Hidrosel Nedir? Su Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Nedenleri nelerdir? Tedavisi

Hidrosel | Su Fıtığı

Hidrosel nedir , kelime olarak anlamı  Yunanca hydro; su ve cele; tümör kelimelerinden gelir. Erkek hastalıklarından olup, Halk arasında su fıtığı olarak da bilinen bu hastalık, testisleri çevreleyen zarlar içinde normalden daha fazla sıvı birikimi sonucu testis torbasının (skrotum) şişmesi durumudur. Normalde testis ile bu zarlar arasında, testisin kayganlığını sağlamak için 0,5 ile 1 mililitre sıvı bulunurken hidroselde bu sıvı miktarı 100 ile 200 mililitre  hatta bazen çok daha fazla hacimlere ulaşabilir.

Hidroseli kısaca tanımlarsak, Testiste tunika vajinalisin (sancı zar) boşluğunda ya da iki katmanı arasında fazla miktarda duru ve saydam bir sıvı­nın toplanmasıyla belirlenen bir hasta­lıktır. Birincil olarak adlandırılan tipi kendi başına hastalığı oluşturur. İkincil hidrosel ise testisin ya da testis üstünün iltihaplı hastalıklara tutulmasıyla mey­dana gelir. Bunlar arasında verem, fren­gi, testis tümörleri ve iltihabi hastalıkla­ra yol açan mikroplar sayılabilir.

Hidrosel hastalığının konu başlıklarımızla inceleyelim.

• Hidrosel tipleri nelerdir?
• Hidroselin Nedenleri Nelerdir?
• Hidroselin Belirtileri Nelerdir?
• Hidrosel Nasıl belirlenir? Tanı | Teşhis
• Hidrosel nasıl tedavi edilir?
• Çocuklarda Kasık Fıtığı ve Hidrosel

Hidrosel tipleri nelerdir?

1. Konjenital (Doğumsal) Hidrosel 

Anne karnında testis, karın içi yerleşimlidir ve gebeliğin 14. haftasından itibaren karnın alt bölgelerine doğru ilerler ve sonrasında skrotum denen testis torbasına iner. Bu iniş sırasında birlikte sürüklenen karın zarı (periton) bir eldiven parmağı tarzında skrotuma kadar testisle birlikte iner. Doğumdan bir süre sonra bu kesecik kapanarak ipliksi bir yapı halini alır, bu kesecik kapanmaz ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek testis etrafında skrotumda birikir ve şişliğe neden olur bu oluşan durum hidrosel olarak adlandırılır, eğer açıklık büyükse karın içi organlar burdan sarkarak fıtık oluşturabilir. Hidrosel, testisi saran zarlarla sınırlı kalmışsa buna testiküler hidrosel, testis kordu boyunca kistik bir yapı şeklinde sınırlı ise kord hidroseli veya kordon kisti olarak adlandırılır. Doğumsal hidrosel yenidoğan erkeklerin yaklaşık yüzde 6’sında görülür. Yenidoğan hidrosellerinin birçoğu doğumsaldır ancak tümör, enfeksiyon veya dolaşım bozukluklarının bu dönemde hidrosele neden olabileceği unutulmamalıdır.

Yeni doğan çağında 2 çeşit hidrosel izlenir;

1. Komünikan olmayan tip hidrosellerde, bu zarın karın tarafında olan kısmının normal olmayan şekilde kapanması ve peritoneal sıvının skrotum içersinde hapsolması anlamındadır.
2. Komünikan hidrosel (ilişkili hidrosel); skrotuma inen karın zarının tamamen açık olması anlamındayken,

2. Erişkin (Yetişkin) Hidrosel

Hidrosel, erişkin erkeklerin yaklaşık yüzde 1’inde ve genellikle 40 yaşın üzerinde görülür.

Erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda skrotumun maruz kaldığı travma, testis ve eklerinin iltihabi hastalıkları, testis tümörleri, varikosel ameliyatları ve radyoterapi sonrası gibi nedenler ile hidrosel oluşabilir. Böbrek nakli olan hastaların yüzde 70’inde tek taraflı hidrosel oluşur. Testis torsiyonu (testisin kendi etrafında aniden dönmesi), yüzde 20 hastada reaktif hidrosele neden olabilir ve acil müdahale gerektiren testis torsiyonunu maskeleyebilir.

