Can sıkıntısı ve Sadizm arasında nasıl bir bağlantı var?

Sadizm bilimsel olarak nedeni tam olarak bilinemiyor. Diğer taraftan bir diğer muallak can sıkısıntısının insanı nasıl değiştirebileceği ile ilgili araştırmalar devam ediyor. Can sıkıntısının karanlık yüzü bilim insanlarını biraz endişelendirdi. Can sıkıntısı ve Sadizm arasındaki nasıl bir bağlantı var? Can sıkıntısı sadizme mi neden oluyor? Sadizme eğilimli olanlarda. can sıkıntısı sadistliği ortaya mı çıkarıyor? Can sıkıntısı ile ilgili 9 deneyi okuduğunuzda soruların cevabını alacaksınız.

Can sıkıntısı ve Sadizm arasında nasıl bir bağlantı var?

Sadizm, yada zevk için acı vermek, bilimin gizemli konularından biri. Sadizmin varlığı yüzyıllardır belgeleniyor olsa da, ardında yatan ruhsal nedenlerle ilgili bilimsel kanıtlar yok denecek denli az. Peki, kimi insanların başkalarına zarar vermekten açıkça keyif almalarının ardında ne gibi ruhsal nedenler yatıyor olabilir?

Danimarka, Sırbistan, ABD ve Almanya’dan bilim insanlarının ortaklaşa yürüttükleri araştırmada, üç ülkeden deneklerin katıldığı 15 topluluğa dokuz farklı deney uygulandı. Araştırmacılar can sıkıntısının sadistçe davranışlar açısından önemli bir unsur olup olmadığını anlamaya çalıştılar.

Kimilerince olumlu bir durum olarak algılanan can sıkıntısı, çoğunluğa göre kişinin halihazırda yaptıklarından hoşnut kalmadığına işaret eden ve hoşa gitmeyen bir durum.

Can sıkıntısı ile ilgili yaplan 9 deneyi adım adım bakalım.

9 deneyde can sıkıntısı ve sadizm

• 1. deneyde araştırmacılar, çevrimiçi ve çevrimdışı anketler aracılığıyla 6 denek grubunda can sıkıntısı düzeyleriyle birtakım kişilik özelliklerini değerlendirdiler. Bu toplulukların tümünde de gündelik yaşamlarında sürekli can sıkıntısı yaşayanların sadizme daha eğilimli oldukları görüldü.
• 2. deneyde, internette uygulanan bir sadizm türü olan “trolleme” ile can sıkıntısı arasındaki bağlantı araştırıldı ve sonuçta ikisi arasında kayda değer bir bağlantının söz konusu olduğu görüldü.
• 3. deneyde, çevrimiçi bir araştırmayla orduda sadizm incelendi ve sıklıkla can sıkıntısı çeken askeri personel arasında sadistçe davranma olasılığının erlerden daha yüksek olduğu görüldü.
• 4. deneyde, ana babaların çocuklarına yönelik sadist davranışları araştırıldı. Çevrimiçi bir anketten yararlanılarak 300 ana babadan elde edilen veriler bir araya getirildiğinde ana babalarda gerek can sıkıntısı gerek sadist davranış oranlarının düşük olduğu görüldü. Ancak gündelik yaşamın can sıkıntısı ile çocuk bakımından kaynaklanan sıkıntı ara- sında çarpıcı bir bağlantıya tanık olundu.
• 5. deneyde, sürekli can sıkıntısı yaşayanlarda sadist fantezi deneyimlerine daha sıklıkla tanık olunup olunmadı- ğını anlamaya çalışan araştırmacılar can sıkıntısı çekenler arasında birilerini zevk için öldürmeyi düşlediklerini belirtenlerin sayısının daha fazla olduğunu gördüler.

Bu beş deney sonucunda, farklı topluluk ve bağlamlarda, can sıkıntısı ile sadizm arasındaki bağlantıya işaret eden deneysel kanıtlara ulaşıldı.

6. deney can sıkıntısının gerçekte sadist davranışlarada neden olabileceğini gösterdi

• 6. deneyde, araştırmacılar gerçek yaşamla ilgili ruh- bilimsel bir deneyden yararlandılar. Gelişigüzel biçimde sıkıntı grubuna ya da denetim grubuna yazılan deneklerden 20 dakikalık bir video izlemeleri istendi. Sıkıntı grubuna durağan bir video izletilirken, denetim grubuna ilginç bir belgesel izletildi.

Her iki durumda da deneklere isterlerse canlı kurtçukları değiştirilmiş bir kahve öğütücüsüne atarak öldürme olanağı tanındı. (Denekler kurtçukların gerçekte ölmediklerini deney sonrasında öğrendiler).

