Erkek Bebek Hastalığı: İnmemiş Testis Nedir? Teşhisi, Belirtileri, Tedavisi

İnmemiş Testis hastalığı erkek bebeklere özel ve doğal olabilecek bir hastalıktır. Gebelik döneminde başlayan, testisleri oluşturan hücrelerin böbrek altı bölgesinde oluşup, doğum sonrası gelişen erkek bebeklerde testis torbasına inmesi gerekir. Normalde 2 adet olan testis yumurtaları, biri yada ikisi inmemesine inmemis testis hastalığı olarak teşhis konur.

İnmemiş testis, erkek bebekte ileride kısırlık, kanser gibi ciddi hastalıklara neden olabildiği için mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sorundur.

İnmemiş Testis Nedir? | Kriptorşidizm | Cryptorchidism

Testisler (yumurta) erkek üreme organıdır, vücutta iki adet bulunur ve yerleşim yeri skrotumdur (torba, haya).Bu noktada inmemis testis tanımı anlam kazanır. inmemis testis hastalığı doğum öncesi erkek bebeklerde oluşan tedavi edilebilir bir hastalıktır.Erkek bebeğin testisleri ilk aşamasını anne karnında oluşarak ve başlangıç yeri olan şu anki böbreklerimizin olduğu yerden en son geldiği skrotum yani Penisin altında bulunan ve testikülleri taşı­yan torbaya yerleşir. Testis torbası, içindeki testisleri vücut ısısından 2-2.5 derece aşağıda korumak içindir. Testisler ergenliğe kadar sadece hormon üretiminden sorumlu olsa da ergenlik sonrası buna sperm üretme görevi de eklenir.

Yeni Testislerin Yolculuğu ve İnmemiş Testisin Oluşu

Testisler gebeliğin 7. ayına kadar erkek bebeğin böbreklerin hizasında yani karnında bulunur. Bebek doğana kadar kasık bölgesindeki kanaldan, periton ismindeki zarla çevrelenerek , haya yada torbanın (skrotum) içine gider.Burada bu yolun kaptanı olarak Testosteron hormonu tarafından yapılmaktadır. Eğer  hedef tamamlanmaz ve testis iniş yolu üzerinde herhangi bir noktada kalırsa inmemiş testis ortaya çıkar.

Erkek Bebeklerde inmemis testis hastalığı doğumdan kaynaklanan, annenin hatalı beslenmesi yada gebelikte yaşanan rahatsızlıklar, genetik ana baba soylarından gelen bir hastalık değildir. Tamamen doğal bir hastalıktır.

İnmemiş testis, ileride kısırlık, kanser gibi ciddi hastalıkların sebebi olabileceğinden, tedavi edilmesi gereken hastalıktır.

Annelerin erkek yeni doğan bebeklerin,  4-6 ay gibi zamanda kontrol sağlamalıdır. 6 ay sonunda testislerin yerine inmesi, gelişme olmazsa testislerin yerine getirilmesi için ameliyat gerekebilmektedir.

Erkek Premature doğan bebekler, inmemiş testis hastalığına kapılabilmeleri, normal doğum olan erkek bebeklere kıyasla çoktur. Kriptorşidizm yani inmemiş testislerin yakalanma oranı neredeyse yüzde 15 dir.Bu oran normal doğum olan erkek çocuklarda ise  bu oran % 2 vede 3  civarındadır.

Erkek Bebek Hastalığı: İnmemiş Testis Nedir? Teşhisi, Belirtileri, Tedavisi | İnmemiş Testisin bulunduğu bölgeler

İnmemiş Testisin Teşhisi

Tıbbi adıyla Kriptorşidizm veya inmemiş testis hastalığı, doktorlarımızın genellikle yeni doğan incelemesinde belirlenir ve izlemeye alınır. Fakat evde doğan ve merkeze uzak yerlerde yaşayan, yeni annelerimizin bebeklerdeki kontrollerine dikkat etmesi gerekir. Durumun tanınması, ilişkili sendromlar, uygun tanısal değerlendirme ve ürolojik cerrahi tedavi için zamanında sevk belirlenmesi olumsuz sonuçlarını önlemektedir. İnmemiş testis hastalığı geç kalınmadan önlenmeli zira inmemiş testis ile ilgili en sık karşılaşılan sorunlar testis tümörü, subfertilite, testiküler torsiyon ve kasık fıtığı hastalıklarıdır.

Tedavisi için önce Doğumdan sonra tanısı alınmalıdır. İnmemiş testis veya kriptorşidizm, tamamen doğumdan önce skrotum(haya-torba), yaşanan bir hastalıktır.Tanı elle yapılır, eğer elle bulunumassa, bölgede palpe ve X-ray, ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme kullanılarak yapılır. Bu testler aynı zamanda rahim varlığını ortaya çıkarabilir. Doktor testisleri ölçüm hormon düzeyleri ile işleyen ve ek laboratuar testleri çalışan olup olmadığını onaylayın. Kriptorşidizm bir interseks koşulu, hipopituitarizm veya diğer tıbbi koşulları bir göstergesi olabilir.