Hidroselin Nedenleri Nelerdir?

Erkek Bebek için, hidrosel ana  rahiminde gelişebilir. Normalde testisler skrotum içine gelişmekte olan bebeğin karın boşluğundan inerler. Testis torbası yada Kesesinin (processus vaginalis) sıvısı testisleri çevreler her iki testise eşlik eder.Çoğu durumda, her bir kese kapatır ve sıvı emilir. Kese kapandıktan sonra sıvı kalır Ancak, durumu bir nonkomunikan hidrosel olarak bilinir. Kese kapalı olduğu için, sıvı karın içine geri akamaz. Genellikle sıvı bir yıl içinde emilir alır.

Bazı durumlarda bununla birlikte kese açık kalır. Hidrosel iletişim olarak bilinen bu durumla kese boyutu değiştirebilir veya skrotal kese sıkıştırılmışsa, sıvı karın içine geri akabilir.

Yaşlı erkekler, bu hastalık skrotum içinde iltihaplanma veya yaralanma sonucu gelişebilir. İltihap her testisin arka (epididimit) veya testisin küçük sarmal tüp enfeksiyon sonucu olabilir.

Hidrosel, doğumdan (konjenital) mevcut olup, doğan bebeklerin bu hastalığa sahip olma riski daha yüksektir.

Sonraki yaşamında bir hidrosel gelişimi için risk faktörleri şunlardır:

• Skrotal( Haya)yaralanma
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar dahil olmak üzere enfeksiyon,
• Sıvı veya spermatik kord bir kan tıkanması (hidrosel bu tip yaşlı erkeklerde daha sık görülür)

Hidroselin Belirtileri Nelerdir?

Hidroselin gelişimi yavaş ve sinsidir. Hasta erbezi torbasında ağrısız, ama bir ağırlık duygusu veren, ilerleyici nitelik­te bir büyüme saptar. Erbezi torbasındaki şişliğin bir tarafından cep feneri tutu­larak bakıldığında, içindeki sıvının say­dam olması nedeniyle testis ve epididime ait karaltılar görülür. Bu tipik bir belirtidir. Ayrıca kütlenin elle yoklan­masında ağn olmaz. Erbezi torbasının derisi gergin, ama normaldir.
Tanısı kolay olan hastalığın gidişi yavaştır. İyi huyludur. Uzun sürdüğün­de yürüme kusuru ve estetik görünüm bozukluğu ortaya çıkar. Aynca baskı nedeniyle testiste belli bir beslenme bo­zukluğu oluşabilir.

Hidrosel Nedir? Su Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Nedenleri nelerdir? Tedavisi | Erişkin erkeklerde de sıklıkça görülebilir

Hidrosel Nasıl belirlenir? Tanı | Teşhis

Hidrosel tanısı hikaye ve fizik muayene ile kolayca konulabilir. Birçok hidrosel hiçbir şikayete neden olmaz, hastaların hekime başvurusu genellikle testis torbasında ağrısız şişlik nedeni ile olmaktadır. Hasta testis torbasında ağırlık, dolgunluk hissedebilir. Nadiren kasık bölgesinde hafif rahatsızlık hissi ve bel bölgesine vuran ağrıdan rahatsızlık duyabilirler. Ağrı genellikle olmaz eğer varsa beraberindeki akut epididim enfeksiyonu nedeni ile olabilir. Konjenital hidroselde, testis torbasındaki şişliğin sabahları kaybolup, günün ilerleyen saatlerinde belirginleşmesi tipiktir. Ateş, titreme, bulantı, kusma basit hidrosellerde genellikle görülmez.

Hidrosel (Hydroceles) kolayca bir el feneri (parlayan tarafından görülebilir transillüminasyon skrotum şişmiş parçası ile). Skrotum (Testis torbası) berrak bir sıvı ile dolu ise, skrotum yanacaktır.

