Araştırmalara göre IQ (intelligence quotient) zeka katsayısı önemli elbette ama EQ’su (duygusal zekası) yüksek olan kişilerin, yaşamda hem başarılı hem mutlu olduğunu ortaya koyuyor araştırmalar. IQ bazı testlerle anlaşılabilir. Peki duygusal zekanın varlığı nasıl anlaşılır? Bu yazımızda Duygusal zekanın yüksek olduğunu anlamanın 15 işareti nedir? Duygusal zeka gelişir mi? Duygusal zeka nasıl geliştirilir? Duygusal zekanın etkileri nelerdir? Duygusal zeka nasıl anlaşılır? Duygusal zekanın özellikleri nedir? sorularının cevabını yazımızda bulabileceksiniz.

Duygusal zekanın yüksek olduğunu anlamanın 15 işareti

Yüksek IQ’ya sahip olmak her anlamıyla iyi olunacağı anlamına gelmez. Eğer EQ (emotional intelligence) seviyesi düşük IQ (intelligence quotient) seviyesi yüksekse, hayat o kişi için çok acımasız olabilir.

Duygusal zeka (EQ,emotional intelligence) kavramının ortaya ilk atıldığı dönemde, EQ’nun, IQ ve başarı ilişkisi konusunda yapılan son araştırmalardan elde edilen bazı “tuhaf” bulguları açıklayabilecek “kayıp halka” olduğu düşünülmüştü.

Bu tuhaf bulguya göre, ortalama IQ’ya –zekâ katsayısına– sahip insanların %70’i, en yüksek IQ’ya sahip olanlardan daha başarılıydı. Bu sonuç, “IQ başarının tek kaynağıdır” yönündeki geniş kabul görmüş varsayımı yıkmış oluyordu.

Onlarca yıldır yapılan araştırmalar şunu gösteriyor: En başarılı insanların % 90’ı, yüksek duygusal zeka sahibi. Duygusal zeka, hepimizde olan biraz soyut “bir şey”. Davranışlarımızı yönetiyor, toplumsal karmaşa dönemlerinde yol gösteriyor ve olumlu sonuçlara giden yolda kişilerin doğru karar almalarına yardımcı oluyor.

Fakat buna rağmen, ne kadar EQ sahibi olduğumuz ve nasıl geliştireceğimiz konusu net değil, çünkü EQ ele avuca gelir bir özellik değildir.

Yüksek EQ’yü işaret eden davranışları belirlemek için Talent Smart’ın sınava tabi tuttuğu milyonlarca insandan gelen verileri analiz sonucu, yüksek EQ’yü gösteren bazı işaretler ortaya çıktı. Bunları 15 maddede toplamak mümkün.

Duygusal zekanın yüksek olduğunu anlamanın 15 işareti | Duygusal zeka insan hayatını kontrol ediyor

Yüksek duygusal zekanın en önemli 15 işareti

Duygusal zeka nasıl gelişir? Bunun tam bir cevabı henüz yok ama var olan duygusal zekanın ne durumda olduğu gözlemlenebilir.

1. Güçlü duygusal sözcük dağarcığına sahiptirler

Herkesin duyguları vardır, ancak insanların yalnızca %36’sı, bu duyguları doğru tanımlayabilir. Duygular henüz tanımlanmamış oldukları zaman genellikle yanlış anlaşılır; bu da mantıksız seçimlere ve yanlış eylemlere neden olur.

Bir çok kişi kendini basitçe «kötü» hissettiğini söyleyebilirken, yüksek EQ’lu insanlar, bu duyguları daha zengin bir kelime dağarcığıyla tanımlar: “asabiyim”, “eziliyorum”, “çöktüm”, “haksızlık bu” veya “endişeliyim, kaygılıyım” gibi. Sözcük seçiminiz ne kadar belirgin olursa, daha iyi bir iç görüye sahip olursunuz.

2. Çevrelerindeki diğer insanları merak ederler

Duygusal açıdan zeki kişiler etraflarındakiler hakkında meraklıdır. Bu merak, empatinin ürünüdür. Bu, sizi başkaları konusunda duyarlı yapar.

