklarıyla birleştirerek hidrokinetik enerji üretmek.

Havayla aşındırma yapan diş matkapları ise, çürüğü aşındırmak için dişe silika veya amonyum oksit gibi aşındırıcı bir toz püskürten minik bir kumlama makinesi gibi çalışıyor.

Diş hekimlerinin en meşhur aleti diş matkabı nelerden oluşur?

1. Türbin tipi. Havayla çalışan türbinli matkaptaki döner sistem, kompresörden gelen havayı yakalayan bir pervaneye (rotor) sahiptir. Rotor, yüksek hızda dönen bir mil üzerine monte edilmiştir.
2. Başlık. Motor, dişliler ve tahrik mili; plastikten veya titanyumdan yapılan bu el aletinin içinde bulunur.
3. Tahrik mili. Dönen tahrik miline bağlı birkaç dişli vardır. Bu dişliler, dönme hareketini başlığın ucuna dek düzgün bir şekilde iletir.
4. LED ışıklar. Fiber optik aydınlatmanın ve daha yakın zamanda LED ışıkların başlığa eklenmesi sayesinde ağız daha iyi aydınlatılır, böylece diş hekimi olup biteni en iyi şekilde görür.
5. Matkap ucu. Frezler sağlam diş minesini aşındıracak kadar sert olmalıdır. Genellikle tungsten karbür gibi malzemelerden yapılırlar. Hatta bazılan elmas uçludur. Bu ikisi, dünyanın en sert malzemeleridir.

Dişlerimiz neden çürüyor?

Dişlerinizdeki yiyecekleri parçalayan bakteriler “plak” denilen bir artık bırakır. Bakteriler hem plağı hem de çoğalmayı severler. Diş üzerinde plak oluşunca ona yapışıp çoğalarak koloni oluştururlar. Plak göz ardı edilirse mineralleşerek temizlenmesi zor tartar (diş taşı) haline gelebilir.

Bakteriler ayrıca diş minesinde küçük delikler açan bir asit salgılayabilir. Bu deliklere daha çok bakteri dolar ve alttaki yumuşak dentin tabakasını aşındırmaya başlarlar.

Diş plağının yol açabileceği ağız hastalıklarını önlemek için diş hekimleri, mikrop yuvasına dönüşen bu plağın tamamını çıkarmak zorundadır. Plağı çıkarmanın tek yoluysa onu matkapla aşındırmaktır. Steril hale getirilen bu boşluk, daha sonra amalgam gibi bir dolgu malzemesiyle doldurulur.

Ayrıca bakınız

• Diş hekimleri korkunun kokusunu alabiliyor
• Diş protezi yerine kullanılacak diş tohumu ile dişlerimiz 3. kez çıkacak