Sonuçta, katılımcıların %89,9’unun kurtçukları öldürmekten kaçındığı, bir başka deyişle sadist davranışlar sergilemedikleri görüldü. Ancak 13 katılımcının öğütücüye bir iki kurtçuk attığı görüldü. İlginç bir biçimde, kurtçukları öğütücüye atan 13 kişiden yalnızca biri denetim grubundan, 12’si sıkıntı grubundandı. Bu farklılık istatistiksel açıdan belirgin bir anlam taşıyor, can sıkıntısının kurtçukları öğütücüye atma
olasılığını arttırdığını gözler önüne seriyordu.

Anketlere dayalı ilk beş deneyin tersine, bu deney yalnızca can sıkıntısı ile sadizm arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koymakla kalmayıp, can sıkıntısının gerçekte sadist davranışlar da neden olabileceğini de kanıtlıyordu.

• 7. deneyde, yine iki gruba ayrılan ve bir gruba sıkıcı bir taş videosu, ötekine iki sihirbazla ilgili ilginç bir video izletilen deneklere bu kez deneye katılacak bir başka gönüllüye yapılacak ödemeyi arttırma ya da azaltma olanağı tanındı.

Altıncı deneydeki gibi, çok az kişinin sadizm eğilimi gösterdiği, katılımcıların %92’sinden çoğunun ödemede indirim yoluna gitmedikleri ve gerçekte %89,1’inin ödemede artış yoluna gittikleri görüldü. Can sıkıntısının sadizmi etkilediğine yine tanık olundu. İlginç videoyu izleyenlerin yalnızca %5,1’i öteki katılımcıların parasını azaltırlarken, sıkıcı videoyu izleyenlerde bu oran %11 idi.

8. ve 9. Deneyler Sadistçe davranma konusunda seçenekler sunarak yapıldı

8.ve 9. deneyler seçeneklerin rolüne odaklıydı. Bu deneylerde sadistçe davranma konusunda seçeneklere sahip olmanın sadizm ile can sıkıntısı arasındaki bağlantıyı ne ölçüde etkileyeceği araştırıldı.

• Sekizinci deneyde yedinci deneyin örnekleminden yararlanıldı, ancak bu kez deneklere ödemeyi arttırma seçeneği sunulmadı. Sonuçta, sıkılan deneklerin %36,1’i sadist davranışlar sergilerken, denetim grubunun yalnızca %21,7’sinin aynı davranışlarda bulundukları görüldü. Deneyde, hiç video izlemeyen ikinci bir denetim grubu da sınandı ve bu grubun %15,4’ünde sadist davranışlar görüldü.
• Dokuzuncu deneyde, bir gruba sekizinci deney uygulanırken, bir başkasına “üçüncü tarafı cezalandırma deneyi” adlı bir deney uygulandı. Bu gruptaki deneklere para dağıtma oyununda cezalandıracakları bir oyuncuya kendilerinin karar vermeleri gerektiği söylendi. Oyunda bir kişiye paranın %100’ü verilirken, ötekine %0’ı verildi. Ardından bu ilk kişi paranın %70’ini kendilerine, %30’unu öteki kişiye verme kararı aldı. Bu aşamada deneklerden parayı çıkarları uğruna adil bir biçimde dağıtmayan kişiyi cezalandırmak isteyip istemedikleri sorulduğunda, ilginç bir etki gözlendi.

Sekizinci deneyin uygulandığı grubun çoğunluğu para almak yerine vermeyi seçerlerken, üçüncü taraf cezalandırma grubundan yalnızca %29,2’sinin öteki kişinin gelirine zarar vermediği görüldü. Bu da, haksızlığın sezilmesi durumunda tepkisel bir saldırganlığın çok daha yaygın yaşanabileceğine işaret ediyordu.

Zevk için acı vermek yada zevk için başkalarına zarar verebilecek davranışları körükleyebileceğini ve bunun çok farklı bağlamlarda geçerli olduğunu gösteriyor.

Gelgelelim, can sıkıntısının hayvanları öldürmek gibi sadistçe davranışlara yol açıp açmayacağı kişilik özelliklerine göre değişebiliyor. İnsanların büyük bir çoğunluğunda sadistçe davranışlar a yol açmayan can sıkıntısı, yalnızca sadizme eğilimli olanlarda bu tür davranışlara neden oluyor. Yani Sadistik Kişilik Bozukluğu olan kişilerde can sıkıntısı sadizmi harekete geçiriyor.

Ayrıca bakınız

• Can sıkıntısı neden olur? Can sıkıntısı (iç sıkıntısı) nasıl geçer?
• Geceleri geç yatma alışkanlığı ile şizofreni arasında ilişki var mı?