3. Değişimden kaçmazlar

Duygusal akıllı insanlar esnektir ve sürekli uyum gösterirler. Değişimden korkmanın, insanı felce uğratabileceğini, başarısı ve mutluluğu için büyük bir tehlike olduğunu bilirler. Her köşe başındaki değişime merakla yaklaşırlar ve bu değişikliklere göre eylem planı oluştururlar.

Onlarca yıldır zeka konusunda yapılan araştırmalar en başarılı insanların % 90’ının yüksek duygusal zekaya sahip olduğunu gösteriyor. Siz, duygusal zekanızın farkında mısınız? Evetse, ne kadarının?

4. Güçlü ve zayıf yönlerini bilirler

Duygusal akıllı insanlar kendilerinin hangi konularda iyi, hangi konularda zayıf olduğunu bilirler. Ayrıca kendilerini başarılı kılacak ortamları ve bu ortamları tetikleyecek anahtarları kullanmayı bilirler.

Yüksek bir EQ’ye sahip olmak, güçlü yönlerinizi bildiğiniz anlamına gelir. Bunlara nasıl yaslanacaklarını ve zayıf yönlerini arka planda bırakacak önlemleri almayı da bilirler.

5. Karakter okumakta ustadır

Duygusal zekanın çoğu, sosyal farkındalığa dönüşür; başkalarını okuma, neler olduğunu bilme ve neler yaşadıklarını anlama becerisidir bu. Zamanla bu beceri, karaktere özgü bir yetenek haline gelir. İnsanları anlamak ve sırlarını çözmekte ustalaşır, onların motivasyonlarını, hatta görünenin altındaki gizli yönelere daha iyi ulaşırlar.

6. Alıngan değildirler

Duygusal akıllı insanlar kendine güvenir, açık görüşlüdür. Zihinsel olarak espri ve küçük görme arasındaki çizgiyi anlar, bundan kendileri için eğlence çıkartır, bu konuda şakalaşmalara izin verir.

7. Hatalarını düzeltmeye çalışırlar

Kendilerini hatalarından arındırırlar, ancak hatalarını unutmazlar, onları kendilerinden güvenli bir mesafede tutarlar, gelecekteki başarıları için onları kullanırlar. Hatalarına karşı dengenin anahtarı, onları yararlı olarak kullanma becerisidir.

8. Kin tutmazlar

Olumsuz duygular aslında bir stres tepkisidir. ”Savaş” çağrıştıran durumlarda sadece olayı düşünürseniz, hayatta kalma mekanizması sürekli devrede kalır.

Tehlike yakında olduğunda, bu tepki hayatta kalmak için şarttır, ancak tehdit eski tarihli ise, bu strese sürekli takılı kalmak vücudunuzu tahrip eder ve zamanla yıkıcı sağlık sorunlarına neden olabilir.

Uzmanlar strese takılıp kalmanın yüksek tansiyon ve kalp hastalığına zemin hazırladığını ileri sürüyor. Kin tutmak, strese devam ettiğiniz anlamına gelir ve duygusal zeki insanlar bunu her ne pahasına olursa olsun bilir.

9. Zehirli insanları etkisiz hale getirirler

Zor, sinir bozucu insanlarla baş etmek çoğu insan için sinir bozucu ve yorucudur.

Yüksek EQ’lü bireyler, duygularını kontrol altında tutarak, “zehirli” insanlarla etkileşimlerini denetim altında tutar.

Sinir bozan biri ile karşılaşmak zorunda kalma durumunda akılcı bir yaklaşım izlerler. Kendi duygularını belirlerler ve öfke ya da hayal kırıklığının kaosu beslemesine izin vermezler.

Ayrıca zor kişinin bakış açısını göz önüne alırlar ve ortak çözüm bulabilirler. İşler tamamen raydan çıktığın-da bile, duygusal açıdan zeki kişiler sinir bozucu kişiyi sakinleştirmeye ve ilişkilerin dipsiz kuyuya yuvarlanmasını önlemeye çalışır.

10. Mükemmelliği aramazlar

Duygusal akıllı insanlar mükemmelliği hedef olarak belirlemez, çünkü var olmadığını bilir. Mükemmelliği hedeflediğinizde, buna ulaşamadığınızda, ya uğraşlarınızdan vazgeçmek istersiniz veya başarısızlık hissini yaşarsınız.