Testis torbası muayenesinde, hidrosel testisin üst ön kısmında yerleşimli olarak izlenir. Yüzde 7 ile 10 arasında  iki taraflıdır. Özellikle sağ taraftaki hidroseller genellikle kasık fıtığı ile birliktedir. Eğer enfeksiyon yoksa testis torbasında kızarıklık veya renk değişikliği yoktur. Testis torbasına karanlık bir odada ışık tutulduğu zaman şişkinlik sebebi hidrosel ise ışığı geçirir buna transülliminasyon denir. Konjenital hidroselde ise şişlik, çocuk ayağa kalktığında veya ağladığında belirginleşirken, muayene sırasında veya yattığında kaybolur.

İngüinal-skrotal ultrasonografi, teşhisi doğrulamak için yapılabilir, testis ve eklerindeki anormallikler (özellikle testis tümörleri), kompleks kistik kitleler, spermatosel, veya birlikte fıtık olup olmadığını göstermede etkindir. Testis renkli Doppler ultrasonografisi, testisteki kan akımını göstermede kullanılır ve özellikle testis torsiyonundan şüpheleniliyorsa mutlak yapılmalıdır.

Hidroseller normalinde doğum sonrası birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur.Ayrıca bazı bebeklerde 1 yada 2 sene içindede yok olabilir.(Op.Dr.Ertan BEYATLI)

Hidrosel nasıl tedavi edilir?

Erkek bebek için, hidrosel genellikle bir yıl içinde kendi kendilerine kaybolur.Şayet bir yıl sonra veya genişletmek için devam ederse geçmezse, ameliyatla çıkarılması gerekebilir

Yetişkin erkekler için, hidrosel genellikle altı ay içinde kendi kendine geçmelidir. Hidrosel rahatsızlık veya şekil bozukluğu neden olacak durumdaysa  moral bozukluğu yapıyorsa sadece tedavi gerektirir. Daha sonra çıkarılır gerekebilir.Bebek erkek için, hidrosel genellikle bir yıl içinde kendi kendilerine kaybolur. Hidroselli bir hasta  bir yıl sonra veya genişletmek için devam ederse geçmezse, bu ameliyatla çıkarılması gerekebilir.

Hastanın Ameliyat seçeneğinde ise hem sıvı boşaltılır, hem de fıtık ameliyatında olduğu gibi torbalarla karın arasındaki açıklık tamir edilir. Çocuklarda 1 yaşından önce ameliyat edilmez. Çünkü bu hastalık kendiliğinden kaybolma olasılığı yüksek olduğundan beklenmesi gerekir.

Hidrosel Tedavi çeşitleri şunlardır:

1. Cerrahi eksizyon (hidroselektomi) Ameliyat Hidrosel

Hidrosel kaldırılması genel veya spinal anestezi ile ayaktan yapılabilir. Cerrah hidroseli kaldırmak için skrotum veya alt karında bir kesi yapabilir. Hidrosel bir kasık fıtığı onarmak için ameliyat sırasında fark varsa, size hiçbir rahatsızlık neden olan bile, doktorunuz kaldırabilirsiniz. Bir hidroselektomi bir drenaj tüp var ve ameliyat sonrası birkaç gün kesi sitesi üzerinden hacimli bir pansuman giymek isteyebilir. Ayrıca, ameliyat sonrası bir süre için skrotal destek giymek için tavsiye edilebilir. Ameliyat sonrası skrotal bölgede uygulanan buz paketleri şişme azaltmaya yardımcı olabilir. Cerrahi riskler kan pıhtılaşması, enfeksiyon veya skrotum travması olabilir. Ameliyatından önce Çocuğunuz anestezi altında iken kusma ve aspirasyon riski (sıvıları teneffüs) azaltmak için ameliyattan önce altı saat yememelidir.

Hidrosel ameliyatlarında başlangıç süresi ise hastalığın büyüklüğüne, işlemi uygulayan uzmana ve hastaya bağlı değişkenlik göstermekle birlikte genellikle 30–60 dakika arasındadır. Operasyon sonrası torbaya drenaj için bir dren yerleştirilir ve bu dren duruma göre 24-48 saat sonra alınır ve hasta taburcu edilir. Ortalama hastanede kalış süresi 1-2 gündür.

Hidrosel Ameliyatında neler yapılır?