Erkek Bebek Hastalığı: İnmemiş Testis Nedir? Teşhisi, Belirtileri, Tedavisi | Testisin hormon tedavisi ile indirilmesi

İnmemiş Testis’in Belirtileri

İnmemiş Testis hastalığı sadece muayene elle kontrolle belirlenmelidir. Muayene ile skrotum (haya-torba) içinde testis ele gelmiyorsa inmemiş testisten söz edilebilir. İnmemis testis ile utangaç testis durumlarını birbirinden farklıdır. Doğum sonrası ilk yapılan testlerle belirlenmeli, anne ve babaların özellikle erkek bebeklerinde doktorlarına soracak önemli bir sorudur.Testis, kasık kanalı içinde herhangi bir yerde olabileceği gibi halen karın içinde de olabilir.

Testisler Her iki tarafta da görülebilir, ancak sağda daha sıktır.Özellikle  (%60), solda %30 oranında görülür, iki taraflı inmemiş testis görülme oranı ise % 10‘dur.

İnmemiş Testis hastalığı belirtileri ise testisler , skrotumda bulunamaz yada biri bulunur. İnmemis testis belirtileri görülüp, kontrol yapıldıktan sonra tanısı alan hastada kanal içindeki testisin boyutunu değerlendirmek ya da karın içinde ise testisin varlığını ve yerini göstermek için Skrotal ya da Pelvik Ultrasonografiden faydalanılır. Bazı akademik çalışmalar içim MRI denilen ileri radyolojik tetkikler yapılabilir. Ama muayenede ele gelen bir doku var ise tetkiklere genelde gerek duyulmaz.

Karıştırılmaması gereken başka bir durum, Testis, Cramester adı verilen özel bir çizgili kasın kasılması ile bazı durumlarda normal yerinden yukarıda bulunabilir, retraktil testis (yoyo testis, utangaç testis…) adı verilen bu durumda testisler sürekli olarak kasıkta kanal içinde bulunmaz, zaman zaman skrotuma iner, ve bu durum aile tarafından en iyi banyo yaptırılırken gözlemlenir. Bu yüzden inmemiş testis teşhisi yanlış konulmakta. Doktorunuzun bu konuyu ayırt edecek tecrübesi olmalı.

İnmemiş Testis hastalığı belirtileri  hastanın yaşam faaliyetlerinde ağrı sızı gibi sorunlar görülmediği için pek anlaşılamaz.Bunun için eğer elle yaptığınız incelemelerde çocuğunuzun testisleri torbada hiç bulunmuyorsa bu durum inmemiş testis eğer bazı zamanlarda elinize geliyorsa retraktil testis diye tanımlanabilir. Bu ikisinin ayrımı önemlidir. İlk üç ayda inmemiş testislerin büyük kısmı yerine yerleşir ve yerleşmeyenlerde tedavi gündeme gelir.

Testisler normal vücut ısısından birkaç derece düşük ısıda daha iyi fonksiyon gösterir. Skrotumun ısısı bu yüzden dolayı düşüktür. Testisler skrotuma tam inmez ise bu testislerin yapı ve fonksiyonlarını bozar. Bu olgularda ileriki dönemde testis kanseri yakalanma oranı normal populasyondan da daha fazladır.

Testisler eğer muayene edilip ele gelmiyorsa yada Eğer testisler muayenede skrotum da değilse karşımız üç olasılık çıkar.

• Testis daha yukarıda kanal da olabilir.
• Testis karın içinde olabilir.
• Testis doğuştan olmayabilir.

Yukarıdaki durumlardan hangisi ile karşılaştığımızın bilinmesi önemlidir. Çünkü daha öncede söylediğimiz gibi karın içinde testis kalırsa bu ileride testis tümörüne neden olabilir. Karın içindeki testisin saptanmasında en iyi yöntem laparoskopidir. Teşhis anında tedaviye de olanak sağlaması bu yöntemin diğer bir avantajıdır. Laparoskopi bize daha önce saydığımız üç durumun hangisiyle karşılaşacağımızı gösterir.

İnmemiş Testis Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnmemiş Testis tedavisi , Genellikle testis yaşam çocuğun ilk yıl içinde tedavi olmadan skrotum içine inecektir. Bu da olmazsa, çocuk testisi skrotum içine getirmek için denemek için hormon enjeksiyonları (B-HCG veya testosteron) alabilirsiniz. Cevap alınamadığında Cerrahi ( orşidopeksi testisi skrotum içine getirmek için) ana tedavi yöntemidir.