11. Gerekli anlarda devrelerini kapatırlar

Bu kişiler bazen devrelerini kapatırlar. Bu stresinizi kontrol altında tutmanıza ve anı yaşamanıza yardımcı olur.

Kendinizi iş hayatınızda 24/7 kullanılabilir duruma getirdiğinizde, kendinizi sürekli streslere maruz bırakırsınız. Kendinizi çevrimdışı bırakın.

Telefonunuzu kapatmak vücudunuzu ve zihninizi rahatlatır.

12. Kafein alımını sınırlar

Aşırı miktarda kafein içilmesi, adrenalin salınımını tetikler ve adrenalin, savaş ya da kaç tepkisini hazırlar. Savaş ya da kaç mekanizması, hayatta kalmayı sağlar.

Kafein beyninizi ve vücudunuzu bu aşırı uyarılmış stres durumuna getirdiğinde, duygularınız davranışınızı aşar.

Yüksek EQ kişileri, kafeinin sorun olduğunu bilir.

13. Yeterli uykuya dikkat ederler

Uyuduğunuzda, beyniniz tam anlamıyla şarj olur, günün anılarını karıştırır ve onları (rüyalara neden olan) depolar veya atar; böylece zihniniz temizlenmiş olarak uyanırsınız. Yüksek EQ kişiler, sağlıklı uyumadıklarında kontrol, dikkat ve hafızanın yeterince gelişmediğini ya da azaldığını bilir, uykuya öncelik verirler.

14. Kendi kendileriyle olumsuz sohbetlere girmezler

Olumsuz düşüncelere ne kadar çok kendinizi kaptırırsanız onlara o kadar çok güç kazandırırsınız. Olumsuz düşüncelerimizin çoğu yalnızca düşüncelerdir, gerçekler değildir. Bu sadece beyninizin tehditleri algılama eğilimidir. Duygusal akıllı insanlar, olumsuzluk döngüsünden kaçmak ve olumlu yeni bir bakış açısına doğru ilerlemek için düşünceleri ve gerçekleri birbirinden ayırır.

15. Kimsenin keyiflerini kaçırmasına izin vermezler

Zevk alma ve mutluluk duygunuzun kaynağını başkalarının görüşlerine dayandırıyorsanız, kendi mutluluğunuzun efendisi olmaktan çıkarsınız. Duygusal akıllı insanlar, yaptıkları üzerinde kendilerini iyi hissettiklerinde, onları başkalarının düşüncelerine veya çarpıtmalarına bırakmazlar.

Duygusal zekanın yüksek olduğunu anlamanın 15 işareti | Duygusal zeka geliştirilebilir

Hepsini bir araya getirebilir miyiz? Duygusal zeka gelişir mi?

IQ’nuzun aksine, EQ’nuz değişime açıktır; kolayca şekillenebilir.

Sürekli yeni duygusal akıllı davranışlara yer vererek beyninizi eğitirken, beyniniz bunları alışkanlık haline getirmek için gerekli yolları oluşturur.

Bu yeni davranışların kullanımını güçlendikçe, eski, yıkıcı davranışları destekleyen bağlantılar silinir gider. Çok geçmeden, çevrenizle kurduğunuz ilişkilerde duygusal zeka otomatik olarak devreye girmeye başlar.

Ayrıca Bakınız

• Oyun oynamak çocuklara neden faydalı? Yetişkinler de oyun oynamalı mı?
• İnsanlar giderek yalnızlaşıyor mu? Yalnızlığın olumlu ve olumsuz yönleri
• İnsan hafızasının sınırı var mı? Hafıza (Bellek) kapasitesi nasıl artar?
• Zihin kontrolü nedir? Sesle zihin kontrolü nasıl yapılır?
• Mükemmeliyetçilik nedir? Mükemmeliyetçiliğin zararları nelerdir?

Kaynaklar

• Emotional Intelligence 2.0 kitabının yazarı ve EQ düzeylerini ölçen TalentSmant zekâ testlerini geliştiren Dr. Travis Bradberry