• Koldan kan alma işlemi yapılıyor.Burada hastamızın kan değerlerinin anesteziye uygunluğu araştırılıyor. EKG çekiliyor
• 3 farklı anestesi vardır.Bir anestezi uzmanı (ağrı konusunda uzmanlaşmış bir hekim) uyurken ona genel anestezi (Genel anestezi ise tamamen narkoz vererek uyutmak) yapar yada duruma göre Spinal anestezi yapar.( belin ortasında bir iğne ile belden aşağısının uyuşması )
• Küçük bir kesi veya kesme, (2 cm.) Kasık deri kıvrım yapılır.
• Sıvısı içeren hidrosel “kese” tanımlanır.
• Cerrah kese sıvı boşaltır. Kesesi kaldırılır.
• Kas duvarı tekrarlayan fıtığı veya hidrosel önlemek için dikiş ile takviye edilmiştir.

Hidrosel Ameliyatından Sonra yapılması gerekenler

Hidrosel hastalarının çoğu olan Çocukların ameliyattan 1-2 saat  sonra eve gitmesi mümkün olacaktır. Ancak, bazı tıbbi sorunları olan prematüre bebeklerin ve çocukların gözlem için hastanede bir gece geçirmasi gerekebilir.
Genellikle, çocuğunuz cerrahi sonrası veya ertesi sabah yada akşam iyi hissedeceksiniz. Genelde ameliyat sonrası günde pansuman sonunda suspansuar kilodunu giydiriliyor. Dikişler kendiliğinden eriyor.Dikiş almayada gerek kalmıyor.

En kısa zamanda hastanın mümkün olduğu gibi, o normal beslenme alışkanlıkları ve faaliyetler devam ettirebilirsiniz.Bir sünger ile banyo izni  hastaya  ameliyattan bir gün sonra verebilir. Küvet banyoları iki gün ameliyattan sonra izin verilir.

Çocuğunuzun kesiler (Steri-striplerin denir) kapsayan bant küçük parçalar yavaş yavaş kendi üzerine düşecektir. Kendinizi kapalı bu şeritlerin çekmeyin. Şeritleri kendi düşmek istemiyorsanız, size sağlık kuruluşu çocuğunuzun takip randevu onları kaldıracaktır.

Ameliyat  sonrası  genelde bir hafta koruyucu antibiyotik, ağrı ve inflamasyon için analjezik-antiinflamatuar ilaç tedavisi verilir ve hastanın bunları ağızdan kullanması önerilir. Hasta 7–10 gün sonra yara yeri iyileşmesi ve enfeksiyon kapmaması açısından kontrol edilmelidir.Dokudaki zedelenmenin normal hale gelmesi 1-2 ayı bulmaktadır. 2 haftaile 3 hafta arasında cinsel ilişki  ve dört yada beş hafta sonrarutin iş hayatına ve spor hareketlerine izin verilir. 3 ay sonrada genel kontrole gelinmesi önerilir. Daha Sonrasında ise şikayet ve duruma göre kontrol istenebilir.

Eğer ameliyat sonunda ateş, aşırı şişme, kırmızılık, kanama, artan ağrı var ise ilgili doktora acelen sorulmalıdır.

2. İğne aspirasyon ile tedavi 

Başka bir seçenek iğne ile skrotumda sıvı kaldırmaktır. Aspirasyon sonra kalınlaşması veya sertleşmesi (sklerozan) ilaç enjeksiyonu reaccumulating gelen sıvı önlemeye yardımcı olabilir. Aspirasyon ve enjeksiyon ameliyat daha tehlikeli hale risk faktörlerine sahip erkekler için bir seçenek olabilir. Bu prosedürün Riskler enfeksiyon ve skrotal ağrı sayılabilir.

Önemli Not : Bazen, bir hidrosel tedaviden sonra tekrarlayabilir.

Bu hastalık için  her ilden Uzman desteği ile bilgi almak yada randevu için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz.

Uzman Doktor Soru ve Randevu

Hidrosel Neden Tedavi edilmeli?