Erken cerrahi olması infertiliteye neden olabilir testislerdeki zararı engelleyebilir. İnmemiş testis tedavisi  yapılmassa, kansere kadar bir süreç ilerleyebilir.

Tedavisi için önce Doğumdan sonra tanısı alınmalıdır. Tanı elle yapılır, eğer elle bulunumassa, bölgede palpe ve X-ray, ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntülemenin yanında ek testler isteyebilir.

Tedaviye başlamadan önce Ürologlar genelde 1 sene kadar bekleyebilir. Eğer 1 yaşını doldurmuş hastada inmemiş testis tanısı konmuş ise beklemeksizin testis cerrahi olarak indirilir.

Bazen Testis kendi etrafında dönmesi sonucu testis torsiyonu dediğimiz testisin kan dolaşımının bozulduğu ve saatler içinde kangrene kadar gidebilen bir durum da çıkabilir. Tedavi için beklenmemesi ve doktorunuzla görüşmelisiniz.

Hormon Tedavisi ve Cerrahi Müdahele

İnmemiş Testis tedavisi Hormon tedavisi ve Cerrahi tedavi olmak üzere 2 şekilde uygulanır. Başta anlattığımız gibi testislerin yolculuğunda kılavuz olan testesteron hormonu eksikliği sebebi olabilir. Hormon tedavisi için hCG (human chorionic gonadotropin) kullanılır ve haftalık 4 hafta süreyle uygulanır. Bunun tedavide başarısı gerçek inmemiş testislerde % 10- %15 civarındadır. Sonuç alınamassa Cerrahi Müdahele ile, Genel anestezi altında yapılan bu tedavi aynı gün taburcu olunabilir. Kasık bölgesinden 1,5-2 cm lik bir kesi ile yapılır ve komplikasyonları az bir cerrahi yöntemdir. Testisin çok yukarıda olduğu olgularda daha komplike operasyonlar gerekebilir .

 İnmemiş Testis Ameliyatı Nasıl yapılır?

İnmemiş testis ameliyatı genel anestezi ile yapılır. Bu nedenle inmemiş testis ameliyatı öncesi, 6 saatlik bir açlık süresi gerekmektedir, başka bir ön hazırlık gerekmez. Kolay bir cerrahi operasyondur. Kasık bölgesinden yapılan bir kesi ile kanal içindeki testise ulaşılıyor ve skrotumda yapılan diğer bir kesi ile hazırlanan yuvaya testis indirilir.

Eğer testis karın içinde ise; bu durumda kasıktan karın içine açık cerrahi teknik ya da laparoskopik yani kapalı yöntemle ulaşılarak testisin indirilmesi sağlanır. Nadir de olsa geç dönemde başvuran hastalarda karın içindeki ya da inguinal kanal içindeki testis körelmiş, atrofiye uğramış olabilir. Bu durumda testis çıkartılır.

İnmemiş Testis Ameliyatı Sonrası Neler Yapılmalı?

İnmemiş Testis  Ameliyatı sonrası hasta aynı gün evine gönderilir. Ancak karın içinde bulunan testise yönelik girişimlerde 1 gün hastanede izlem gerekebilir. Testisin işlevliği hakkında tam olarak bilinmesi için bluğ yada ergenlik dönemine kadar beklemek zorundayız.

Çocuğunuzun testisi sadece fonksiyon görsün diye ameliyat edilmez. Sonraki takip döneminde de kolay ulaşılır bir yerde bulunması hem doktoru hemde hasta için önemlidir. Ameliyat ile testisin bulunduğu yer değiştirilir. Testise ek fonksiyon kazandıracak bir ameliyat değildir.

Kaynaklar ve Dış Bağlantılar

• Pediatrik Üroloji Yönergeleri , Avrupa Üroloji Derneği (2008)
• Walsh TJ, Dall’Era MA, Croughan MS, ve ark ; kriptorşidizm-inmemiş testis  için Prepubertal orşidopeksi testis kanseri riskini azaltır ile ilişkili olabilir. J Urol. Ekim 2007; 178. (4 Pt 1) :1440-6; tartışma 1446. Epub Ağu 16, 2007. [Özet]
• Hutson JM, Clarke MC ; İnmemiş testis Mevcut yönetimi. Semin Pediatr Surg. Şub 2007, 16 (1) :64-70.
• STEVEN G. DOCIMO, MD, Pittsburgh, Çocuk Hastanesi pediatrik üroloji direktörü ve Tıp Pittsburgh Üniversitesi Okulu’nda üroloji profesörü.
• WILLIAM CROMIE, MD, Tıp, Chicago Chicago Pritzker Okulu Üniversitesi’nde profesör ve pediatrik üroloji müdürüdür.