Bu hastalık mümkün olan en kısa zamanda tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavide gecikmeler olduğunda barsak düğümlenmeleri, barsak ve yumurtalık çürümeleri karşılaşılabilecek sıkıntılı durumlardandır. Halk arasında fıtık boğulması diye tanımlanan böyle durumlarda birkaç saat içinde doğru müdahaleler yapılmazsa sıkışan organların kanlanmaları ve beslenmeleri bozulur ve çürüme meydana gelir. Geç kalındığında hem hayati tehlike ortaya çıkar, hem de organların çürüyen kısımların çıkartmak gerekir. Bu da gereksiz yere artmış bir risk getirir.

Hidrosel ve Kısırlık Arasındaki Bağlantı var mı?

Hidroselle kısırlık iki türlü ortaya çıkabilir. Birinci türü olarak tedavideki gecikme nedeniyle sık sık şişen haya, damarlara bası veya ısı farklılığı gibi değişik nedenlerle testisleri bozar. İkinci kısırlık türü ise; çocuk cerrahisine alışkın olmayan yanlış ellerde ve çocuklara uygun olmayan, yetişkin taklidi yöntemlerle ameliyat edilen çocuklarda kısırlık gelişebilir. Demek ki hem ameliyat olmada gecikme, hem de yanlış ellerde ameliyat olma kısırlık sebebi olabilir. Çocukların kasık fıtığı veya diğer adıyla hidrosel ameliyatları; çocuk cerrahisi uzmanlarınca, çocuk cerrahisi prensiplerine tam sadakatle ve en nazik aletlerle gerçekleştirilmelidir.

Çocuklarda Kasık Fıtığı ve Hidrosel

Erkek bebekler annelerinin karnında gelişmelerini tamamlarken, testisleri yani erkek yumurtaları da kendi karınlarının içinde gelişmeye başlar. Testisler bebeğin karnından torbalarına hamileliğin son 2 ayında inerler. İşte bu yolculuk kasık bölgesinde bir kanal içinden olur. Karın içindeki testisler her iki kasıkta ayrı ayrı oluşan iki kanaldan geçip dış dünyaya, yani erkek çocuğun torbalarına varırlar. Bu kanallar normalde doğuma birkaç gün kala görevi bittiği için kapanırlar. Böylece karın içi ile dışı arasında bağlantı kalmaz. Fakat bu kanallardan birisi veya ikisi birden kapanmazsa o zaman fıtıklaşma olur. Şayet dar bir kanal açıklığı kaldıysa, karın içi sıvısı bu kanallardan kasığa ve torbaya akar ve burası şişer. Bu şişlik çocuk uyanık ve hareketli iken artar. Çocuk uyuyup sakin yatınca azalır veya kaybolur. Bu hastalık halk arasında su fıtığı olarakta bilinir.

Eğer açık kalan kanal genişse o zaman bu kanaldan dışarıya ağlama veya ıkınma gibi hareketlerle karın içinden bir barsak bölümü yada diğer organların bir kısmı çıkar. Kasık veya torba şişer ve çocuk rahatsızlık hisseder. O taraftaki bacağını tam açamaz, hareketleri kısıtlanır, bazen de kusar.

Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Leon Saporta bu konuda aileleri ciddi uyarıyor.

Ağlayan çocuklarda kasığının şiştiğini gözlemleyen birçok aile bu gözlemden yanlış bir sonuca ulaşarak, çocuğunun çok ağlaması nedeniyle fıtık olduğunu zanneder. Asıl nedeni kasık kanalındaki kesenin açık kalmasıdır. Başlangıçta çok dar olan bu kese uzman hekimlerce bile fark edilemez. Ağlamak gibi karın içi basıncı arttıran olaylar, kesenin genişlemesiyle fıtığın görünür hale gelmesine yol açarlar. Başka bir deyiş ile tüm bebekler ağlarlar, yalnızca kasık kanalında periton uzantısı açık kalanlarda fıtık gelişir.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Skrotal içeriğinin anomalileri Pediatri eds Nelson Ders Kitabı |Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF,
• Skrotal ve testis problemleri | Wampler SM, Llanes M. Ortak,
• Skrotum ve seminal veziküller | Sandlow JI, Winfield HN,
• Goldstein M. Cerrahisi. In: Wein AJ, ed Campbell-Walsh Üroloji.
• Testis ve skrotum ve cerrahi yönetim anormallikler | Schneck FX, Bellinger MF.